نتانیاهو دستاوردهای مهمی در جنگ داشته، اما در هدف اعلامی خود که نابودی حماس و حزب‌الله بود شکست خورده است. او ادب سیاست را نمی‌داند. هیچ‌گاه دشمن به تمامی نابود نمی‌شود. باید موجودیت دشمن را به رسمیت شناخت و تلاش کرد از گسترش قلمرو دشمنی کاست.
بیائیم از بی‌ادبی نتانیاهو ادب بیاموزیم. از زندگی سیاسی تقابل میان دوست و دشمن را نمی‌توان گرفت. همیشه دشمنانی وجود دارند و همان‌ها بستر دوستی میان یک گروه یا جماعت را فراهم کرده‌اند. دقیقاً به همین دلیل، تداوم دوستی در حوزه سیاست مستلزم شناسایی دشمنان و فرض تداوم وجود آن هاست. آن که با هدف نابودی تام و تمام دشمنانش زندگی می‌کند، نه تنها به هدف خود نائل نمی‌شود، بلکه هر روز در حراست از قلمرو دوستان ناکام‌تر از دیروز است.
صلح به معنای دوستی کردن با دشمن نیست. به معنای سامان دادن به قلمرو متمایز دوستی و دشمنی است. باید از احتمال جنگ در یک زمان طولانی کاست، تا زمینه گسترش دوستی میان دوستان فراهم شود. امروز از یک آتش‌بس شصت روزه سخن گفته می‌شود. آتش‌بس هنگامی به معنای صلح نزدیک می‌شود که شصت روز به شصت سال بلکه به صدها سال تبدیل شود. چگونه می‌تواند چنین شود جز آنکه موجودیت دشمن به رسمیت شناخته شود. خواست نابودی دشمن به خواست کاستن از بار دشمنی تبدیل شود.
آنگاه زمان دومین گام در نسبت میان دوستان و دشمنان است. سیاست‌ورز آگاه باید تلاش کند حتی‌الامکان بر شمار دوستان بیافزاید و از شمار دشمنان بکاهد. سیاست‌ورز با هنر دوستی بیش از هنر دشمنی، آشناست. گسترش قلمرو دوستان، کاراترین ابزار مبارزه با دشمن است. اگر هم سیاست ورز به نابودی دشمنانش بیاندیشد، با یک آرزوی ناممکن این هدف را دنبال می‌کند: تسلیم همه دشمنان به قلمرو دوستی و دوستان.
آنکه از ادب سیاست چیزی نمی‌داند، رویای مرگ و نابودی تمام دشمنانش را در سر می‌پروراند. به جامعه امروز اسرائیل نگاه کنید. او دشمنی را به درون دوستان بسط داده و جامعه اسرائیل اینهمه گسیخته و آشوب‌زده است. به دوستان دیروز اسرائیل در سطح جهانی بنگرید. بخش مهمی از آن ها به دشمنان پیوسته‌اند. او تنها هنر دشمنی آموخته و از هنر دوستی چیزی نمی‌داند. او با آرزوی نابودی تام و تمام دشمنانش، خود و جامعه اسرائیل را در باتلاق دشمنی و کینه فرو برده است.
منبع: کانال نویسنده
محمدجواد غلامرضا کاشی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی
216216