چرا فرزندآوری برای زن هویت بخش نیست؟

سوال: این دیدگاه شما برای من جدید است و خیلی جاذبه دارد. پس یکی از دلایلی که خانم‌ها با مادری احساس هویت نمی‌کنند، نداشتن عاملیت از دوره نوجوانی است اما خانم‌هایی هم که عاملیت دارند هم بعد از مادری دچار مشکلات زیادی می‌شوند و از ادامه مسیرشان ناتوان می‌شوند و این محرومیت اتفاقاً باعث می‌شود تجربه خوشایندی از مادری نداشته باشند؟

بله دقیقاً.

کف جامعه ترین نهادی که داریم، خانواده است. مدام تکرار می‌کنیم خانواده را زن درست می‌کند و نقش زن در خانواده اهمیت ویژه‌ای دارد اما نمی‌دانم چرا در لایه‌های بالاتر، زن فراموش می‌شود! یعنی هرچه می‌آییم به لایه‌های بالاتر یادمان می‌رود که مگر کف جامعه را خانواده نمی‌ساخت؟ مگر خانواده را زن نمی‌ساخت؟ پس چرا وقتی سیاست گذاری می‌کنید، مدرسه می‌سازید، علم تولید می‌کنید، زن را در این سطوح بالاتر فراموش می‌کنید؟ مگر نه اینکه نهایتاً برای خانواده خوراک تهیه می‌کنید؟ نظرتان چیست که به زن هم توجه کنید، سراغش بروید، نظرش را بپرسید که نیازت چیست؟ برای تو چه کار کنم؟ مثلاً مدرسه تو را چگونه بسازم که در این مدرسه حس خوبی نسبت به نقش‌هایت پیدا کنی تا بعداً دلت بخواهد به نقطه اوج نقش‌هایت که مادری است، برسی. من چه کنم که حال تو خوب باشد که هم درس بخوانی هم مادری‌ تو به هم نریزد. هم معلم باشی هم مادری‌ تو به هم نریزد. هم فعالیت اجتماعی داشته باشی هم مادریت به هم نریزد. سیستم باید به شکل تو در بیاید نه تو به شکل سیستم. قانون‌ها باید متناسب با نیاز تو باشند.

سوال: خیلی از خانم‌ها به همین دلایل فرزندآوری خودشان را تا سال‌های طولانی چه فرزند اول و چه فرزند دوم به تأخیر می‌اندازند و آمادگی لازم و حال خوبی برای پذیرش مادری ندارند. چنین زنی می‌تواند مادر خوبی باشد؟ مادری که ناکامی‌های زیادی را تجربه کرده و هنوز احساس می‌کند باید از یک پوسته سختی بیرون بیاید.

نقش زن پرورش عاطفی است. زن برای مادری باید دست بازی در بذل عواطف داشته باشد تا بتواند بچه خوبی تربیت کند. باید بتواند خالصانه و بدون اینکه به معامله‌گری بیفتد، محبت کند. همچنین این محبت، شکل‌ها و رنگ‌های متنوعی پیدا می‌کند و همه آنها در مادری نهفته است. به این منظور مادر باید قدرت و عاملیت داشته باشد که بداند هر‌کجا چگونه عمل کند. یعنی یک خانم برای خوب مادری کردن باید دانش و تجربه هم داشته باشد.

فضایی برای عاملیت دختر نوجوان فراهم نیست

سوال: یعنی اگر مادری پخته نباشد، نمی‌تواند خوب عمل کند؟

بله اگر این فرد تجربه نکرده باشد، نمی‌تواند خوب عمل کند. تازه یکی از سکوهای آن تجربه است، اگر فکرش را فعال نکرده باشی و عقلانیت را در او رشد نداده باشی هم نمی‌شود. یعنی این شخص حداقل باید سه فاز را طی می‌کرد تا بتواند نیاز آینده جامعه که در جامعه‌سازی و جامعه‌پردازی است را برطرف کند.

