شرکت های دانش بنیان؛ قربانی بروکراسی و قوانین دست و پاگیر

محمد احسان غیاثوند؛ مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان ایده‌کاران سُه‌بعدی شریف در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: ما به صورت تخصصی روی تولید و ارائه خدمات دستگاه چاپگر سه‌بعدی زیستی یا همان بایو پرینتر فعالیت داریم که این دستگاه‌ها در دو مدل NONE و NTWO PLASS که نسخه بهبود یافته NTWO است، تولید می‌شوند.

وی افزود: کارکرد این دستگاه‌ها و خروجی آنها تولید بافت‌های مصنوعی با اهداف تحقیقاتی و بالینی است. در واقع این دستگاه‌ها برای تولید بافت‌های مختلف از جمله بافت‌های استخوانی، غضروفی، پوستی و سایر بافت‌های مورد استفاده در بدن طراحی شده‌اند. همچنین، این دستگاه‌ها برای امور تحقیقاتی مانند تحقیقات دارویی و تحقیقات سلولی کاربرد دارند.

غیاثوند تصریح کرد: ما نخستین صادرکننده این دستگاه‌ها به خارج از کشور هستیم و تاکنون توانسته‌ایم به مراکز مختلفی در داخل و خارج از کشور دستگاه بفروشیم. مراکز داخلی بیشتر دانشگاه‌ها و آزمایشگاه‌های دانشگاهی علوم پزشکی و فنی هستند. همچنین، برخی مراکز تحقیقاتی خصوصی که در زمینه سلولی فعالیت دارند از مشتریان ما بوده‌اند. در خارج از کشور نیز به کشورهایی مانند نیوزیلند و ویتنام دستگاه صادر کرده‌ایم و به 30 دانشگاه کشور این دستگاه را ارائه دادیم.

وی ادامه داد: طراحی و تولید صفر تا صد این دستگاه‌ها توسط خودمان انجام می‌شود. دستگاه‌های ما از نظر فنی و عملکردی قابل رقابت با نمونه‌های اروپایی و آمریکایی هستند و با توجه به هزینه‌های تولید پایین در کشورمان، توانسته‌ایم مزیت‌های قیمتی قابل توجهی ایجاد کنیم.

هزینه‌های گزاف حضور در نمایشگاه‌های خارجی؛ مانع صادرات

غیاثوند درباره مشکلات برگزاری نمایشگاه‌ ایران ساخت بیان کرد: زمان برگزاری نمایشگاه‌ها مناسب نبود. به عنوان مثال، نمایشگاه در اوج آلودگی هوای تهران و در فصول سرد برگزار می‌شود که باعث کاهش بازدیدکنندگان می‌شود. جانمایی غرفه‌ها نیز چالش دیگری است. ما برای سال‌های متوالی در یک سالن و طبقه مشابه مستقر می‌شویم که به نظرم باعث یکنواختی و کاهش جذابیت نمایشگاه می‌شود. پیشنهاد می‌کنم غرفه‌ها به صورت چرخشی در سالن‌ها جابه‌جا شوند تا تنوع ایجاد شود.

وی در خصوص مشکلات تولید دستگاه‌ها اظهار کرد: یکی از چالش‌های اصلی ما در تولید، نبود استانداردهای مشخص برای دستگاه‌های های‌تک مانند بایو پرینترها است. اداره تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت برای چنین دستگاه‌هایی مجوز خاصی تعریف نکرده است و روند دریافت مجوزها زمان‌بر و فرسایشی است. از سوی دیگر، معاونت علمی و فناوری نیز مجوزهای کاربردی و تخصصی ارائه نمی‌دهد و ما مجبور هستیم از کارگزاران خصوصی استفاده کنیم که این موضوع نیز هزینه‌ها و مشکلات خاص خود را دارد.

غیاثوند افزود: برای مثال، نمایشگاه‌های خارجی می‌توانند فرصت خوبی برای معرفی دستگاه‌های ما باشند. اما هزینه‌های شرکت در این نمایشگاه‌ها بالا است و حمایت معاونت علمی و فناوری نیز به صورت واقعی انجام نمی‌شود. گاهی هزینه‌هایی که اعلام می‌کنند، مشابه همان هزینه‌هایی است که اگر به صورت آزاد شرکت کنیم باید پرداخت کنیم. حتی جانمایی غرفه‌ها در نمایشگاه‌های خارجی نیز به گونه‌ای است که بازدیدکنندگان کمتری دارند و این باعث کاهش بازدهی می‌شود.

آیا نظارتی بر عملکرد کارگزاری‌های معاونت علمی وجود دارد؟

وی گفت: سال گذشته برای نمایشگاه عرب هلث از طریق معاونت علمی اقدام کردیم اما متوجه شدیم هزینه تمام شده ما زیاد می‌شود کارگزاران معاونت علمی به ما می‌گویند که اگر میخواهید یک کانتر داشته باشید باید 10 هزار دلار را پرداخت کنید. ما ازطریق خود دبیرخانه نمایشگاه هلث اقدام کردیم و مکاتبه و نامه‌نگاری کردیم قیمت آن نزدیک به 5 هزار دلار بود!

