وفاق ملی در بوته آزمایش؛ اولین رویارویی دانشجویان و دولت در دانشگاه تهران

محمد نائیج حقیقی، دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی کشور در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو گفت: برای پرداختن به حواشی جلسه‌ی آغاز سال تحصیلی که چند روز پیش به میزبانی دانشگاه تهران و با حضور مهمان ویژه‌ی خود، آقای دکتر پزشکیان، برگزار شد، ابتدا لازم است به مقدمه‌ای اشاره کنیم.

این مقدمه در واقع پاسخ به این سؤال است که چه شد دانشجویان به این نتیجه رسیدند که مطالبات خود را با صراحت بیشتری در جلسه مطرح کنند و دلیل همهمه و سروصدا‌های داخل سالن چه بود؟ پاسخ به این سؤال از پرداختن به سیر کنش‌های شفاهی و پیگیری‌های رسانه‌ای و غیررسانه‌ای تشکل‌ها در همین چند ماه اولیه دولت و روز‌های منتهی به جلسه می‌گذرد.

تلاش‌های بی‌نتیجه‌ی دانشجویان در ماه‌های اخیر
نائیج گفت: اگر به همین یک ماه و نیم تا دو ماه گذشته نگاه کنیم، به خوبی درخواست‌های متعدد تشکل‌های مختلف دانشجویی برای برگزاری جلسه با وزیر علوم و سایر وزرای مربوطه را مشاهده می‌کنیم. این درخواست‌ها، چه مستقیماً از سوی تشکل‌ها و چه از سمت معاونت‌های مختلف وزارت علوم و نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها، مطرح شده بود. اما علی‌رغم این‌که وزیر محترم در همین یک ماه و نیم تا دو ماه گذشته، پس از تصدی مسئولیت وزارت، جلسات متعددی با طیف‌های مختلف اقشار مرتبط با وزارت علوم برگزار کرده‌اند که خودش مایه مباهات است، در این مدت، درخواست‌های دانشجویان برای برگزاری جلسات به شکل جدی نادیده گرفته شد.
وی افزود: در همین یک هفته اخیر منتهی به حضور رئیس محترم جمهور در دانشگاه هم پیگیری‌های غیرعلنی و رسمی متعددی از طرق مختلف انجام شد که کنش‌های رسانه‌ای در فضای مجازی و نامه محترمانه ۱۱ تشکل مختلف تهران و درخواست تریبون برای شنیده شدن حرف دانشجو از جمله این پیگیری‌هاست.

نائیج گفت: اما علی‌رغم شنیده‌هایی که گویای رضایت شخص آقای رئیس جمهور از بیان مطالبات دانشجو‌ها در جلسه است، ظاهراً نظر نهاد ریاست جمهوری مخالف نظر شخص رئیس بوده و مخالفت‌ها سبب شده که این تریبون اختصاص پیدا نکند.

وی ادامه داد: در واقع سؤال اینجاست که به چه دلیلی نهاد ریاست جمهوری مخالف شنیده شدن مطالبات دانشجویی در جلسه بوده؟ یا اینکه پاسخ وزیر به مطالبه دانشجو‌ها در این چند ماه دقیقاً در ساعات پایانی شب قبل از جلسه باید منتشر می‌شد؟ واقعاً پاسخ به مطالبه و درخواست‌های دانشجو‌ها مدنظر بوده یا…

رویکرد دولت در مواجهه با تشکل‌های دانشجویی
نائیج بیان کرد: از این مقدمه که بگذریم و نگاهی به اتفاقاتی که در جلسه افتاد بیندازیم، باید به بررسی این موضوع بپردازیم که مواجهه دولت با فضای تشکل‌های دانشجویی چگونه باید باشد؟

وی گفت: باعث مباهات است که دولتی داریم که رئیس‌جمهورش صریحاً می‌گوید دانشجو آینده کشور است و حق اعتراض دارد. این بیان خوبی است که از سوی رئیس‌جمهور محترم بار‌ها تأکید شده است. اما اتفاقات روز گذشته نشان داد که اگرچه رفتار متواضعانه آقای دکتر پزشکیان قابل تحسین است، اما در عمل این رویکرد از سوی اطرافیان ایشان، منتسبین به نهاد ریاست جمهوری و آقای سیمایی دیده نمی‌شود.

