پیام حدیث پیامبر (ص) درباره مقام مادر

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مادر در ادبیات ملی و دینی ما جایگاهی ویژه و مفهومی عمیق دارد که با دریایی از عشق، عطوفت و ازخودگذشتگی عجین شده است. در ادبیات ملی، مادر نماد محبت بی‌پایان و فداکاری است؛ نقشی که نه‌تنها در خانواده بلکه در ساختار فرهنگی و اجتماعی جامعه نیز تأثیرگذار است. او با قلبی سرشار از عشق، پناهگاهی امن برای فرزندان و الهام‌بخش در لحظات سخت زندگی است.

در ادبیات دینی، مادر مقامی الهی دارد و مورد احترام و تکریم ویژه قرار گرفته است. در آیات قرآن کریم و احادیث معصومین، بارها بر جایگاه والای مادر و حقوق او تأکید شده است. نقش او در تربیت فرزندان به‌عنوان اولین معلم، نقشی بنیادین در ساختن جامعه‌ای سالم و متعالی دارد. مهر و محبت مادرانه در متون دینی به‌عنوان جلوه‌ای از رحمت الهی تعبیر شده و نشان‌دهنده عمق ارتباط میان مادر و فرزند است که با هیچ پیوندی قابل قیاس نیست.

رسول اکرم صلی الله علیه و آله در حدیثی زیبا فرمود «الْجَنَّةُ تَحْتَ أَقْدَامِ الْأُمَّهَات»؛ یعنی بهشت زیر قدم مادران است. این حدیث تبلور بسیاری از ارزش‌های الهی در مفهومی به نام مادر است، چرا که بهشت یعنی نماد تمام زیبای‌های هستی و نهایت هر خوبی. این حدیث بیانگر این است که در دنیای اسلام، مادران نه‌تنها از نظر اجتماعی و خانوادگی مورد احترام قرار می‌گیرند، بلکه در نگاه الهی نیز مقام بسیار والایی دارند. بهشتی که در این حدیث از آن سخن گفته شده، نماد بهترین و والاترین جایگاه است که به‌طور مستقیم به مادران نسبت داده شده است. این یعنی مادر نه‌تنها در زندگی دنیوی انسان‌ها، بلکه در مسیری که به سعادت و رستگاری می‌انجامد، نقشی حیاتی و محوری دارد.

بنابراین در فرهنگ اسلامی، مادر به‌عنوان سرچشمه محبت، ایثار، فداکاری و تربیت، از جایگاهی منحصر به‌فرد برخوردار است. در قرآن کریم نیز خداوند متعال در سوره‌ی لقمان، آیه‌ی 14، به‌طور خاص به زحمت‌های مادر در دوران بارداری و شیردهی اشاره کرده و از اهمیت این دوران در زندگی انسان‌ها سخن گفته است. در این آیه آمده است: «وَ وَصَّیْنَا الإِنسَانَ بِوَالِدَیْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا عَلَىٰ كُرْهٍ وَفِصَالُهُ فِی عَامَیْنِ…». (یعنی ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل می‌کند و با ناراحتی بر زمین می‌گذارد.) این آیه به‌روشنی نشان می‌دهد که مادر در مسیر تربیت و رشد انسان، حتی در سخت‌ترین شرایط نیز ایثارگر است و از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند. به همین دلیل، حدیث «الْجَنَّةُ تَحْتَ أَقْدَامِ الْأُمَّهَات» تجلی‌گر حقیقتی است که در آن جایگاه مادر به‌عنوان یک الگوی الهی در تمام ابعاد زندگی انسان شناخته می‌شود و به ما یادآوری می‌کند که مادران در مسیر دستیابی به بهشت و نزدیکی به خداوند، نقش اساسی و بی‌بدیلی دارند.

به این دلیل است که احترام به مادر از مهم‌ترین واجبات دین است. امام صادق علیه‌السلام فرمود: مردی به حضور رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله آمده و عرضه داشت: ای رسول خدا، به کدام یک از بستگانم نیکی کنم؟ فرمود: به مادرت. مرد پرسید: بعد از آن؟ فرمود: به مادرت. برای بار سوم پرسید: پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: مادرت. در نوبت چهارم حضرت فرمود: به پدرت نیکی کن. (الکافی (ط – الإسلامیة)، ج 2، ص409)

اما نیکی به مادر در اسلام فقط به‌معنای کمک مادی یا جسمی نیست، بلکه احترام به احساسات و مراقبت‌های معنوی نیز بخش مهمی از این احترام است. تأکید پیامبر بر نیکی به مادر، نه تنها نشان‌دهنده وظیفه دینی، بلکه راهی برای تقویت ارزش‌های انسانی در جامعه است. احسان به مادر، علاوه بر جلب رضایت او، موجب رضایت خداوند و برکت در زندگی می‌شود. این حدیث، درس بزرگی در حق‌شناسی و قدرشناسی از زحمات والدین، به‌ویژه مادر، به ما می‌آموزد و راهنمایی است برای گرامیداشت این نعمت الهی در زندگی.

انتهای‌پیام/