سوالات انتخاباتی باید راستای مسائل عدالتخواهانه، جمهوریتی و فرهنگی
جنبش عدالتخواه دانشجویی خطاب به رئیس صدا و سیما: به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی خطاب به رئیس صداوسیما پیرامون برنامه‌های انتخاباتی رسانه ملی نامه‌ای به شرح زیر نوشت: جناب آقای جبلیرئیس محترم سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایرانبا توجه به حادثۀ ناگهانی در گذشت شهادت‌گونۀ رئیس‌جمهور و هیأت همراه
جنبش عدالتخواه دانشجویی خطاب به رئیس صدا و سیما:
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی خطاب به رئیس صداوسیما پیرامون برنامه‌های انتخاباتی رسانه ملی نامه‌ای به شرح زیر نوشت:
جناب آقای جبلی
رئیس محترم سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
با توجه به حادثۀ ناگهانی در گذشت شهادت‌گونۀ رئیس‌جمهور و هیأت همراه ایشان و همینطور انتخاباتی شدن ناگهانی فضای کشور، یک سال زودتر از موعد مقرر، از صداوسیما به عنوان یکی از ارکان اساسی تبیین‌کننده و روشنگر انتخابات انتظار می‌رود هر چه سریعتر همانطور که جناب‌عالی در صحبت‌های اخیرتان نیز اعلام کردید، وارد فضای انتخاباتی شود.
متأسفانه یکی از ویژگی‌های مشترک چند انتخابات اخیر میزان مشارکت پایین مردم در این انتخابات‌ها بوده است. موضوعی که باید حساسیت تمامی ارگان‌ها از جمله صداوسیما را برانگیزد؛ لذا در این فرصت باقی‌مانده، صداوسیما باید حداکثر تلاش خود را جهت ایجاد جو پرشور انتخاباتی در میان مردم انجام دهد. هرچند که به خاطر حوادث اتفاق افتاده فرصت برنامه‌ریزی کافی از ستاد انتخاباتی صداوسیما سلب شد. اما در همین فرصت نیز می‌توان با تولید برنامه‌های سیاسی و کارشناسی و همینطور دعوت از فعالین و کارشناسان با دیدگاه‌های مختلف شور انتخابات ریاست‌جمهوری را در میان مردم به راه انداخت.
از سوی دیگر فشردگی زمان رقابت‌های انتخاباتی و باز شدن یکبارۀ فضای سیاسی در یک دورۀ کوتاه، بیشترین نمود خود را در مناظرات نشان می‌دهد و آن را به فضایی برای بازنمایی گفتمان‌های سیاسی و طرح اختلافات سیاسی شکل گرفته در یک زمان کوتاه چند ساعته تبدیل می‌نماید. به همین سبب اهمیت مناظرات در انتخابات پیش‌رو دو چندان بوده و باید با ظرافت‌های خاصی همراه باشد تا بتواند بیشترین کمک ممکن در جهت شناخت و تبیین اختلافات دیدگاه نامزد‌ها را در بین مردم داشته باشد. از این رو ما در اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی برای هرچه بهتر برگزار شدن مناظرات انتخاباتی، از صداوسیمای ملی مطالباتی داریم که در ادامه متذکر خواهیم شد.
الف) – معرفی هیئتی جهت انتخاب موضوعات
سوالات مطرح شده در مناظرات نقش جدی‌ای در جهت‌دهی و کنترل مناظرات و ایجاد حس همدلی در میان مردم دارد؛ لذا توجه ویژه به این امر در دو مرحلۀ انتخاب کننده موضوع و برگزیدن موضوع، حائز اهمیت است؛ لذا پیشنهاد ما این است که در ابتدا هیئتی از فعالین و کارشناسان مورد اعتماد مردم و بی‌طرف در رقابت انتخابات برای انتخاب موضوعات و طراحی پرسش‌ها، تشکیل شده و بصورت شفاف اسامی این افراد اعلام شود. هیئتی که بتواند با لحاظ کردن دیدگاه عموم مردم جامعه و صاحب‌نظران، سوالاتی دقیق و مناسب طراحی کند.
ب) – طراحی سوالات
طراحی سوالات انتخاباتی باید به‌گونه‌ای باشد که بتواند دیدگاه‌های نامزد‌ها را در راستای مسائل عدالتخواهانه، جمهوریتی و فرهنگی- اجتماعی مشخص کند. همچنین باید محتوای سوالات به گونه‌ای باشد که عمدۀ مردم بتوانند با آن احساس همدلی کنند و به نوعی سوال مطرح شده سوال آن مردم نیز باشد. موضوعاتی مانند مسائل کارگری، مسکن، آموزش که عمدۀ مردم روزانه درگیر آن هستند می‌تواند تا حد خوبی به روشن شدن میزان پایبندی و اهمیت نامزد‌ها به گفتمان عدالت کمک کند. از طرفی دیگر پرداختن به مسائلی مانند تشکل گیری اقشار (اصل ۱۰۴ قانون اساسی) یا مسئلۀ برپایی اعتراضات و تجمعات (اصل ۲۷ قانون اساسی) می‌تواند ضمن روشن کردن پایبندی نامزد به قانون اساسی به عنوان مجری احتمالی قانون اساسی، نگاه آن‌ها به مسئلۀ جمهوریت را نیز روشن کند.
همچنین مهم است که طراحی این سوالات به شکلی باشد که امکان طفره رفتن از پاسخ‌دهی یا پرداختن به موضوعات دیگری غیر از پاسخ خواسته شده را از سوی نامزد سلب کند.