وی ادامه داد: این کارگزار به ما قیمت 10 هزار دلار می‌دهد و می‌گوید که 5 هزار دلار آن را معاونت علمی حمایت می‌کند و شما باید 4 یا 5 هزار دلار به ما بدهید! مشکل بعدی جانمایی شرکت است و بعدها متوجه شدیم در دورترین نقطه سالن عرب هلث که هیچ بازدیدکننده‌ای ندارد به اسم فیک مثلاً یک شرکت چینی یک  غرفه 60 متری را دریافت کرده‌اند و به 10 شرکت ایرانی اجاره می‌دهند.

غیاثوند گفت: این کارگزاران به عنوان مثال 4 هزار دلار از ما دریافت می‌کنند و 6 هزار دلار هم از معاونت علمی دریافت می‌کنند!

وی در پایان تأکید کرد: برای رفع این مشکلات نیاز به بازنگری در روند‌ها و استانداردهای موجود داریم تا بتوانیم محصولات خود را به صورت گسترده‌تر معرفی و صادر کنیم. همچنین، شفاف‌سازی در روندهای حمایتی و همکاری نزدیک‌تر با تولیدکنندگان می‌تواند به ارتقای جایگاه ایران در حوزه فناوری‌های پیشرفته کمک کند.

مشکلات مالیاتی؛ بلای جان شرکت‌های دانش‌بنیان

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان تصریح کرد: از همان ابتدای فعالیت شرکت، در کمتر از دو ماه موفق به اخذ سطح بالای دانش‌بنیانی  نوع یک شدیم و معافیت مالیاتی داشتیم. با این وجود، روند معافیت‌های مالیاتی ما همواره با مشکلات جدی مواجه بوده است.

وی افزود: برای سال 1401، برگه تشخیص مالیاتی با بدهی 200 میلیون تومانی دریافت کردیم، در حالی که انتظار داشتیم معاف از مالیات باشیم. این مشکل حتی برای سال 1398، سال ابتدایی فعالیت‌مان که فروش چندانی هم نداشتیم، تکرار شد. در مراجعه به اداره مالیات متوجه شدیم ممیز مالیاتی اطلاعات کافی درباره قوانین معافیت دانش‌بنیان‌ها ندارند و عملاً ما باید آنها را راهنمایی کنیم که چگونه به پرونده‌هایمان رسیدگی کنند!

وی تأکید کرد: این مسئله نشان می‌دهد که بسیاری از بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها صرفاً در سطح تبلیغاتی باقی می‌مانند و در عمل اجرایی نمی‌شوند. برای مثال، در مورد معافیت مالیاتی، یک بخشنامه دقیق و واضح باید صادر شود و اجرای آن به طور جدی پیگیری گردد تا ممیز مالیاتی و سایر مسئولان مرتبط از جزئیات آن آگاه باشند. این در حالی است که در مواردی حتی از ما درخواست شده است تا آنالیز دقیق تولید و تجهیزات شرکت را ارائه دهیم که شامل اطلاعاتی محرمانه و حساس است. چنین رویکردهایی باعث می‌شود شرکت‌ها انگیزه خود را برای ادامه فعالیت از دست بدهند.

مدیرعامل ادامه داد: این شرایط تنها به مالیات محدود نمی‌شود. در موضوعات دیگر مانند حمایت از حضور در نمایشگاه‌های خارجی نیز شاهد عدم کارآمدی هستیم. به جای آنکه حمایت‌های مالی واقعی و هدفمند ارائه شود، هزینه‌های اولیه نمایشگاه‌ها بسیار سنگین است و در نهایت نتیجه‌ای برای شرکت‌ها ندارد.

مهاجرت نخبگان؛ زنگ خطری برای آینده فناوری کشور

وی درباره تأثیر این مشکلات بر نیروی انسانی شرکت‌ها گفت: در ماه گذشته، دو نفر از نیروهای کلیدی ما به دلیل شرایط موجود مهاجرت کردند؛ یکی به انگلستان و دیگری به آمریکا. در دو سال اخیر نیز چندین نیروی متخصص دیگر شرکت را ترک کرده و به کشورهای دیگری مانند هلند و استرالیا رفته‌اند. این روند نشان می‌دهد که اگر شرایط بهبود نیابد، در آینده‌ای نه‌چندان دور با بحران جدی نیروی انسانی متخصص مواجه خواهیم شد.

زیرساخت‌های ناکافی؛ مانع رشد شرکت‌های دانش‌بنیان

وی افزود: مشکلات مربوط به هزینه‌های سنگین اجاره‌ها نیز یکی دیگر از چالش‌های اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان است. این فضاها که با هزینه‌های دولتی و برای حمایت از فناوران ساخته شده‌اند، باید با نرخ‌های مناسب در اختیار شرکت‌ها قرار گیرند. در یک مورد خاص من به کارخانه نوآوری آزادی رفتم و متوجه شدم که آنجا چندین سوله دارد که هرسوله را به شرکت‌های بزرگی مانند دیجی‌کالا و علی‌بابا اجاره داده می‌شوند و این شرکت‌ها نیز  آنها را به شرکت‌های دانش‌بنیان واگذار می‌کنند.

غیاثوند در پایان خاطرنشان کرد: تا زمانی که مشکلات اجرایی در زمینه معافیت‌های مالیاتی، حمایت‌های واقعی از شرکت‌ها و تخصیص منابع مناسب برطرف نشود، توسعه و رشد شرکت‌های دانش‌بنیان به شدت تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و کشور از پتانسیل‌های خود در این زمینه محروم خواهد ماند.

انتهای پیام/