حق اعتراض؛ امتیاز همگانی یا انحصار برگزیدگان؟
نائیج توضیح داد: اگر واقعاً حق اعتراض برای دانشجو پذیرفته است و صدای دانشجو باید شنیده شود؛ پس چرا مطالبه دانشجو‌ها مبنی بر اختصاص تریبون برای شنیده شدن مطالبات منطقی و عاقلانه تشکل‌ها شنیده نشد؟
وی گفت: در عمل این تغییر رویکرد‌ها که غالباً مربوط به اطرافیان آقای دکتر پزشکیان است این را به ذهن متبادر می‌کند که هر دانشجویی حق اعتراض و بیان مطالبات خود را ندارد و صدای هتاکان به ساحت منزه نبی اکرم و فحاشان و هتاکان به نظام مقدس خیلی بهتر از دانشجو‌های عاقل و متین دانشگاه شنیده می‌شود.

نائیج گفت: در واقع انگار هر دانشجویی نمی‌تواند اعتراض کند، زیرا اگر اعتراضی صورت بگیرد که همسو با اهداف خاص سیاسی نباشد، یک جریان رسانه‌ای علیه آن به راه می‌افتد؛ جریان رسانه‌ای که وزیر محترم در آن مطالبه دانشجو‌ها مبنی بر حق شنیده شدن را غیرطبیعی می‌داند. البته درست است، بسیاری از اتفاقاتی که در تقریباً دو ماه گذشته رخ داده، واقعاً طبیعی نبوده است.

وی ادامه داد: انصافاً حالا که دو روزی از ماجرا گذشته و تب و تاب پروژه‌بگیران رسانه‌ای خوابیده، برای یکبار هم که شده بدون هیچ پیش‌زمینه فکری و جانبداری‌های سیاسی به مطالبه حق شنیده شدن که بار‌ها در همین مدت کم دوماهه توسط تشکل‌های دانشجویی و در پشت تریبون توسط آقای صفری مطرح شد نگاه کنیم؛ این متانت و بیان محترمانه و عاقلانه را مقایسه کنید با هتاکی‌های همین چند نفر دانشجوی تعلیقی (که عددش ظاهراً از انگشت‌های یک دست کمتر بوده) که صدایشان اینقدر خوب شنیده شد و ظرف چند ساعت آیین‌نامه انضباطی جدید ابلاغ و با اختصاص اختیارات ویژه و دستور‌های طلایی به وزرا توسط خودشان، اقدام به رفع تعلیق کردند. البته که نتیجه این کنش سیاست‌زده و رسانه‌محور دودی شد بر چشم خود دولت محترم ولیکن ظاهراً قوه عاقله دولت هنوز هم درگیر رویکرد‌های زرد رسانه‌ای انتخاباتی است! (به عنوان یک نکته حاشیه‌ای به این نکته هم اشاره کنم که نفس اینکه در نظام اسلامی اعتراض حتی ۱ دانشجو هم توسط کارگزار نظام شنیده و پیگیری شود حقیقتاً ستودنی است)

پروژه وفاق؛ نمایش سیاسی یا اراده صادقانه و واقعی؟
نائیج گفت: ما با دولتی مواجه هستیم که به درستی و با فهم نیاز اساسی جوامع، نه‌تن‌ها در داخل گفتمان اصلی خود را بر ایجاد وفاق و وحدت ملی، حتی در عرصه بین‌الملل نیز بر این پایه بنا نهاده است؛ اما در واقعیت وقتی گفتمان دولت چنین است، در عمل نیز باید رویداد‌ها و رخداد‌هایی رقم بخورد که بیانگر این گفتمان باشد.

