۴۵ درصد کاتد مس تولیدی، مازاد بر نیاز داخل

آقای بهرام شکوری در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار تحریریه صنعت خبرگزاری صدا و سیما درباره میزان ذخایر مس کشورمان افزود: ذخایر ما حدود ۵۵ میلیون تن بود، اما با اکتشافات اخیر به ۶۵ میلیون تن رسیده که نشان می‌دهد اکتشاف در کشور ما توسعه یافته است. 

وی گفت: شرکت ملی مس نیز در اکتشاف نصاب جدیدی ثبت کرده و به ۴۰۰ هزار متر حفاری در سال رسیده که عدد قابل قبولی است، آنهم در کشوری که شاید کل حفاری‌های صورت گرفته در آن به ۵ میلیون تا ۶ میلیون متر هم نمی‌رسید. 

رئیس انجمن مس ایران با بیان اینکه شرکت‌های بزرگی در حوزه مس در کشور فعال شده اند، افزود: با جهت گیری‌هایی که در شرکت ملی مس ایران به عنوان بزرگترین شرکت در حوزه مس صورت گرفته و فعالیت‌های اکتشافی که در بخش خصوصی در حال انجام است، امیدواریم بتوانیم ذخایر بیشتری به ذخایر کشورمان در حوزه مس اضافه کنیم. 

وی گفت: اگر زمینه فراهم و ارتباطات ما با دنیا برقرار شود، خیلی از سرمایه گذاران خارجی حاضر هستند که در حوزه معدن سرمایه گذاری کنند و ظرفیت‌های معدنی به ویژه در حوزه مس برای شان جذابیت دارد و ورود آنها می‌تواند اقتصاد معدنی کشور را بسیار متحول کند. 

رئیس انجمن مس ایران درباره میزان مصرف کاتد مس تولید شده در کشور نیز افزود: ۳۲۰ هزار تن کاتد مس در کشور تولید می‌شود که بیش از ۵۰ درصد در داخل کشور مصرف می‌شود و مازاد بر نیاز داخلی نیز صادر می‌شود که حدود ۴۵ درصد است. 

وی درباره سپردن کاتد مس مازاد بر مصرف داخلی به زنجیره صنایع پایین دستی و ایجاد ارزش افزوده بیشتر در این حوزه گفت: در صنایع پایین دستی مجموعه‌های تولیدی بزرگی مانند شرکت صنایع مس شهید باهنر یا شرکت تولیدی دنیای مس کاشان هستند که کاتد مس را مصرف می‌کنند و یا مجموعه‌های کوچک نیز مصرف کننده کاتد مس هستند. 

شکوری افزود: مشکل اینجاست که سرمایه گذاری مناسبی در صنایع پایین دستی و زنجیره تولید صورت نگرفته است که نیاز است صنایع پایین دستی را تقویت کنیم و به سمت تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتری برویم. 

وی ادامه داد: اگرچه اکنون مفتول و لوله مسی و سیم و کابل تولید می‌کنیم، اما این تولیدات خیلی ارزش افزوده بیشتری ایجاد نمی‌کند، در حالی که از مس خیلی می‌توانیم محصولات با ارزش افزوده بالاتری به ویژه در حوزه فناوری‌های نوین تولید کنیم.

رئیس انجمن مس ایران گفت: اکنون از مس در تولید خیلی از محصولات با ارزش مانند تلفن همراه و خودرو‌های برقی استفاده می‌شود حتی بخش عمده از مواد مورد نیاز خودرو‌های برقی مس است که اگر بتوانیم این صنایع را تقویت کنیم، در بحث ارزش افزوده بیشتر در زنجیره تولید خیلی می‌تواند موثر واقع شود. 

شکوری با بیان اینکه بهتر بود این سرمایه گذاری در صنایع پایین دستی صورت می‌گرفت گفت: با سرمایه گذاری در این صنایع می‌توانستیم ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنیم و محصولاتی با فناوری‌های بالا تولید کنیم. این مجموعه‌ها با ارتباطاتی که با دنیا دارند، می‌توانند در صنایع پایین دستی با فناوری‌های روز دنیا سرمایه گذاری کنند که هم میزان کاتد تولیدی در کشور را جذب و مصرف کنند و هم در این صنایع ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنند. 

