تأملی فلسفی درباره زمان، خاطره و فراموشی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ انتشارات اطراف کتاب «خلاف زمان» نوشته دیه‌‌گو گاروچو نویسنده و فیلسوف اسپانیایی را باترجمه الهام شوشتری‌‎زاده منتشر و  از آبان ماه روانه بازار نشر خواهد کرد.

گاروچو نویسنده، استاد دانشگاه و فیلسوف اسپانیایی است که در زمینه فلسفه اخلاق و فلسفه سیاسی تخصص دارد و در دانشکده‌ها و مؤسسات مختلفی آن‌ها را تدریس می‌کند.

این کتاب گاروچو تأملی فلسفی درباره زمان، خاطره و فراموشی است و مفهوم مدرن نوستالژی را با نگاهی به فلسفه کلاسیک می‌کاود. دیه‌گو گاروچو، نویسنده این جستار بلند، در سفری که از یونان باستان آغاز می‌شود و در خیابان‌های شهرهای مدرن امروزی به پایان می‌رسد، ادراک انسانی از زمان، پیوند خاطره و اسطوره و تاریخ، معنای حسرت، وجوه سیاسی و اجتماعی یادآوری و فراموشی، سرگذشت و سیر تحول «نوستالژی»، و نسبت نوستالژی، آرمان‌شهر و شهر مدرن را بررسی می‌کند.

گاروچو در خلاف زمان نشان می‌دهد آرمان‌شهری که بر پایه نوستالژی بنا شده رو به آینده‌ ندارد. گاهی حتی رو به گذشته هم ندارد و در واقع، تکرار همین چیزی است که اکنون داریم. او می‌کوشد دریچه‌ای برایمان بگشاید تا خاطره، اسطوره، فراموشی، گذشته و تاریخ را از منظری جدید ببینیم.

الهام شوشتری‌زاده در مقدمه کتاب می‌نویسد: «ما نمی‌توانیم به گذشته برگردیم اما همیشه می‌‌توانیم آن را به یاد بیاوریم. نکته این‌جاست که وقتی به گذشته نگاه می‌کنیم، همه‌چیز بهتر از آنچه واقعاً بوده به نظر می‌رسد. حافظه ما ــ چه فردی و چه جمعی ــ معمولاً اجزای آزاردهنده گذشته را حذف می‌کند و به‌مرور، تصویری آرمانی از آن می‌سازد. در واقع، «به ‌یاد آوردن» صرفاً به معنای بازیابی منفعلانه رخدادهای گذشته نیست، بلکه نوعی ساخت و تفسیر گذشته در زمان حال است. ما تکه‌پاره‌های خاطره را منظم می‌کنیم، شکلی به آن‌ها می‌دهیم و از آن‌ها برساخت‌هایی پیچیده می‌سازیم. شاید به همین سبب است که بسیاری از تاریخ‌نگاران «نوستالژی» را در معنایی منفی به کار می‌برند. اما از منظر فلسفی چطور می‌توان به این پدیده نگاه کرد و توضیحش داد؟

کتاب خلاف زمان تأملی فلسفی است در همین باره؛ درباره مواجهه با گذشته، زمان‌آگاهی و تجربه ناگزیر «حسرت». این جستار بلند با نقدِ نگاه نوستالژی‌زده و کلان‌روایت‌های نوستالژی‌محور، بستری فراهم می‌کند تا خاطره، اسطوره، فراموشی، گذشته و تاریخ را از منظری جدید ببینیم. دیه‌گو گاروچو، استاد فلسفه اخلاق و فلسفه سیاسی دانشگاه مادرید که از روزنامه‌نگاران و جستارنویسان شاخص اسپانیا به شمار می‌رود، در این کتاب نشان می‌دهد که گاهی می‌شود پاسخ امروزی‌ترین پرسش‌ها را در میراث کهنِ ادبی، فرهنگی و تاریخی یافت. البته چنین رویکردی میان جستارنویسان اسپانیایی بی‌سابقه نیست. برای مثال، پیش‌ از گاروچو، خابیِر موسکوسو هم در کتاب تاریخ فرهنگیِ درد برای فهم و تحلیل بهتر تجربه انسانی درد و رنج در بافت‌های معاصر از آثار متفکران قرن‌های گذشته کمک گرفته است…دیه‌گو گاروچو در کتاب خلاف زمان سراغ آثار فلسفی کلاسیک می‌رود و سیر تحول مفهوم «نوستالژی»، وجوه سیاسی یادآوری و فراموشی، و نسبت نوستالژی با شهر مدرن را بررسی می‌کند. او نشان می‌دهد آرمان‌شهری که بر پایه نوستالژی بنا شده رو به آینده‌ ندارد. گاهی حتی رو به گذشته هم ندارد و در واقع، تکرار همین چیزی است که اکنون داریم.»

به گفته ناشر این کتاب را می‌توان نماینده جریانی قوی و ریشه‌دار در سنت ناداستان‌نویسی و مشخصاً ژانر «تأملات» اسپانیا دانست که البته شاید برای خواننده ایرانی کمتر شناخته‌شده باشد. توجه به این نکته نیز مهم است که وجود برخی شباهت‌ها در تجربه سیاسی و اجتماعی ما ایرانیان و اسپانیایی‌زبان‌ها ــ چه در اسپانیا و چه در آمریکای لاتین ــ باعث می‌شود در بسیاری از موارد، دغدغه‌ها و پرسش‌های مشابهی داشته باشیم. با این حساب، توجه به ادبیات اسپانیایی، اعم از داستان و ناداستان، می‌تواند برای خواننده معاصر ایرانی بسیار سودمند باشد و مجالی برای عمیق‌تر اندیشیدن به مسائل امروزی ما ایجاد کند.

انتشارات اطراف این کتاب را در 184 صفحه به قیمت 194 هزار تومان منتشر و از آبان ماه روانه بازار نشر خواهد کرد.

انتهای پیام/