شنبه‌ها تعطیل شد؛ با تحریم‌ها و FATF و نرخ پایین بهره‌وری و … چه می‌کنید؟!/ کارفرمایی که کمترین دغدغه‌اش کاهش ۴ ساعت از کار کارگر است

اقتصاد۲۴- صحن علنی مجلس شورای اسلامی دیروز بار دیگر شاهد بحث داغ نمایندگان بر سر تعطیلی پنجشنبه و جمعه یا جمعه و شنبه بود، اما در نهایت تکلیف روز‌های تعطیل در ایران روشن شد. نمایندگان مجلس شورای اسلامی بالاخره تصویب کردند که شنبه به عنوان روز دوم تعطیلات هفتگی در این کشور تعطیل باشد.

این تصمیم به پیشنهاد اضافه شدن یک روز به تعطیلی رسمی در کشور اتخاذ شده است. البته که برای اجرایی شدن تعطیلی شنبه‌ها، مصوبه مجلس اکنون نیاز به تایید شورای نگهبان دارد، تاییدیه‌ای که به نظر می‌رسد حالا آنقدر تقویم کشور به آن نزدیک است که نمایندگانی حتی وعده اجرایی شدن تعطیلات از آخر خرداد را نیز می‌دهند.

راهگشایی نظر دفتر رهبری

در این میان، اما نهایتا این نظرات مراجع عظام تقلید بود که در این زمینه مورد توجه قرار گرفت. کما اینکه، ولی اسماعیلی، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس نیز دیروز با اشاره به استفتاء از دفاتر ۳ مرجع تقلید و همچنین رهبر انقلاب درباره تعطیلی شنبه‌ها، گفت: هر سه مرجع تقلید و همچنین دفتر رهبر انقلاب با تعطیلی شنبه‌ها مشکلی نداشتند. این مسئله به معنای آن است که این مصوبه از نظر شرعی مشکل ندارد. از این رو انتظار این است که شورای نگهبان نسبت به این مصوبه نه از نظر قانونی و نه از نظر شرعی ایرادی وارد نکند.

البته تصمیم به تعطیلی شنبه‌ها در ایران به دلایل مختلفی اتخاذ شد و از جمله آنان کاهش ساعت کاری و افزایش تعطیلات بود، چرا که با تصویب تعطیلی شنبه‌ها، ساعت کاری کارمندان دستگاه‌های اجرایی از ۴۴ ساعت به ۴۰ ساعت در هفته کاهش خواهد یافت.

چرا شنبه‌ها باید تعطیل می‌شد؟

هم چنین مساله تعطیلی شنبه‌ها از بابت تطبیق با کشور‌های دیگر جهان نیز بوده است، چرا که در بسیاری از کشورها، شنبه و یکشنبه روز‌های تعطیل آخر هفته هستند، یعنی باید توجه داشت که این تغییر به منظور تطبیق با کشور‌های دیگر و جلوگیری از فرصت‌سوزی تجاری در بازار‌های جهانی و منطقه‌ای انجام شد.

همچنین موافقان این تعطیلی معتقد هستند که با تعطیل شدن روز شنبه به عنوان دومین روز تعطیل در هفته، در امور مالی و تجاری تسهیل رخ خواهد داد، یعنی این تغییر می‌تواند تأثیرات مثبتی بر مبادلات بانکی و تعاملات بین‌المللی در ایران داشته باشد و به ارتقاء نقش اقتصادی کشور در بازار‌های جهانی کمک کند.

نزدیکی اقتصادی و فرهنگی با همسایگان با تعطیلی شنبه

به گزارش اقتصاد ۲۴، از سوی دیگر حتی در مساله گردشگری در منطقه و یا بازرگانی منطقه ای نیز این تعطیلی منجر به تطبیق با کشور‌های دیگر خواهد شد. باید توجه داشت تعطیلی شنبه‌ها در ایران باعث نزدیکی بیشتر با تعطیلات کشور‌های همسایه ایران نیز می‌شود. در بسیاری از کشور‌های منطقه از جمله ترکیه، شنبه و یکشنبه روز‌های تعطیل آخر هفته هستند و در کشور عراق و بسیاری دیگر از کشور‌های خاورمیانه و شمال آفریقا نیز بیشتر کشور‌ها جمعه و شنبه را تعطیل هستند.

در واقع این تعطیلی منجر به نزدیکی فرهنگی بین ایران و کشور‌های همسایه خود خواهد شد. ساماندهی تعطیلات پایان هفته موجب تنظیم بیشتر با بازار‌های جهانی و منطقه‌ای در این حوزه خواهد شد.
البته در این میان بنا به اظهارات و بیانیه‌هایی که منتشر شد و همچنین تلاش اتاق بازرگانی ایران برای تعطیلی شنبه ها، به نظر می‌رسد در نهایت تولیدکنندگان و فعالان صنعتی علاقه‌مند به تعطیلی شنبه هستند، زیرا این امر می‌تواند به هماهنگی بیشتر با روز‌های کاری بین‌المللی کمک کند.

رونق گردشگری داخلی با دو روز تعطیلی آخر هفته

در این میان باید، اما به دو موضع به طور جدی پرداخته و توجه شود.
اول این که دو روز تعطیلی پایان هفته به جز این که منجر به تعامل بهتر و بیشتر با جهان خواهد شد می‌تواند به رونق گردشگری داخلی و سفر‌های داخلی کوتاه مدت نیز بیانجامد.