وی با بیان اینکه این نوع سیاست گذاری‌ها همه بخش‌های زنجیره را آزار می‌دهد افزود: در واقع موازی کاری همه بخش‌ها را گرفتار می‌کند، پیمان سپاری ارزی، تعهد ارزی و خودِ انتقال ارز همه اینها مستلزم هزینه است؛ بنابراین وارد بازار شدن، سهم گرفتن و رقابت ایجاد کردن مستلزم داشتن مزیت رقابتی است. 

رئیس انجمن مس ایران گفت: کجای دنیا سراغ دارید که برق صنایع را قطع کنند، در حالی که میزان مصرف انرژی در هر کشوری یکی از شاخص‌های توسعه است. اما در کشور ما، برق صنایع در تابستان و گاز صنایع در زمستان قطع می‌شود. 

شکوری درباره راهکار برون رفت از این وضعیت گفت: چاره کار این است که دولت باید خود را کوچک و هزینه هایش را کم کند و از منابع حاصل از فروش نفت و گاز در زیر ساخت‌های صنایع و تولید هزینه و مشکلات صنایع را حل کند.

وی افزود: ما امروز که معاملات خود را با کشور‌های دنیا انجام می‌دهیم به واسطه شرکت‌های دیگر در کشور‌های ثالث است که انتقال پول با این شیوه نیز هزینه‌های زیادی برای ما دارد و باعث می‌شود که ۱۰ تا ۱۵ درصد نسبت به رقبای خارجی خود هزینه بیشتری پرداخت کنیم که ناشی از نبود ارتباط کشور ما با دنیاست. در حالی که دولت باید برای فعالان اقتصادی و برقرار ارتباط با دنیا مزیت رقابتی ایجاد کند. 

شکوری گفت: برای صنایع بالادستی که اکنون ما طراحی کردیم تا بتوانیم یک میلیون تن کاتد مس تولید کنیم، باید حدود ۱۵ – ۱۶ میلیارد دلار سرمایه گذاری صورت گیرد و ۱۰ برابر این میزان سرمایه گذاری نیز در صنایع پایین دستی شکل گیرد، به ویژه که هرچه به سمت صنایع با فناوری بالا می‌رویم، میزان سرمایه گذاری بیشتر می‌شود، اما به تبع آن درآمد بیشتری را هم برای کشور ایجاد می‌کند. 

وی درباره سرمایه گذاری شرکت‌های دانش بنیان در حوزه مس نیز افزود: متاسفانه در حوزه شرکت‌های دانش بنیان نیز خیلی سرمایه گذاری مناسبی صورت نگرفته است. 

رئیس انجمن مس ایران گفت: در یک مقطعی وقتی شرکت‌های دانش بنیان شکل می‌گرفتند حامی این شرکت‌ها خود فعالان اقتصادی بودند در آن زمان این شرکت‌ها را می‌شد گفت دانش بنیان، اما از آن زمانی که در این خصوص رانت ایجاد شد و گفتند به این شرکت‌ها وام می‌دهیم و مزیت‌های مانند معافیت‌های مالیاتی و … مطرح شد مشکلاتی پیش آمد. شاید این امتیاز‌ها برای تعدادی از شرکت‌های دانش بنیان می‌توانست مثبت باشد، اما این رانت باعث شده شرکت‌های بسیاری دانش بنیان شدند در حالی که در اصل دانش بنیان نبودند. 

وی افزود: تولید کنندگان بسیاری خود را شرکت‌های دانش بنیان اعلام می‌کنند حتی در حوزه تولید ماشین آلات می‌بینید که بیشتر فقط از ارز ۴۲۰۰ و ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی استفاده کردند، همین امروز ارز را آزاد کنید ببینید چند تولید کننده واقعی باقی می‌ماند. در بحث شرکت‌های دانش بنیان هم این رانت‌ها را قطع کنید، ببینید چند شرکت واقعی باقی می‌ماند.

شکوری گفت: اکنون نیز با خیلی از شرکت‌های دانش بنیان در حوزه مس در ارتباط هستیم و کار‌های اساسی خوبی انجام داده اند، ایده‌های خلاقانه‌ای داشتند و توانستند در خیلی از حوزه‌ها نقش آفرینی خوبی داشته باشند و بهره وری را افزایش دهند، اما این شرکت‌های دانش بنیان تعدادشان خیلی زیاد نیست و عمده آنهایی که شرکت‌های دانش بنیان هستند استحقاق دانش بنیان بودن را ندارند.