حتی به نظر من سن تجربه بعضی از محیط‌های اجتماعی دوره دبیرستان است، ما خیلی عقب هستیم و این یک نیاز واقعی است. او احتیاج دارد بفهمد. او قرار است نسل بعد را تربیت کند و اگر بخواهد نسل بعد را خوب تربیت کند باید بینش داشته باشد، بینشی که از تجربه به دست آورده است. او باید تجربه کرده باشد تا بداند چگونه باید پیچ و واپیچ تربیت را درست برود. به نظر من حذف سهم تجربه باعث شده الآن به نسلی برسیم که می‌گوید من باید تجربه کنم و چون ریسک پذیری بالایی دارد، این تجربه گاهی به قیمت از بین بردن خودش تمام می‌شود. حالا مقصر کیست؟ او یا من والد و معلم و مدیر و حکومت؟فضایی برای عاملیت دختر نوجوان فراهم نیست بنابراین نباید از او انتظار داشته باشیم وقتی در اینستاگرام دوربین را جلوی خودش می‌گذارد از آن هزار جور بهره نبرد چون به او کنشگری و احساس ارزش می‌دهد.

سوال: پس چون ما برای دختر نوجوانمان عرصه‌های کنشگری تعریف نکردیم، چه بسا وارد عرصه‌هایی می‌شوند که آسیب‌زا است و با فرهنگ ما سازگاری ندارد.

اصلاً فرهنگ و همه این‌ها را کنار بگذاریم با جنس زن و روح لطیف زنانه سازگاری ندارد.

بازنمایی قرآن از جنسیت زنانه؛ انفعال یا کنشگری؟

سوال: به نظر من یکی از دلایلی که باعث می‌شود دختران نوجوان، جنسیت خودشان را پس بزنند و به جنسیت مردانه گرایش پیدا کنند این است که کنشگری را دوست دارند و جنسیت زنانه برای آنها تداعی کننده انفعال است. بدتر اینکه ما در مقابل میل دختران به کنشگری به اشتباه از جایگاه پند و اندرزهای دینی وارد می‌شویم و به جای میدان دادن به آنها، خواسته‌های طبیعی‌شان را انکار می‌کنیم تا جایی که فکر می‌کنند برای اینکه کنشگر باشند باید دین را کنار بگذارند. به همین خاطر مظاهر کنشگری‌شان در بسیاری موارد، مغایر فرهنگ دینی است.

بله. اتفاقاً ممکن است چیزی را که بیشتر از همه به او کنشگری می‌دهد یعنی دین را کنار بگذارد چون فکر می‌کند مانع او است. در حالی که دین اصلاً مانع نیست و مثلاً اگر با خداوند دیالوگ کنیم؛ خداوند می‌گوید من هیچ مشکلی با این چیزها ندارم. اتفاقاً تو باید یاد بگیری، تو باید تجربه کنی. بیایید تا به شما نشان بدهم دختران شعیب، سخت‌ترین کار را در جامعه خودشان انجام می‌دادند. فقط به خاطر اینکه معتقد بودند «ابونا شیخ کبیر» از یکطرف سن پدر ما بالا است و استطاعت این کار را ندارد. از طرف دیگر کبیر و خیلی محترم است و دون شأن پدر ما است که خیلی از کارها را انجام بدهد. ما هستیم و از پدرمان حمایت می‌کنیم. ولی در عین حال یک نحوه حضور اجتماعی دارند که به هیچ وجه ظرافت‌های زنانه‌شان را هم زیر سوال نبرده است. حالا باید فضای شهرشان فهمیده شود؛ فضای شهرشان بسیار آلوده و نامردانه است. مردهایی در این جامعه حضور دارند که از دو جهت ناامن هستند‌. یکی اینکه متأسفانه واقعاً طمع جنسی به زن دارند، دو اینکه پول و مادیات خیلی برایشان مهم است و به راحتی آدم می‌فروشند. این دو دختر در چنین شهری حضور اجتماعی دارند و یک کار کاملاً مردانه را انجام می‌دهند. دیگر کسی نمی‌تواند بگوید چوپانی یک کار زنانه‌ است. وقتی در آیات قرآن دقیق نگاه می‌کنیم خداوند در بازنمایی هویت زن یک ساختار شکنی عجیب و قریب کرده است‌.

بخش دوم این گفتگو به زودی منتشر می شود

انتهای پیام/