سلامت به یکپارچگی و همدلی تمامی متخصصان مرتبط نیازمند است

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، نخستین دوره تجلیل از دامپزشکان برجسته و جوان برگزیده کشور در سال ۱۴۰۳ با حضور دکتر محمدرضا مخبردزفولی رئیس فرهنگستان علوم، دکتر حسن تاج‌بخش عضو پیوسته فرهنگستان علوم، دکتر سیدمجتبی نوروزی رئیس سازمان دامپزشکی کشور، دکتر سیدحسین حسینی رئیس دانشگاه تهران و دکتر علی اسحاقی رئیس مؤسسه رازی برگزار شد.

دکتر مخبردزفولی رئیس فرهنگستان علوم در این نشست بیان کرد: خوشحالم که امروز اولین دوره جایزه‌ای را برای دامپزشکان و فعالان این حرفه به نام استاد پروفسور تاج‌بخش برگزار می‌کنیم. این انتخاب برای ما بسیار معنادار است؛ هم به لحاظ علمی، هم از منظر تمدنی و دانشی و هم از حیث ملی. دکتر تاج‌بخش همواره در همه این زمینه‌ها الگو و نمونه‌ای برجسته بوده‌اند. به جرأت می‌توان گفت که سال‌ها طول خواهد کشید تا شخصیتی همچون دکتر تاج‌بخش در عرصه علمی کشورمان دوباره پدیدار شود. این دوره‌ها اغلب طولانی است و چهره‌های مانند ایشان درخشش خود را در دل تاریخ می‌گذارند؛ بنابراین برای درک و استفاده از این افتخار باید سرمایه‌گذاری‌های بسیاری انجام دهیم و نسل‌ها را پشت سر بگذاریم.

وی ادامه داد: باید توجه داشته باشیم که علوم دچار تحول شده و سرعت این تحولات به قدری سریع است که اگر خود را با آن همگام نکنیم و برنامه‌ریزی‌هایمان را به‌روز نکنیم، به سرعت از قافله عقب می‌مانیم. تحول علوم، هم‌چنین به تحول فناوری وابسته است. امروز دیگر نمی‌توان علم و فناوری را از یکدیگر جدا کرد. ما نمی‌توانیم در زمینه تکنولوژی فعالیت کنیم و از علم بی‌نصیب بمانیم، زیرا این دو به‌طرز عمیقی با یکدیگر در هم تنیده‌اند.

رئیس فرهنگستان علوم بیان کرد: بنابراین، ما باید در تلاش و کوشش مضاعف باشیم و تحولی در آموزش ایجاد کنیم. نماد این تحول، افرادی هستند که به تازگی از این رشته فارغ‌التحصیل شده و با انگیزه و پیگیری کارهای جدیدی را به عرصه آورده‌اند. این دستاوردها به آسانی به‌دست نیامده و برای هر یک از آن‌ها زحمات بسیاری کشیده شده است؛ از چالش‌های نیروی انسانی گرفته تا تجهیزات و امکانات لازم.

دکتر مخبردزفولی اضافه کرد: ما به متخصصینی نیاز داریم که اطلاعات به‌روزی در اختیار ما قرار دهند. اگر این متخصصین قدرتمند در برابر بیماری‌ها و مسمومیت‌ها اقدام نکنند، آسیب‌های جدی به سلامت عمومی وارد خواهد شد. باید بدانیم که سلامت یک مفهوم جامع است و شبکه‌ای از اجزا را در بر می‌گیرد.

وی در ادامه با اشاره به مفهوم “ایوان هلثی” عنوان کرد: این مفهوم، نظمی جامع و یکپارچه از گیاهان، حیوانات و انسان‌ها را مد نظر دارد. این رویکرد به ما کمک می‌کند تا به‌طور مؤثرتری در خصوص اکوسیستم و چگونگی مواجهه با بیماری‌ها اقدام کنیم. به‌عنوان مثال، ما قصد داریم که بروسلوز (تب مالت) را از کشور ریشه‌کن کنیم، اما همواره با این چالش مواجه هستیم که منشاء این بیماری حیوانی است و به همین دلیل نمی‌توانیم فقط به دنبال درمان باشیم.

رئیس فرهنگستان علوم عنوان کرد: بیماری‌هایی مانند سل، برخی بیماری‌های جلدی و هاری نیز در همین راستا قرار دارند. هاری به‌ویژه بیماری بسیار وحشتناکی است که تهدیدی بزرگ برای سلامت جامعه محسوب می‌شود. در خط مقدم این مواجهه با بیماری‌ها، دامپزشکان و متخصصان علوم دامپزشکی قرار دارند. در بحران کرونا نیز این متخصصان در خط مقدم بودند، اما متأسفانه کمتر دیده شدند. تمامی کارهای پیش‌بالینی در این دوران سخت توسط همکاران ما انجام شد. تلاش‌های شبانه‌روزی متخصصین ویروس‌شناسی و علوم پایه، خطر را به جان خریدند تا در نهایت به تولید واکسن بیانجامد. این متخصصان در مراحل آغازین، سهمی جدی در موفقیت پروژه داشتند، اما در نهایت به‌دست کسانی دیگر به‌ثمر رسیدند.

