نسبت پایین دانشجو به استاد؛ رمز موفقیت دانشگاه‌های برتر جهان/ معیاری اثرگذار بر کاهش رتبه علمی ایران

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، امسال شاهد کاهش رتبه برخی از دانشگاه‌های ایران در نظام رتبه‌بندی QS بوده‌ایم که این موضوع سوالات و نگرانی‌های زیادی را در میان دانشگاه‌ها، دانشجویان و پژوهشگران به وجود آورده است.

رتبه‌بندی QS یکی از معتبرترین شاخص‌ها برای ارزیابی کیفیت دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی در سطح جهانی است؛ که براساس شاخص‌هایی نظیر شهرت علمی، شهرت کارفرمایی، نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو، استناد‌های علمی، و مشارکت‌های بین‌المللی ارزیابی می‌شود.

همچنین؛ رتبه‌بندی QS یکی از معتبرترین نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در سطح جهان است که از معیار‌های متنوعی برای ارزیابی کیفیت و عملکرد دانشگاه‌ها استفاده می‌کند. یکی از مهم‌ترین شاخص‌های این رتبه‌بندی، نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو است، این شاخص به طور مستقیم بر کیفیت آموزش، دسترسی دانشجویان به اساتید، و در نتیجه، تجربه تحصیلی دانشجویان تأثیر می‌گذارد.

رتبه‌بندی QS (Quacquarelli Symonds) یکی از معتبرترین نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاهی است که از سال ۲۰۰۴ به ارزیابی دانشگاه‌ها بر اساس معیار‌های مختلف پرداخته است. این معیار‌ها شامل شهرت دانشگاه (آکادمیک و کارفرمایان)، تعداد استنادات به ازای هر عضو هیئت علمی، نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو، نسبت دانشجویان بین‌المللی و نسبت اساتید بین‌المللی است. 

یکی از مزایای مهم رتبه‌بندی QS، تأکید بر جنبه‌های آموزشی و پژوهشی است. نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها، نشان‌دهنده کیفیت و عمق تعامل بین اساتید و دانشجویان است.

مفهوم نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو در QS

نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو معیاری است که نشان‌دهنده میزان دسترسی دانشجویان به اساتید است. این شاخص از تقسیم تعداد کل اعضای هیئت علمی تمام‌وقت یک دانشگاه بر تعداد کل دانشجویان آن به دست می‌آید. 

در رتبه‌بندی QS، دانشگاه‌هایی که نسبت پایین‌تری از دانشجو به هیئت علمی دارند (یعنی تعداد اعضای هیئت علمی نسبت به تعداد دانشجویان بیشتر است) نمره بهتری در این شاخص دریافت می‌کنند. این موضوع نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری دانشگاه در منابع انسانی برای ارائه خدمات آموزشی با کیفیت بالاتر است.

نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو بر جنبه‌های همچون؛  کیفیت آموزشی: نسبت پایین‌تر باعث می‌شود دانشجویان از زمان بیشتری برای تعامل با اساتید بهره‌مند شوند و تجربه دانشجویی که دسترسی آسان‌تر به اساتید کیفیت خدمات مشاوره‌ای و آموزشی را افزایش می‌دهد و تحقیق و توسعه اعضای هیئت علمی که با حجم کمتری از دانشجویان سر و کار دارند، فرصت بیشتری برای انجام تحقیقات دارند.

وضعیت نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو در دانشگاه‌های برتر جهان

در دانشگاه‌های برتر دنیا مانند MIT، استنفورد و هاروارد، این نسبت معمولاً پایین است. به عنوان مثال: در دانشگاه MIT این نسبت حدود ۱ به ۸ است، به این معنا که به ازای هر ۸ دانشجو یک عضو هیئت علمی وجود دارد و  در دانشگاه کمبریج این نسبت حدود ۱ به ۴ است.

این ارقام نشان‌دهنده تمرکز این دانشگاه‌ها بر کیفیت آموزشی و پژوهشی است. دانشگاه‌های اروپایی و آمریکای شمالی معمولاً سرمایه‌گذاری بیشتری در این شاخص دارند، در حالی که دانشگاه‌های آسیایی به تازگی توجه بیشتری به این موضوع نشان داده‌اند.

نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو در دانشگاه‌های ایران

بررسی داده‌های رتبه‌بندی QS نشان می‌دهد که بسیاری از دانشگاه‌های ایران در شاخص نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو عملکرد ضعیفی دارند. دلایل این امر شامل کمبود بودجه، جذب پایین اعضای هیئت علمی، و افزایش تعداد دانشجویان در سال‌های اخیر است. برای مثال: دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه تهران، به عنوان دو دانشگاه مطرح ایران، در این شاخص نسبت به دانشگاه‌های منطقه عملکرد متوسطی دارند.

راهکار‌ها برای بهبود نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو

برای بهبود این شاخص در دانشگاه‌های ایران و منطقه، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود که بودجه در دانشگاه ها را افزایش دهیم و  تخصیص بودجه بیشتر برای جذب هیئت علمی جدید و کاهش نسبت دانشجو به استادها داشته باشیم و ایجاد شرایط کاری مناسب برای ارائه مزایای رقابتی برای از مهاجرت اساتید جلوگیری کنیم.

نسبت اعضای هیئت علمی به دانشجو یکی از مهم‌ترین شاخص‌های رتبه‌بندی QS است که تأثیر مستقیمی بر کیفیت آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها دارد. دانشگاه‌های برتر دنیا با تمرکز بر کاهش این نسبت توانسته‌اند کیفیت بالاتری ارائه دهند. در ایران، برای بهبود این شاخص، باید سرمایه‌گذاری بیشتری در جذب هیئت علمی و توسعه زیرساخت‌های آموزشی انجام شود.