چالش‌های اصلی پیش روی وزیر علوم جدید
به گزارش سرویس دانشگاه خبرگزاری دانشجو، با تغییردولت و روی کار آمدن دولت چهاردهم، انتخاب کابینه و وزرای دولت مهمترین مباحثی است که در محافل مختلف مطرح می شود به طوری که برای هر وزراتخانه و یا پست دولتی افراد زیادی پیشنهاد شده اند و یا اسامی آنها درخبرهای غیر رسمی به چشم می خورد.
به گزارش سرویس دانشگاه خبرگزاری دانشجو، با تغییردولت و روی کار آمدن دولت چهاردهم، انتخاب کابینه و وزرای دولت مهمترین مباحثی است که در محافل مختلف مطرح می شود به طوری که برای هر وزراتخانه و یا پست دولتی افراد زیادی پیشنهاد شده اند و یا اسامی آنها درخبرهای غیر رسمی به چشم می خورد.
یکی از مهمترین وزارتخانه‌هایی که انتخاب وزیر آن از اهمیت خاصی برخودار است و اینگونه گفته می‌شود که مغز متفکر دولت به شمارمی رود، وزارت خانه علوم، تحقیقات و فناوری است که سرنوشت بیش از ۴ میلیون دانشجو با تصمیمات این وزارت خانه رقم می‌خورد و انتخاب سکان دار این وزارت خانه از حساسیت خاصی برخوردار است.
بر اساس اخبار اعلام شده اسامی پیشنهادی کابینه دولت برای رای اعتماد تا آخر این هفته به مجلس اعلام می‌شود که برای وزارت علوم تاکنون اسامی تعدادی از افراد مطرح شده که هیچ کدام به مرحله صد در صدی نرسیده اند.
چرا انتخاب سکان دار وزارت علوم مهم است؟
وزارت علوم تحقیقات و فناوری ، وزارت خانه ای است که راهبری دانشگاههای کشور که از مهمترین ارکان جامعه هستند را برعهده دارد و اهمیت آن هم به این اندازه است که امام خمینی(ره) گفت: اگر دانشگاه اصلاح شود، جامعه اصلاح می شود.
همچنین اهمیت دانشگاه از دیدگاه رهبر انقلاب که فرمودند: از اوّل انقلاب مسئله‌ی دانشگاه به عنوان یک مسئله‌ی اساسی مطرح شد. مسئله‌ی دانشگاه از این جهت اهمّیّت داشت که دانشگاه یک واقعیّت بود و یک واقعیّتی بود که مورد نیاز هم بود. تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی و شورای عالی انقلاب فرهنگی توسط حضرت امام نشان‌دهنده‌ی اهمّیّت دانشگاه از نظر امام بود.
دو نوع نگاه به دانشگاه وجود داشت: یک نگاه، نگاه انقلاب بود و یک نگاه، نگاه جریان واپسگرای ضدّانقلاب. نگاه انقلاب، دانشگاه را یک جایگاهی برای نخبه‌پروری، پیشرفت و حلّ مسائل کشور، برای جبران عقب‌ماندگی‌های دویست ساله‌ی کشور میدانست. نگاه جریان واپسگرا و ضدّانقلاب به دانشگاه اصلاً این نبود؛ تشکیل دانشگاه و اداره کردن آن برای مهره سازی در جهت استعمار نو بود. (نگاه به دانشگاه و نخبه‌پروری و نخبه‌شناسی در کشور برای اجرای اهداف غربی‌ها)
نگاه انقلاب به دانشگاه به عنوان مرکز تولید و رشد علم ــ اوّل یاد بگیرند، بعد تولید کنند و پیش ببرند ــ تا با دانش، اقتدار ملّی را تأمین بکنند. نگاه جریان واپسگرا و ضدّانقلاب، فراگرفتن پس‌مانده‌های دانش غربی – در واقع آن متاع از کارافتاده‌ی بی‌فایده یا کم‌فایده – را یاد بگیرند و دستشان از تولید علم کوتاه باشد. یعنی واقعاً علم، به معنای واقعی کلمه پیشرفت و توسعه‌ای در این کشور‌ها پیدا نکند.
آنها میخواستند با دانشگاه «دانشمندِ مصرفی» و «جامعه‌ی مصرفی» تولید کنند. «دانشمند مصرفی» یعنی آن کسی که مصرف‌کننده‌ی دانش غربی است، آن هم نه دانش پیشرفته، [بلکه] دانش عقب‌افتاده، دانش منسوخ‌شده. «جامعه‌ی مصرفی» یعنی همین دانشمندِ تحصیل‌کرده‌ی مصرفی وقتی می‌آید در جامعه، وقتی مدیریّت را بر عهده میگیرد و مانند اینها، یک جامعه‌ی مصرفی به وجود می‌آورد، بازار مصرف محصولات غربی تولید میکند.
پرورش نخبگان و مدیران آینده کشوراز مسئولیت های مهم دانشگاه و در راس آنها وزارت علوم است که همین موارد دانشگاه را دارای اهمیت ویژه و انتخاب وزیر علوم را نیز حساس می کند.
وزیر علوم آینده باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
در ابتدا فردی که باید برای سکان داری وزارت علوم انتخاب می شود فارغ از جناح بندی‌های سیاسی، شخصی علمی و برخاسته از دانشگاه باشد، فضای دانشگاه را بشناسد و بتواند برای پیشرفت علمی کشور موثر باشد.
در همین رابطه زلفی گل، وزیر علوم فعلی در خصوص انتخاب وزیر علوم جدید چنین می گوید: وزیر علوم آینده باید از جنس آموزش عالی باشد، یعنی جزو خانواده فهیم و فرهیخته آموزش عالی باشد و از خارج این وزارتخانه نباشد.
