“فرهنگستان علوم” موتور محرک روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، “نقشه جامع علمی کشور” یک چهارچوب راهبردی است که به‌منظور هدایت و ارتقای وضعیت علمی کشور در حوزه‌های مختلف آموزش، پژوهش و فناوری طراحی شده است.

این نقشه به‌عنوان یک ابزار هدایتگر، مسیر پیشرفت و توسعه علمی کشور را ترسیم می‌کند.

در حال‌حاضر، فرهنگستان علوم، مسؤل روزآمدسازی و بازنگری این نقشه است تا آن را با تغییرات جدید علمی و نیازهای روز کشور هم‌راستا کند. در این‌ باره غلامرضا حسن زاده؛ استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با تسنیم اظهار کرد: این فرایند، نیازمند همکاری و هم‌افزایی بیشتر بین فرهنگستان علوم و فرهنگستان علوم پزشکی است تا نقشه‌ای قابل اجرا، اثربخش و با بهره‌وری بالا طراحی شود که دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور را به‌سوی اهداف علمی و ملی هدایت کند.

نقشه جامع علمی کشور و تعیین مسیرهای هدفمند برای دانشگاه‌ها و مراکز علمی

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره فرایند روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور توضیح داد: برای بحث روزآمدسازی باید اول متوجه باشیم چه چالش‌هایی در نقشه جامع علمی کشور وجود دارد؟ این چالش‌ها به چه ترتیب است؟ یکی از چالش‌هایی که افراد صاحب‌نظر مطرح کردند این بود که تعداد افرادی که از آن‌ها در رابطه با بحث نقشه جامع علمی کشور نظرخواهی کردند، تعداد خیلی زیادی نبوده است.

حسن‌زاده ادامه داد: یک قسمت‌هایی از بحث نقشه جامع علمی کشور به منزله نقشه راه است، یک قسمت‌هایی هم شکل سیاست‌گذاری دارد. باید همه این‌ها یکسان شود و به این سمت برود که یک نقشه‌ای واقعاً به‌عنوان یک نقشه راه مطرح شود که دانشگاه‌ها و مراکز علمی این نقشه راه را جلوی خودشان بگذارند و این را به‌عنوان ادامه کارشان در نظر بگیرند. این خیلی مهم است که یک نقشه‌ای را طراحی کنیم که اولاً قابل اجرا باشد و در ثانی مسیرش به گونه‌ای باشد که به یک هدف مشخصی منتهی شود و این کار را بتوانیم انجام بدیم.

هدف‌گذاری برای مرجعیت علمی کشور در منطقه و جهان

وی با اشاره به لزوم هدف‌گذاری در این مسیر تصریح کرد: در رابطه با نقشه جامع علمی کشور کارهایی که انجام شده، کار خیلی خوبی است. این کارها ارزشمند است اما می‌توانیم کارهای بهتری را هم طراحی کنیم و انجام دهیم که ان‌شاءالله این نقشه‌ای که می‌خواهد بازنگری شود، نهایتاً به مرجعیت علمی کشور در منطقه منتهی شود همچنین مرجعیت علمی ما در بعضی از رشته‌ها در کل دنیا منتهی شود. الان در بعضی از رشته‌ها، رتبه علمی کشور در دنیا چهارم و پنجم است یعنی رتبه‌های خیلی خوبی را در کل دنیا داریم و در بعضی از رشته‌ها و شاخه‌ها ممکن است که رتبه ما پایین‌تر باشد. بنابراین بهترین کار این است که بگوییم با چه مسیری را می‌خواهیم طی کنیم که ان‌شاءالله به آن جایی برسیم که جایگاه علمی واقعی خودمان را در دنیا کسب کنیم.

حسن‌زاده اضافه کرد: یکی از اقداماتی که باید در نقشه جامع علمی کشور به آن پرداخته شود و بعد به آن توجه ویژه‌ای شود این است که باید ماموریت محور کردن دانشگاه‌ها را مورد نظر قرار دهیم؛ یعنی ماموریت‌های ویژه‌ای برای دانشگاه تعریف کنیم که دانشگاه‌ها در راستای آن ماموریت کشوری و ماموریت ملی که دارند بتوانند فعالیت‌هایی داشته باشند. بعضی از دانشگاه‌ها لازم است که ماموریتشان استانی باشد، ممکن است که در شهر خودشان باشد اما بعضی از ماموریت‌های دانشگاه‌ها ممکن است بین‌المللی باشد یعنی در راستای مرجعیت علمی باید برنامه‌ریزی کنیم که کدام دانشگاه‌ها در چه فیلدهایی باید کار کنند و بتوانند هم مشکل کشور را حل کنند، وضعیت هزینه اثربخشی و بهره‌وری را ارتقا دهند و هم یک مسئله را حل کنند و بتوانند جایگاه علمی کشور را هم بالا ببرند.

ارتباط نزدیک‌تر فرهنگستان علوم و فرهنگستان علوم پزشکی برای تحقق اهداف ملی

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره عملکرد فرهنگستان علوم متذکر شد: فکر می‌کنم که بهترین جایی که می‌تواند روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور را انجام دهد، فرهنگستان علوم با همکاری فرهنگستان علوم پزشکی است. در حوزه علوم پزشکی، فرهنگستان علوم پزشکی برنامه‌ریزی کند که این کار را هم کرده و خیلی از اقدامات را انجام داده است. باید وزارت علوم و وزارت بهداشت به‌عنوان کسانی که متولی آموزش و پژوهش در کشور هستند و همچنین معاونت علمی فناوری ریاست‌جمهوری که به اقتصاد دانش‌بنیان و به این‌که فناوری در کشور باید چگونه پیش برود، توجه دارد، در وهله اول به فرهنگستان علوم کمک کنند و بعد به فرهنگستان علوم پزشکی که این نقشه بتواند جایگاه خودش را داشته باشد.

حسن‌زاده، در پایان پیشنهاد داد: اینکه فقط بگوییم که فرهنگستان علوم این کار را کند، در بحث هم‌گرایی که نیاز داریم، برای این‌که علوم پزشکی و علوم غیرپزشکی با همدیگر بتوانند یک مشکل را حل کنند، ممکن است یک خللی ایجاد کند لذا پیشنهاد ما این است که ارتباط بین فرهنگستان علوم و فرهنگستان علوم پزشکی خیلی بیشتر باشد و بتواند به آن مسیر دهد که ان‌شاءالله بتوانیم هزینه اثربخشی فعالیت‌ها را بالا ببریم و بهره‌وری را در اوضاع آموزش، پژوهش و فناوری ارتقا دهیم همچنین نوآوری‌ها، نوآوری در آموزش، پژوهش و فناوری، بحث‌های بسیار مهمی است که باید در نقشه جامع علمی کشور را به آن بپردازیم و این‌که با بهره‌وری بالا یعنی با هزینه کمتر و اثربخشی بالاتر بتوانیم این کار را انجام دهیم.