وی افزود: مسأله سلامت یک امر پیچیده و چند بعدی است که نمی‌توان آن را تنها به وزارت بهداشت یا یک گروه خاص از پزشکان محدود کرد. سلامت نیازمند یکپارچگی، همدلی و همکاری تمامی متخصصین مرتبط است؛ در غیر این صورت، به این چالش‌ها نه‌تنها نتیجه مثبتی نخواهیم دید، بلکه معضلات بیشتری نیز ایجاد خواهد شد.

دکتر مخبردزفولی گفت: به‌عنوان مثال، برخی کشورها، حتی از جمله کشورهای بسیار پیشرفته، اقدام به اجرای برنامه‌های اجباری برای تأمین شیر و مواد مغذی برای کودکان زیر ۱۰ سال در مدارس می‌کنند. این مسأله به‌مراتب مهم‌تر از بسیاری از برنامه‌های دیگر است و به ایجاد چرخه‌ای طولانی در تأمین سلامت از مرحله تولید تا مصرف کمک می‌کند.

وی ادامه داد: سبک زندگیمان که مستقیم به سلامت مرتبط است، باید شامل تمامی این عرصه‌ها باشد. اگر هدف‌مان سلامت در کشور است، باید به‌صورت جامع و کلی به آن نگاه کنیم. درمان‌های جزئی برای برخی از افراد زحمت‌کش ممکن است عیبی نداشته باشد، اما این دقیقاً همان مسأله‌ای است که ما اکنون با آن مواجه هستیم.

رئیس فرهنگستان علوم بیان کرد: نکته دیگر درباره علوم دامپزشکی و زیست‌پزشکی است. این دو علم به‌طرز عمیقی با یکدیگر در ارتباط‌ند و ما باید درک کنیم که کارهای انجام‌شده بر روی میمون‌ها برای بررسی کرونا، در حقیقت کارهایی از حوزه دامپزشکی و زیست‌پزشکی بودند. این تحقیقات نمونه‌ای از مدل‌سازی علائم بالینی و استفاده از روش‌های تشخیصی مدرن را نشان می‌دهد.

*باید به هم‌افزایی علوم توجه کنیم

دکتر مخبردزفولی عنوان کرد: بنابراین، ضروری است که به هم‌افزایی این علوم توجه کنیم و از ظرفیت‌های عظیم دامپزشکی در راستای سلامت عمومی بهره‌برداری کنیم. امید است که با همکاری و همفکری، بتوانیم مشکلات موجود را حل کرده و به آینده‌ای سالم‌تر و پیشرفته‌تر دست یابیم.

وی اضافه کرد: ما باید خود را با تحولات روز همگام کنیم و تعصب را کنار بگذاریم. این مهم از طریق گفت‌وگو و مباحثه میسر می‌شود. دلمان را باید به روی همدیگر باز کنیم و با علمی‌نگری، صمیمیت و همدلی پیش برویم. در آموزش علوم دامپزشکی، نیاز به تحولی اساسی داریم، چرا که در مقایسه با دیگر رشته‌ها عقب هستیم و برخی از روش‌هایمان نیز قدیمی شده‌اند. بنابراین، وقت آن است که به کار و تلاش ادامه دهیم، به ویژه در حوزه پژوهش، شرکت‌های دانش‌بنیان و بهره‌برداری از فناوری‌های پیشرفته. ما در این زمینه‌ها نسبت به سایر رشته‌ها بسیار عقب‌مانده‌ایم.

رئیس فرهنگستان علوم عنوان کرد: در واقع کسانی که از قید تعصبات خود رها می‌شوند، به آسانی از فناوری‌های نوین بهره‌برداری کرده و در تمامی بخش‌ها موفقیت کسب می‌کنند. به ویژه، عزیزانی که در رأس مؤسسات نظیر رئیس سازمان دامپزشکی، رئیس مؤسسه رازی و رئیس دانشگاه تهران هستند، باید به فناوری ها توجه کنند. اینجا و اکنون فرصت مناسبی است که به یکدیگر اجازه دهیم، راه‌ها را هموار کنیم و به جوانان فرصت‌های جدیدی ارائه دهیم. جوانان نمی‌توانند به سادگی به شیوه‌های قدیمی مقبول باشند و ما باید راه‌های جدید و نوین را برای آن‌ها فراهم کنیم.

دکتر مخبردزفولی بیان کرد: زمان آن رسیده است که از حالت‌های تنگ‌نظرانه دور شویم. امروز روز هم‌افزایی بین علوم مختلف است. زمانی که به اتاق عمل قدم می‌گذارید، ابتدا به مهندسی برخورد می‌کنید، و نمی‌توانیم بگوییم که پزشکی و مهندسی از یکدیگر جدا هستند. واقعیت این است که پزشکی، دامپزشکی، داروسازی و علوم پایه به هم پیوسته‌اند و ما باید از دیوارکشی‌های ذهنی جلوگیری کنیم.

