نخستین مصاحبه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با رئیس جمهور، دارای ابعاد مهمی است اما یک مشخصه مهم داشت و آن هراس ایجاد نکردن در میان مردم و حتی بدنه مدیران و کارشناسان دولت بود. به عبارت دیگر، تلاش در خور تقدیر پزشکیان در طول مصاحبه دیشب این بود که تن مردم را نلرزاند. بهانه نیاوردن و مقدمه چینی نکردن برای اینکه مشکلات را از همان ابتدای کار به دولت های گذشته مرتبط کند، نیز خود یک عمل اخلاقی و پر از معرفت بود که دکتر پزشکیان به تمام آن را مراعات کرد. این به معنای آن است که دولت پزشکیان بنا ندارد خود بحران آفرین باشد تا در سایه آن نتوانستن ها و نشدن ها را به گردن دیگران بیندازد. توسعه یافتگی، تنها در برنامه ریزی مبتنی بر توسعه پایدار نیست. انعکاس آن در رفتار، شخصیت و منش اخلاقی است که می تواند اعتماد و سرمایه اجتماعی را افزایش دهد.
او نشان داد آن چه در قبل و حین انتخابات از خود به مردم معرفی کرده، بعد از آن نه تنها هیچ تغییری نکرده، که با توجه به کوه بحران های عدیده، استوارتر از گذشته نیز شده است. مصاحبه دیشب حاکی است که رویکرد او در ائتلاف بر مدار سیاست ها، و توافق سازی حول مسایل مردم و حل آن ها، امری مقطعی و شعاری نیست. دغدغه اش وعده هایی است که به مردم داده، و تامین عدالت آنچه حلقه مفقوده آرامش ایرانیان به شمار می رود، در مرکز سیاست هایش قرار دارد. او نشان داد که می توان طرح مشکل و مساله کرد، ولی در عین حال با دوری از خودمداری، و حرکت حول مساله مداری و حل آن، ضمن حفظ آرامش جامعه، فرهنگ توسعه پایدار را بدون آن که اسمی از آن ببرد، در جهت تحقق آن بکوشد.
کلام آخر اینکه آرامش و امید مانند هوا است که در فضای گفت و گوی سازنده و کنش اخلاقی و کردارانسانی و پرهیز از تنش و کشمکش پدید می آید و نه در حرف زدن های بی پشتوانه. این مسیر را باید دولت و جامعه مدنی دنبال کند. هرچه این روش میان دولت و جامعه مدنی تکرار و تمرین شود، پنجره های توسعه فرهنگی، اجتماعی و سیاسی گشوده تر شده و زنجیره های امید را مستحکم ترمی کند. چنین رویکردی می تواند بر روند تعامل و تبادل میان دولت و مردم به ویژه میان گروه های پیشرو و قشر تحصیلکرده و جامعه مدنی تاثیر به سزایی بگذارد و چارچوبی باشد برای به اشتراک گذاشتن دانش و تجربه ایرانیان و نهادینه سازی گفتمان توافق ساز با تقویت جامعه و دولت؛ به نحوی که جامعه مدنی و دولت را در مرکز همکاری مشترک برای رفتن به سوی توسعه پایدار قرار دهد. بی تردید شکل گیری دولت ائتلافی چهاردهم حول توافق سازی میان ملت و دولت بر روی مسایل و منافع ملی و کاهش شکاف میان آن ها، فصل نوینی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران است و مصاحبه دیشب رئیس جمهور حاکی از آن است که این راه هرچند تازه آغاز شده، ولی با رویکرد بر حل مشکلات ملت، آن هم بر اساس حفظ آرامش مردم، و نهادهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، با بنیان های محکمی در حال پیشروی است. حمایت مردم از آراء خود در قالب همکاری جامعه مدنی با دولت، و مستحکم ساختن چنین پیوندی، می تواند آغاز شیرینی باشد برای پایان بخشیدن به تلخی های گذشته.
*دکتر حسین ابراهیم آبادی عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم
216216