نائیج بیان کرد: اما با نگاه به عملکرد وفاق در ماه‌های گذشته، به نظر می‌رسد که برخلاف باور قلبی و بیان آقای دکتر پزشکیان، در عمل جریان دولت به مثابه یک شرکت سهامی خاص در جهت تحقق اهداف سیاسی خاص عمل می‌کند! در واقع وفاق برای دولت فقط زمانی معنا پیدا می‌کند که هم‌سو با اهداف خاص سیاسی آنها باشد. اگر کسی خلاف این جهت حرکت کند و یا به بیان انتقادات و مطالبات خود بپردازد، جریان وفاق نه تنها آن را نمی‌پذیرد و از دایره وحدت به بیرون فرستاده می‌شود؛ بلکه با بالا بردن هزینه بیان مطالبات از طریق ابزار‌های رسانه‌ای، بازدارندگی و مصونیت دولت از هرگونه مطالبه و نقد دلسوزانه تضمین شده است.

گوش شنوا؛ آزمون بزرگ تحقق شعار‌های دولت!
نائیج گفت: مقدمه ایجاد وفاق در بین اقشار مختلف جامعه با تفکر‌های متفاوت پذیرش تفاوت‌ها و شنیدن حرف‌هاست. دانشجو پیشران حرکت‌های اجتماعی و مؤذن جامعه است؛ قطعاً شنیدن صدای دانشجو و پاسخ به مطالبات او گام اول در تألیف قلوب و حرکت به سمت ایجاد وحدت است. تصریح سخن رئیس محترم جمهور مبنی بر شنیده شدن حرف‌ها تا زمانی که در خدمت حرف‌های یک جریان خاص سیاسی قرار گیرد و تنها با تیتر «شنیدن صدای مخالف» در عالم رسانه مورد توجه قرار گیرد و واقعیت بیرونی نداشته باشد نمی‌تواند وفاق‌آفرین باشد.

برخورد مقام معظم رهبری با مطالبات دانشجویی
نائیج افزود: همین را مقایسه کنید با سیره عملی حضرت آقا در دیدار‌های دانشجویی سال‌های اخیر. نوع برخورد و پاسخگویی حضرت آقا به نکات تند و تیز و مطالبات صریح دانشجویان نشان می‌دهد که آغوش ایشان نسبت به مطالبات دانشجویی همیشه باز است و این امر خود، بستری برای وحدت و وفاق‌آفرینی ایجاد می‌کند.

ضرورت پاسخگویی به مطالبات عقلانی دانشجویان
نائیج افزود: در همین چند وقت اخیر، مطالبات مکرر تشکل‌های دانشجویی که با صبر و عقلانیت بیان شده و پیگیری‌های مداوم آنها، باید پاسخی درخور داشته باشد. دولتی که رئیس جمهورش افتخار خود را در پیروی از رهبری حکیم می‌داند، باید آغوش باز و رویکرد پدرانه‌ای که از سوی مقام معظم رهبری همیشه مشاهده می‌شود، در رفتار وزیر محترم و سایر اعضای آن نیز وجود داشته باشد.

تحریف و تخریب در رسانه‌ها
نائیج  اظهار کرد: نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد، جریان رسانه‌ای پس از جلسه دیروز است. این جریان به‌وضوح نشان می‌دهد که یک هسته سخت در تقابل با وفاق و ایجاد گفتگو عمل می‌کند. ایجاد و طرح مطالبات و پاسخگویی به آنها، اساساً بخشی از فرآیند گفتگو و وفاق است، اما این جریان با رویکردی خاص، هزینه‌ی مطالبه‌گری و نقد عملکرد دولت را به قدری بالا می‌برد که هدفش بازدارندگی در مقابل نقد و مطالبه‌گری است تا کسی جرأت انتقاد به دولت نداشته باشد.

جولان شارلاتان‌های رسانه‌ای در میدان افکار عمومی!
نائیج گفت: اگر به جریان رسانه‌ای نگاه کنید، متوجه می‌شوید که تیتر اول مهم‌ترین روزنامه‌های منتسب به جریان خاص سیاسی، به جای اختصاص به خبر‌های مهم و حیاتی کشور و منطقه، در خدمت تلاش برای از بین بردن نبض فعال جامعه یعنی دانشجو و عقده‌گشایی سیاسی باقی‌مانده از انتخابات است.