ج) – تغییر محتوای مناظرات از تخصصی به گفتمانی
همانطور که مشخص است آنچه که برای فردی در قامت ریاست قوۀ مجریۀ کشور نیاز است داشتن نگاه کلان به مسائل کشور و ارائه راهکاری ذیل گفتمان امامین انقلاب برای ادارۀ کشور در دوران تصدی خود بر این سِمَت است؛ لذا جهت‌دهی مناظرات به موضوعاتی تخصص محور نه تنها کمکی به شناخت مردم از فردی در قامت ریاست قوۀ مجریه نمی‌کند، بلکه گاهاً می‌تواند مخرب نیز باشد. معایب این موضوع را در مناظرات سال‌های گذشته مشاهده کردیم.
د) – فراهم کردن فرصت کافی برای بیان مسائل از سوی نامزد
یکی از ضعف‌هایی که در دوره‌های گذشته در مناظرات انتخاباتی به چشم می‌خورد طرح سوالاتی کوتاه با پاسخی کوتاه بود. سوالاتی که به هیچ عنوان کمکی به شناخت نامزد و دیدگاه وی نمی‌کرد و از طرفی نامزد نیز به علت فرصت کوتاهی که برای پاسخ دهی به پرسش داشت، امکان بسط دادن موضوع و تبیین کامل نگاه خود را پیش‌روی خود نمی‌دید؛ لذا انتظار این است در این دوره با کاهش تعداد سوالات و طرح پرسش‌هایی دقیق‌تر، امکان پاسخ‌دهی کامل‌تر و پرداخت بیشتر به موضوع در زمان بیشتر برای نامزد فراهم شود.
ه) – ایجاد برنامه‌هایی برای راستی‌آزمایی و تحلیل سخنان مطرح شدۀ نامزد‌ها در مناظرات
در مناظرات برگزار شده در سال‌های گذشته یکی دیگر از ضعف‌هایی که به چشم می‌خورد نبود سازوکاری برای تحلیل مناظرات و راستی‌آزمایی وعده‌های نامزد‌ها بوده است. موضوعی که موجب می‌شد نامزد‌ها پاسخ‌هایی را اعلام کنند، بدون آنکه شخصی برای صحت سنجی و دقیق کردن صحبت نامزد‌ها و البته تبیین آن برای مخاطبان در برنامه‌های صداوسیما حضور داشته باشد؛ لذا انتظار این است دراین دوره با تولید برنامه‌هایی با حضور کارشناسان سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، برنامه‌های مناظراتی تحلیل و بررسی شوند. این موضوع موجبات تبیین بیشتر سخنان نامزد‌ها را برای عموم مردم مهیا می‌کند. البته بدیهی است که حضور این کارشناسان و انتخاب آن‌ها نباید به‌گونه‌ای باشد که باعث جهت‌دهی له یا علیه کاندیدی شود.
و) – ایجاد فرصت برای برگزاری مناظرات در دانشگاه
یکی از مسائل مهم که می‌تواند باعث محدود شدن صداوسیما شود، آن است که صداوسیما در عین حال که پخش کنندۀ مناظرات است اجرا کنندۀ آن نیز می‌باشد. میاندار و گروه اجراکنندۀ مناظره علاوه بر بیطرفی باید اختیار، قدرت و تسلط کافی در ادارۀ جلسه و کنترل روند مناظره را داشته باشد. یکی از گزینه‌های مطلوب برای جلوگیری از شائبه جهت‌داری و سوگیری در اجرای مناظره‌ها، می‌تواند جدا شدن برگزار‌کنندۀ مناظره از پخش‌کنندۀ آن باشد. به این معنی که نهاد‌هایی مستقل وظیفۀ اجرای مناظره را بر عهده داشته باشند و رسانه وظیفۀ پخش و انتشار آن را بر عهده بگیرد؛ لذا پیشنهاد می‌شود هم به جهت ایجاد شور بیشتر و هم برگزاری چالشی‌تر مناظرات بعضی از این مناظرات در دانشگاه‌ها برگزار شوند. موضوعی که تجربۀ موفقی در مناظرات انتخاباتی دیگر کشور‌های جهان رقم زده است. از این رو اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی امکان و توانایی خود، جهت برگزاری مناظرات در دانشگاه را اعلام می‌دارد.
در پایان باید ذکر کنیم که تمامی موارد و مطالبات فوق در جهت هرچه پرشورتر برگزار شدن انتخابات است؛ لذا از صداوسیمای ملی انتظار می‌رود که در کنار برگزاری مناسب مناظرات از حداکثر ظرفیت خود جهت برگزاری هرچه پرشورتر انتخابات نیز استفاده کند. استفاده از ظرفیت‌هایی مانند تخصیص شبانه‌روزی یک شبکه‌ملی به امر انتخابات و یا فعالسازی انتخاباتی شبکه‌های استانی برای این موضوع، باتوجه به آنکه امسال به دلیل کمبود فرصت، امکان سفر‌های استانی برای داوطلبان نیز کاهش می‌یابد، بسیار حائز اهمیت است. اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی در پایان برای صداوسیمای ملی آرزوی توفیق در این گلوگاه حساس را دارد.
«والسلام علی من اتبع الهدی»
رونوشت به:
محمدعلی صائب: سرپرست ستاد انتخابات رسانۀ ملی
محمدباقر اعلمی: دبیر ستاد انتخابات ریاست جمهوری سیما