بیشتر بخوانید: تجارت ایران در تله تعطیلی پنجشنبه‌های دولت/ آلمان به استقبال تعطیلات سه روزه رفت، ایران در پیچ و خم دو روز تعطیلی

به‌عبارتی با تعطیلی دو روز در پایان هفته، مقاصد محلی و روستایی بیشتر انتخاب شده و حتی با وجود عدم اقامت در این مقاصد، درآمد‌های جانبی دیگری برای آن‌ها خواهد داشت. بررسی‌ها نشان داده که افزایش تعطیلات و فارغ شدن از کار، با افزایش تعداد سفر دارای تناسب است.

توجه کنید که تقریبا در سفر‌های نوروز و یا هر تعطیلات طولانی، یکی از مشکلات بحران جاده‌ای، بحران‌های اقامتی و حتی وجود بلیت مناسب برای قطار و اتوبوس و هواپیما بوده است. بخشی زیادی از کارشناسان حوزه گردشگری همواره به درستی بر توزیع سفر در طول سال اصرار داشتند تا اولاً تراکم جاده‌ها و سوانح رانندگی کاهش یابند و دوماً مراکز اقامتی و توریستی علاوه بر نوروز در ایام دیگر هم رونق داشته باشند.
در واقع بسیاری از کارشناسان گردشگری یکی از مهم‌ترین فواید این تعطیلات را در داخل کشور، رونق گردشگری بیشتر می‌دانند.

سود کارفرمایان از دو روز تعطیلی

از سوی دیگر ذکر این نکته لازم است که ده‌ها گزارش و پژوهش معتبر در جهان نشان می‌دهد که بازدهی نیروی کار در کشور‌هایی با دو روز تعطیلی از کشور‌هایی با یک روز تعطیلی بهتر بوده است و در همین راستا نیز کشورهایی، چون آلمان و انگلستان، اکنون در حال طرح آزمایشی سه روز تعطیل در هفته نیز هستند.

این در حالی است که شاید کارفرمای ایرانی که عادت به ۴۴ ساعت کار نیروی کار داشته باشد در مقابل کسر ۴ ساعت واکنش نشان دهد. این در حالی است که بیشتر تولیدی‌ها و صنایع کشور آنچنان درگیر بحران‌های مختلف هستند که مساله نیروی کار شاید یکی از آخرین گزینه‌های بحران پیش روی آنان باشد. کما اینکه قطعی برق در تابستان و گاز در زمستان حتما مشکل بزرگتری است تا حل مساله‌ای که تنها با اضافه کردن یک ساعت کاری به هر روز کارگران می‌تواند مرتفع شود.

از طرف دیگر تعطیل شدن یک روز بیشتر در مواردی که کارگاه، تولیدی یا کارخانه بتواند از نیروی کار خود به صورت بهینه استفاده کند می‌تواند حتی منجر به صرفه جویی در هزینه‌هایی همچون برق و گاز و آب و اینترنت و انرژی و شاید استهلاک دستگاه‌ها نیز شود. این موارد باید توسط کارفرمایان مورد توجه قرار بگیرد.

شنبه‌ها تعطیل شد حالا نوبت FATF است

اما در این میان و با همه این توضیحات و به خصوص تاکید بر اینکه پذیرش تعطیلی شنبه به جای پنجشنبه به خودی خود موضوع مبارکی است، اما باید نکات دیگری را نیز در این میان بازخوانی کرد. اینکه نمایندگان مجلس (حتی اگر به مدد اعلام نظر دفتر رهبری بوده باشد) بالاخره پذیرفتند نیاز به تعامل با جهان وجود دارد، از مهم‌ترین فواید تعطیلی روز‌های شنبه در کشور است.

در واقع به نظر می‌رسد پس از ماه‌ها، اما و اگر اولین گام برای پذیرش و فهم اینکه ایران، نیازمند به همسازی با شبکه جهانی در اقتصاد است بالاخره برداشته شده است، اما حقیقت این است که این اصلا کافی نیست.

تعطیلی روز‌های شنبه از آن جهت که دستکم در همین ابتدا از بدعت روز‌های پنجشنبه و جمعه به عنوان تعطیلی آخر هفته جلوگیری کرده، دارای اهمیت است، اما باید به خاطر سپرد، شبکه بانکی ایران نه به خاطر روز‌های تعطیل که به خاطر تحریم‌ها و بیش از همه عدم پذیرش FATF به عنوان یک نوع از خودتحریمی است که در محاق قرار گرفته است.

در واقع تعیین روز تعطیلی آخر هفته جدا از مساله اینکه ایرانی‌ها به کدام عادت کنند، اکنون به خودی خود دارای ارزش خاصی نیست چرا که چمبره تحریم‌ها در ایران و بیش از همه سرگردان ماندن لوایح FATF برای بیش از ۵ سال در مجمع تشخیص مصلحت نظام است که ضربه اصلی را بر پیکره بازرگانی و اقتصاد نیمه جان کشور وارد کرده است.

در شرایطی که می‌توان تصویب تعطیلی روز شنبه به عنوان دومین روز تعطیل در هفته را اتفاقی خوب دانست، حالا شاید بتوان امید داشت طیف اقتدارگرا در کشور بالاخره بپذیرد که راه بهبود وضعیت اقتصادی از دروازه تعامل با جهان می‌گذرد و بیراهه تقابل، هیچ کمکی به شرایط کشور نمی‌کند.