برداشت منصفانه این است که برخی رسانه‌های خاص منتسب به دارندگان حکم سرپرستی در بخش‌های اطلاع‌رسانی دولت، نه تنها قائل به مشی رئیس جمهور بر شنیدن حرف رقبا و پذیرش سخن حق آنها نیستند، بلکه از هر فرصتی برای ضربه زدن به رقبای انتخاباتی و تخریب چهره آنها استفاده می‌کنند. مؤید این ادعا، انتشار عکس مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه تهران با کاندیدای رقیب دکتر پزشکیان است. در حالی‌که اندکی فهم از کنش‌های سیاسی بسیج دانشجویی در دانشگاه و واکنش بدون غرض‌ورزی، این نکته را یادآور می‌شود که مسئول بسیج در طول مسئولیت، با افراد مختلفی در عالم سیاست هم‌قدم شده و میزبان آنها در صحن دانشگاه است.

به حاشیه راندن دستاورد یک سفر مهم
نائیج گفت: نکته جالب دیگر آن است که وقتی به تیتر‌های اول روزنامه‌هایی مانند اعتماد، هم‌میهن، و سازندگی نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که در امتداد رویکرد خردمندانه دولت در عرصه دیپلماسی، اقدام بزرگ و بسیار مهمی، چون سفر رئیس محترم مجلس، دکتر قالیباف صورت گرفته که نمونه بارزی از وفاق ملی و بین‌المللی در سطح کشور‌های محور مقاومت و پیام اقتدار جمهوری اسلامی به مستکبرین است و باید در صدر توجهات رسانه‌ها قرار گیرد. اما این خبر به عنوان یکی از اخبار دسته چندم در حواشی صفحه اول پرداخته شده است و تخریب چهره و تقبیح مطالبه منطقی دانشجو در زیر سایه کنش کثیف رسانه‌ای مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
حال واقعاً سؤال اینجاست که آیا لشگر رسانه‌ای به خط شده صرفاً نیت حمایت از رفتار متواضعانه آقای دکتر پزشکیان را داشته و به دنبال تکریم این فضیلت هستند؟ یا اینکه ایجاد بازدارندگی رسانه‌ای از طریق افزایش هزینه مطالبه و به حاشیه راندن اخبار مهم و اولویت‌دار آن هم به صورت تعمدی هدف این رسانه‌هاست؟

نائیج تاکید کرد: در پایان باید به این نکته اشاره کنم که این نوع رفتار‌ها و ایجاد هزینه‌های کاذب برای نقد و مطالبه‌گری، نه تنها عاملی برای از بین بردن انگیزه، روحیه و نشاط تشکل‌های دانشجویی نخواهد بود، بلکه جنبش دانشجویی همواره با قوت، کسوت مؤذن جامعه، بیدارکننده مردم، و پیشگام حرکت‌های اجتماعی بودن خود را حفظ خواهد کرد. رفتار عقلانی پی‌گرفته شده در سال‌های اخیر به ویژه در ماه‌های اولیه دولت چهاردهم، همان‌گونه که در حمایت از اتفاقات مثبت به وقوع پیوسته در دولت و سایر قوا پیشگام بوده، در مطالبه از آنها نیز پیشرو است.

دسترسی به مقبولیت مردمی در گرو توجه به ظرفیت‌های دانشجویی
توجه به رسالت عقلانی جنبش دانشجویی در بیان نکات مثبت، همراه با بیان نقد‌ها و مطالبات خیرخواهانه، باید کمک‌کننده به دولت در رسیدن به اهداف خود باشد. دولت نمی‌تواند بدون همراهی مردمی به اهداف ترسیم‌شده‌اش دست یابد، و این همراهی زمانی حاصل می‌شود که جنبش دانشجویی فعالانه در صحنه حضور داشته باشد و بتواند به‌طور مؤثر گفتمان‌سازی، جریان‌سازی و تبیین ابعاد مختلف مسائل را انجام دهد.