وی افزود: فرهنگستان به‌عنوان یک نهاد متعالی، رویکردی فعال در این زمینه خواهد داشت. ما با دستگاه‌های مختلف اجرایی، دولت و بخش‌های مرتبط در ارتباط هستیم و به زودی خبرهای خوبی به شما خواهند رسید. فرهنگستان علوم به‌عنوان یک نهاد راهنما، در ساخت آینده مشارکت خواهد کرد. ما باید همگی در این ساخت و ساز، نقش و سهم خود را ایفا کنیم.

*فرهنگستان می‌تواند در تأثیرگذاری و جهت‌دهی کارها نقش داشته باشد

رئیس فرهنگی علوم با اشاره به به‌روزرسانی نقشه جامع علمی کشور از سوی این فرهنگستان عنوان کرد: به مسئولان کشورمان نشان داده‌ایم که فرهنگستان می‌تواند در تأثیرگذاری و جهت‌دهی کارها نقش داشته باشد. از این رو، از تمامی حضار علوم دامپزشکی و متخصصین مختلف دعوت می‌کنم که نقش، سهم و جایگاه خود را در این به‌روزرسانی پیدا کنند و در این حرکت رو به جلو مشارکت کند.

دکتر مخبردزفولی با اشاره به تدوین سند چشم‌انداز بیست ساله آینده کشور بیان کرد: بخش قابل‌توجهی از این سند در جلسات فرهنگستان علوم شکل گرفته است. ما با همکاری مجمع تشخیص مصلحت نظام ترسیم کلان روندها را آغاز کرده‌ایم که آینده کشور را تعیین خواهند کرد.

وی خطاب به اساتید حاضر در جلسه گفت: از شما می‌خواهم که به بندها و تکالیف جدی که در این سند وجود دارد توجه کنید و پیشنهادات خود را مبنی بر ارجاع بخشی از این کار به شما ارائه دهید. ما در فرهنگستان علوم باید در این زمینه فعال و پیشگام باشیم.

رئیس فرهنگستان علوم اضافه کرد: موضوعاتی همچون هوش مصنوعی که مدت‌هاست در دستور کار قرار دارد، به‌طور جدی پیگیری می‌شوند و سند ملی آن نیز به تصویب رسیده است. همچنین در عرصه علوم کوانتوم، فرهنگستان علوم به‌طور فعال در حال فعالیت است و در این حوزه کاملاً خود را برجسته کرده است. ناچاریم که در علوم پیشرفته دنیا به‌خوبی همگام با دیگر کشورها عمل کنیم تا بتوانیم آزادی و کرامت بشرت را حفظ کنیم.

*دانشمندان و نخبگان نمی‌توانند نسبت به سرنوشت بشریت بی‌تفاوت باشند

دکتر مخبر دزفولی با اشاره به وقایع دردناک غزه ادامه داد: توجه به اوضاع فعلی در جهان، به‌ویژه در نگرانی‌هایی مانند بمباران غزه، ما را به فکر وامی‌دارد. در برابر این ظلم و شقاوت، باید قوی باشیم. علم و تکنولوژی به‌دست آمده باید به‌کار گرفته شوند تا دشمنان دیگر نتوانند به مردم ما و دیگر کشورهای مظلوم آسیب برسانند. دانشمندان و نخبگان نمی‌توانند نسبت به سرنوشت بشریت بی‌تفاوت باشند؛ آن‌ها باید مشغول پاسخگویی به چالش‌های بزرگ روزگار باشند.

وی به گروه علوم دامپزشکی فرهنگستان علوم پیشنهاد کرد که با همکاری سازمان دامپزشکی، مؤسسه رازی و دیگر بخش‌های مرتبط یک مجموعه هم‌پیوند و همکار شکل دهند. این شبکه باید به نخبگان جوان انگیزه‌دار کمک کند تا در زمینه‌های علمی و پژوهشی فعال شوند. هرگونه پشتیبانی را که لازمتان باشد فراهم خواهیم کرد.

رئیس فرهنگستان علوم تاکید کرد: آینده‌ای روشن در انتظار ماست؛ ما با سختی‌هایی روبه‌رو هستیم، اما با اندازه‌گیری و بهره‌برداری از توانمندی‌های بالای کشور، به یقین به دستاوردهایی بزرگ خواهیم رسید. مهمترین و بهترین ظرفیت ما نیروی انسانی خلاق، باهوش و پرانگیزه است. اگر بتوانیم این مسیر را با همکاری و همفکری ادامه دهیم، بسیار امیدوارم که نسل‌های آینده ما موفق‌تر از نسل‌های قبلی خواهند بود.

وی عنوان کرد: تجربه‌های گذشتگان، از جمله روش‌های درمانی ابن‌سینا، باید به عنوان الگوهایی برای پیشرفت‌های جدید ما دیده شوند. ما پیشینه‌ای چند هزار ساله داریم که باید به آن افتخار کنیم و از آن بهره‌برداری نماییم. این پیشینه باید ما را در تدارک تحولات و پیشرفت‌های آینده یاری کند.