وی یادآورشد: باید فردی صاحب مکتب علمی و فناوری باشد و با سیاست‌گذاری علمی، فناوری و نوآوری آشنا و دغدغه‌مند باشد. تجربه کافی در زمینه مدیریت‌های قبلی داشته باشد و از سربازی به سرداری رسیده باشد و روحیه کار جهادی و شبانه‌روزی داشته باشد و اهل مشورت با نخبگان باشد.
زلفی گل افزود: فردی که به عنوان وزیر علوم انتخاب می‌شود باید اعتقاد به ارتقای بهره‌وری در آموزش عالی داشته باشد و جلسات منظم با وزرای ادوار مختلف برگزار کند. استفاده از مشورت نخبگان باعث پختگی و اثربخشی تصمیمات او خواهد شد؛ تجربه را ارزان بخرد و از تجربیات دیگران استفاده کند.
اصلاح وضعیت فرهنگی دانشگاهها با محوریت سند اسلامی شدن دانشگاهها
مسئله فرهنگ در دانشگاه و زمینه سازی فرهنگی سالهاست که از تریبون های مختلف شنیده می شود اما تاکنون کاری که در خور شان دانشگاه در زمینه فرهنگی باشد دیده نشده است.
طراحی های مختلفی برای اصلاح وضعیت فرهنگی دانشگاهها از جمله تدوین سند اسلامی شدن دانشگاهها که یک سند بالا دستی و تعیین کننده فضای فرهنگی دانشگاهها است صورت گرفته اما متاسفانه هنوز اجرای این سند در دانشگاهها مغفول مانده به طوری که رهبر انقلاب در دیدار اخیر با دانشجویان تذکر جدی در این خصوص دادند .
مسئولان فعلی وزارت علوم و دانشگاهها تلاش زیادی کردند که با برگزاری برنامه‌های فرهنگی ، بهبود رابطه استاد و دانشجو، مشارکت بیشتر دانشجویان در برگزاری برنامه و ایجاد مسئولیت پذیری فضای فرهنگی دانشگاهها را بهبود بخشند اما تاکنون اثر قابل توجهی در این زمینه دیده نشده است به طوری که رئیس جهاد دانشگاهی یکی از ماموریت های اصلی وزیر علوم آینده را توجه به مسائل فرهنگی عنوان می کند.
مسلمی نائینی: وزارت علوم مغز متفکر دولت است / لزوم انتخاب شخصیت علمی جامع به عنوان وزیر علوم
مسلمی نائینی، رئیس جهاد دانشگاهی با اشاره به انتخاب وزیر علوم دولت چهاردهم گفت: شخصی که به عنوان وزیر علوم قرار است انتخاب شود باید در ابتدا شهرت علمی خاص را داشته باشند.
وی افزود: وزیر علوم آینده باید شهرت علمی خاصی داشته باشد. ارتباط با تک تک اساتید و استفاده از تجربیات و توانمندی‌های دانشگاهها از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی اظهار داشت: ظرفیت‌های بالایی در دانشگاههای کشور وجود دارد که باید از آنها بهره‌برداری شود، وزیر علوم باید بتواند ارتباط موثری با دانشگاهیان ایجاد کرده و از تجارب و نظرات آنان استفاده کند تا طرح‌های علمی به خوبی پیش بروند.
وی خاطرنشان کرد: استقلال دانشگاهها از بودجه دولتی از مسائل مهمی است که وزیر علوم دولت چهاردهم باید در دستور کار قرار دهد و با استفاده از پتانسیل‌های موجود در دانشگاهها و بهره‌گیری از امکانات صنعتی و خدماتی، می‌تواند درآمد‌های اختصاصی مراکز علمی و پژوهشی را افزایش دهد.
نائینی تأکید کرد: وزیر علوم باید بتواند تحرک و انگیزه را در دانشگاهها افزایش دهد. باید فضایی فراهم شود تا دانشگاهیان بتوانند با دانشجویان و افراد خلاق در ارتباط باشند و از نظرات و ایده‌های آنان بهره‌مند شوند.
ارتقای فرهنگ دانشگاهی
مسلمی نائینی با اشاره به اهمیت فرهنگ دانشگاهی گفت: وزیر علوم باید توجه ویژه‌ای به مسائل فرهنگی دانشگاهها داشته باشد و ایجاد بستری مناسب برای شکوفایی دانشگاهها و اصلاح وضعیت فرهنگی آنها ضروری است.
وی خاطرنشان کرد: وزیرعلوم باید بتواند با استفاده از پتانسیل‌های موجود، دانشگاهها را به سمت اصلاح و پیشرفت هدایت کند و فضای دانشگاهی را بهبود بخشد.
رئیس جهاد دانشگاهی یادآورشد: وزارت علوم مغز متفکر دولت است و می‌توانند بسیاری از مشکلات کشور را حل کنند.
چالش‌های اصلی پیش روی وزارت علوم
وزارت علوم با مسائل چالش برانگیز که از مهمترین آنها اجرای سند آمایش آموزش عالی که تمامی مسائل مربوط به آموزش عالی و دانشگاهی از جمله ساماندهی رشته های دانشگاهی، جذب اساتید، پذیرش دانشجو و مسائل دیگر روبه است و فردی که می خواهد به عنوان وزیر آینده انتخاب می شود نسبت به این مسائل آگاهی و شناخت کافی داشته باشد.
علاوه بر مسائلی که مطرح شد وزیر علوم آینده باید فردی علمی باشد که نسبت به شتاب علمی و پیشرفت های کشور در حوزه علمی دغدغه داشته باشد و بتواند برای بهبود رتبه علمی کشور قدم های موثری را بردارد.