وجود امکانات لازم برای تامین داخلی نیاز‌های غذایی کشور

قائم مقام موسسه پژوهش‌های وزارت جهاد کشاورزی:

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، افتتاحیه یازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی امروز ۲۱ آبان ماه با موضوع «امنیت غذایی؛ کشاورزی بهره‌ور و تجارت تحریم‌ناپذیر» در مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در این رویداد مجتبی پالوج قائم مقام موسسه پژوهش‌های وزارت جهاد کشاورزی، گفت: شهریور ۱۳۸۹ اولین بار بود که واژه اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب مطرح شد و از آن زمان مقوله اقتصاد مقاومتی در دستور کار نظام حاکمیتی کشور قرار گرفت. سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نیز سال ۱۳۹۲ در ۲۴ بند ارائه شد. من معتقدم اقتصاد مقاومتی بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند به عنوان یک مکتب اقتصادی دنبال و پیاده سازی شود، اما به نظر من تا به حال به درستی به آن توجه نشده است.

توجه ویژه امامین انقلاب به «امنیت غذایی» در بیانات ایشان/ کاهش گرسنگی هدف اکثر کشور‌های جهان
وی ضمن بیان اینکه اهمیت امنیت غذایی در بند‌های ۶ و ۷ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مورد توجه قرار گرفته است، افزود: در بیانات حضرت امام (ره) نیز بیش از ۶۰۰ بار به اهمیت بخش کشاورزی پرداخته شده است و حدود ۲۵ درصد از توصیه‌های رهبر معظم انقلاب نیز به بحث‌های مرتبط با امنیت غذایی اختصاص دارد. امنیت غذا به عنوان یک نیاز حیاتی فراتر از بحث‌های امنیتی دیگر است و اولویت اول در بحث‌های امنیتی کشور‌ها محسوب می‌شود.

پالوج ادامه داد: در ادبیات توسعه جهانی، بحث توسعه پایدار مطرح است و سران کشور‌ها در سال ۱۹۹۲ در نشستی جهانی اهداف مشخصی را در نظر می‌گیرند که یکی از آنها کاهش بیش از ۸۴۰ میلیون گرسنه در جهان به کمتر از نصف در افق ۱۰ تا ۲۰ ساله بوده است. اما بعد از رسیدن به سال ۲۰۱۵، نه تنها از شمار گرسنگان در جهان کاسته نشده، بلکه در این مدت به آن افزوده شده است؛ بنابراین محو فقر و محو گرسنگی، مهمترین اهداف جهانی کشورهاست که بار‌ها در نشست‌های مختلف به آن تاکید شده است، اما در عمل کشور‌های نتوانسته اند به اهداف تعیین شده در این حوزه دست یابند.

امکانات لازم برای تامین نیاز‌های غذایی کشور در داخل وجود دارد
وی افزود: به دلیل اهمیت مسئله استقلال، اهمیت امنیت غذایی برای کشوری، چون ایران به مراتب بیشتر است. در ایران سندی تحت عنوان «دانش بنیان امنیت غذایی» در شورای عالی انقلاب فرهنگی در همکاری با وزارت جهاد کشاورزی به تصویب رسیده است. من معتقدم این سند باید به عنوان مبنا در سیاستگذاری حوزه امنیت غذایی در دستور کار قرار بگیرد؛ چرا که تعریف دقیق و قابل قبولی از امنیت غذایی در آن ارائه شده است و مسائلی، چون فراهمی، دسترسی و سلامت از جمله ارکان آن هستند. نکته مثبت دیگر این سند آن است که در آن به پایداری در تولید و حفاظت از منابع نیز توجه شده است.

قائم مقام موسسه پژوهش‌های وزارت جهاد کشاورزی با تاکید بر اینکه امکانات لازم برای تولید نیاز‌های غذایی کشور در داخل وجود دارد افزود: مدیریت بهتر منابع می‌تواند به افزایش تولید و بهبود امنیت غذایی کشور منجر شود، کما اینکه در تولید گندم با وجود عدم افزایش سطح زیر کشت در سال‌های اخیر میزان تولید افزایش قابل توجهی یافته است.

وزارت جهاد کشاورزی اولین نهادی بود که در سال ۱۳۹۳، برنامه اقتصاد مقاومتی خود را طراحی کرد و به تصویب رساند. آن زمان تراز تجاری بخش کشاورزی حدود منفی ۸.۱ میلیارد دلار بود که تا سه سال بعد با اجرای برنامه به حدود منفی ۳ میلیارد دلار رسید. اما بی‌توجهی به اقتصاد مقاومتی در ادامه موجب افزایش شکاف بین واردات و صادرات در این حوزه شد و تراز تجاری امروز به حدود منفی ۱۲ میلیارد دلار رسیده است که مطلوب نیست.

اهمیت افزایش بهره‌وری برای بهبود امنیت غذایی
وی افزایش بهره‌وری را یکی از مهمترین اقدامات برای بهبود شرایط امنیت غذایی کشور دانست و افزود: در سال‌های اخیر میزان تولید گندم دیم در هر هکتار به شکل قابل توجهی افزایش یافته است، اما همچنان باید در این حوزه پیشرفت کنیم که به افزایش تولید با امکانات موجود کمک می‌کند.

امنیت غذایی در فرآیند تکامل خود به بحث حاکمیت غذایی نیز پرداخته است؛ که با توجه به اتفاقات جهانی و شرایط ویژه کشور ما باید به طور خاص مورد توجه قرار بگیرد. در این بحث علاوه بر تولید داخلی، به مباحثی، چون حفاظت از منابع و ارتباط با همسایگان نیز توجه می‌شود.

امنیت غذایی عجین با اقتصاد مقاومتی است که در صورت توجه به آن می‌تواند به عنوان یک مکتب اقتصادی مهم مطرح شود. تصور و تلقی من این است که بهبود امنیت غذایی با تاکید بر افزایش تولید در داخل کشور با مشارکت همه دستگاه‌ها و بخش خصوصی، میسر است. امنیت غذایی به مراتب از امنیت نظامی مهمتر است و ظرفیت‌های فراوانی برای کشور به ارمغان خواهد آورد.