نتایجی که نگرانی نیاورد!/ زنگ خطر آینده آموزش ایران

ابراهیم سحرخیز، معاون سابق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم درباره افت کیفیت آموزش در سال‌های اخیر و عملکرد ضعیف دانش‌آموزان ایرانی در آزمون بین‌المللی تیمز (TIMSS) گفت: آزمون تیمز در حوزه ریاضی و علوم برای پایه‌های چهارم و هشتم برگزار می‌شود. در این دوره، 58 کشور در بخش ریاضیات و 44 کشور در بخش علوم شرکت داشتند، اما کشورهای افغانستان، ترکمنستان، تاجیکستان و قرقیزستان از منطقه در این آزمون حضور نداشتند.

وی با اشاره به نتایج این آزمون افزود: کشورهای سنگاپور، چین، کره، و هنگ‌کنگ در صدر کشورهای با عملکرد بالای آموزشی قرار گرفته‌اند و ترکیه موفق شده است با نمره 532 در درس ریاضی، بالاتر از میانگین بین‌المللی (500) قرار گیرد و رتبه هشتم جهان را کسب کند.

پسرفت آشکار ایران

به گفته سخیر خیز در مقابل، ایران با افت عملکرد در ریاضیات و علوم پایه هشتم مواجه بوده است و عملکرد ایران در علوم پایه هشتم با نمره 419، پایین‌ترین امتیاز کشور در تمام دوره‌های تیمز است که نشان‌دهنده یک پسرفت آشکار است.

دلایل افت کیفیت آموزش

سحرخیز دلایل افت عملکرد دانش‌آموزان ایرانی را چنین برشمرد:

ضعف در سواد خواندن: ایران در آزمون بین المللی پرلز “سوادخواندن” هم وضعیت نامناسبی دارد. دانش‌آموزانی که سواد خواندن کافی ندارند، درک درستی از مفاهیم ریاضی و علوم نخواهند داشت و دچار فقر یادگیری می‌شوند.

مشکلات ساختاری در آموزش: محتوای نامناسب کتاب‌های درسی، الگوهای مدیریتی مدارس، و نحوه استخدام معلمان از دلایل مهم افت کیفیت آموزش هستند.

عدم تناسب رشته معلمان با موضوع تدریس: حدود نیمی از معلمان دروسی را تدریس می‌کنند که با رشته تحصیلی‌شان مرتبط نیست.

کمبود انگیزه معلمان: پایین‌ترین حقوق پرداختی کارکنان دولت متعلق به معلمان است که انگیزه آن‌ها را برای تدریس خلاقانه کاهش داده است.

عدم توانمندسازی معلمان: بیش از 20 سال است که آموزش حین خدمت معلمان تعطیل شده و دوره‌های آموزشی صرفاً به‌صورت آنلاین و سطحی برگزار می‌شود.

تأثیر مدارس خاص بر نظام آموزشی

سحرخیز در ادامه افزود: رشد مدارس خاص نظیر سمپاد، شاهد و نمونه دولتی باعث شده معلمان توانمندتر به این مدارس بروند. در مدارس خاص، امکانات بهتری در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد، درحالی‌که 80 درصد دانش‌آموزان کشور در مدارس دولتی عادی تحصیل می‌کنند.

وی با انتقاد از این روند گفت: تا زمانی که فرزندان مسئولان در مدارس دولتی عادی تحصیل نکنند، مشکلات واقعی این مدارس درک نخواهد شد. آموزش به یک کالای طبقاتی تبدیل شده است و نتایج تیمز 2023 این مسئله را به وضوح نشان داد.

لزوم پاسخگویی مسئولان

سحرخیز بیان کرد: برخی به جای پاسخگویی در حال پاک کردن صورت مسئله هستند و می‌گویند نمی‌توان براساس آزمون‌های بین المللی گفت عملکرد ایران مناسب نیست اما به این توجه ندارند که بر اساس این آزمون‌ها حداقل می‌توانیم وضعیت عملکرد آموزش کشور در طول دوره‌های مختلف را متوجه شویم.

وی گفت: در سال 1999، وقتی نتایج تیمز در آمریکا منتشر شد، رسانه‌ها مطالبه‌گری بسیاری را ایجاد کردند و رئیس‌جمهور این کشور پاسخگو شد. اما در ایران، باوجود نتایج ضعیف تیمز 2023، نه مجلس جلسه‌ای تشکیل داد و نه کسی از مسئولان آموزش و پرورش بازخواست کرد.

وی در پایان تأکید کرد: کیفیت آموزش در مدارس دولتی عادی باید به‌طور جدی بررسی شود. بدون اصلاحات ساختاری، وضعیت فعلی نه‌تنها بهبود نخواهد یافت، بلکه شاهد افت بیشتری خواهیم بود.

انتهای پیام/