سر بی‌کلاه صنعت خودرو از یارانه ۵۰۰ همتی
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ امروز برنامه میز اقتصاد به بررسی آخرین وضعیت تولیدات خودرو و دلایل افت آن با حضور آقایان کیانوش پورمجیب کارشناس طراحی و تامین قطعات ایران خودرو، مصطفی طاهری عضو کمیسیون صنایع مجلس، مانی حدادی کارشناس خودرو و قاسم بلوچ مدیرکل بازرسی و مبارزه با قاچاق کالای سازمان حمایت از مصرف
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ امروز برنامه میز اقتصاد به بررسی آخرین وضعیت تولیدات خودرو و دلایل افت آن با حضور آقایان کیانوش پورمجیب کارشناس طراحی و تامین قطعات ایران خودرو، مصطفی طاهری عضو کمیسیون صنایع مجلس، مانی حدادی کارشناس خودرو و قاسم بلوچ مدیرکل بازرسی و مبارزه با قاچاق کالای سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان سازمان حمایت پرداخت.
مجری: در این برنامه درباره وضعیت خودروسازان، تاخیری که خودروسازان در تحویل خودرو‌ها دارند و دلایل افت تولید خودرو با میهمانان برنامه گفتگو خواهیم کرد. درباره موضوع خدمت رسانی کارت‌های سوخت و اختلالی که گفته شد بوجود آمده اگر خبر جدیدی بیاید حتما در همین برنامه میز اقتصاد خواهم گفت. آمار تولید خودروسازان نشان می‌دهد که در مدت شش ماهه ابتدایی امسال ایران خودرو و سایپا حدود ۴۵۰ تا ۴۶۰ هزار خودرو تولید کردند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته است. امسال براساس هدف گذاری قبلی قرار است یک میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید شود، اما آمار شش ماهه تحقق این هدف را قدری مشکل می‌کند. در بین ثبت نام کنندگان ایران خودرو هستند کسانی که بیش از یکسال است که ثبت نام کرده اند، اما خبری از تحویل خودرویشان نیست و پیامک جدید تازه دریافت کرده اند که مثلا اگر تحویلشان پاییز بوده یا تابستان ۱۴۰۳ بوده خرداد ۱۴۰۴ خودرویشان را دریافت می‌کنند یعنی یکسال بعد یا کسانی که تحویل خودرویشان خرداد ۱۴۰۳ بوده پول کامل خودرو را هم واریز کرده اند هنوز خبری از خودرویشان نیست و اعلام می‌شود که یک ماه دیگر، دو هفته دیگر و به هر حال کسانی که ثبت نام کرده اند یک سرگردانی این مدلی دارند. در مورد سایپا هم همین وضعیت است در خبر‌ها داریم و هم کسانی که تماس می‌گیرند طرف شاهین ثبت نام کرده می‌گویند اطلس بیا انتخاب کن اطلس انتخاب می‌کند موقعش تحویلش می‌گویند بیا کوییک و پول کوییک را بده، اتفاقات این چنینی بسیار زیاد است و تماس‌های زیادی را در این زمینه داریم بیشتر درباره این موضوع و وضعیت خودروسازان با میهمانان برنامه گفتگو خواهم کرد.
سوال: وضعیت تولید در ایران خودرو چگونه است؟
پورمجیب: در ارتباط با موضوع تولید در گروه صنعتی ایران خودرو باید بگویم در شش ماهه اول سال اگر که خودروی پژو پارس را که به عنوان یکی از محصولاتی که در تقریبا می‌توانیم بگوییم چهارماهه اول سال که تولیدش را به کنار گذاشتیم به واسطه بحث‌های استانداردی بگذاریم کنار و خودروی هایما را، ما بالغ بر ۹۲ درصد برنامه مان را محقق کردیم و در این زمینه تاخیر چشمگیری نداریم که البته در ادامه سال هم توضیح خواهم داد که با برنامه‌هایی که داریم درصدد جبران همین هفت هشت درصد هم هستیم، اما ممکن است سوال پیش بیاید که دلایل این افت چه بوده و چیست.
سوال: تا پایان سال چقدر تولید خواهید کرد؟
پورمجیب: برنامه‌ای که به وزیر صمت هم اعلام کردیم با رعایت یکسری ملاحظاتی که در برنامه‌ها وجود دارد و حمایت‌هایی که باید از صنعت بشود حداقل ۲۰ درصد تولید روزانه مان را در شش ماهه دوم افزایش خواهیم داد.
سوال: عدد کلی تولیدش چقدر خواهد بود؟
پورمجیب: این وابسته است به همان شرایطی که گفتم خدمتتان و در ادامه هم باز خواهم کرد که جزییاتش چیست ولی ما حداقل تولیدمان را از روزی دو هزار عدد که الان حول و حوشش هستیم به حول و حوش دو هزار و ۳۰۰ تا خواهیم رساند.
سوال: آقای طاهری هدف گذاری سال گذشته حول و حوش یک و هفتصد بود حالا یک و هشتصد هم اعلام شده، اما یک و سیصد تولید شد امسال که یک و هفتصد بود حتی قائم مقام وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت در تاریخ ۱۴۰۳ تیرماه همین تیرماه امسال هم آقای فرحی اعلام کردند که میزان تولیدمان یک و هفتصد است چطور می‌شود که کاهش پیدا می‌کند؟
طاهری: سال ۹۹ بود ما در رای اعتماد به وزیر پیشنهادی دولت برنامه‌ای را، چون آن زمان خودرو خیلی تولیدش کم شده بود دریافت کردیم قرار بر این بود بنا به برنامه‌ای که وزارت صمت ارایه داده بود تا آخر دولت قبل که مثلا تقریبا می‌شود ۱۴۰۴ اوایل ۱۴۰۴ به سه میلیون خودرو تولید برسیم و طبق آن برنامه امسال بایستی نزدیک بیش از دو میلیون خودرو، خب تغییرات دولت‌ها و اتفاقاتی که دارد می‌افتد در هیج جایی ما به اصطلاح سال گذشته فکر می‌کنم یک میلیون و ۳۵۰ خودرو یا سیصد و خرده‌ای مجموع خودرو‌های تولیدی بود که خب قرار بر این بود که امسال یک جهش جدی داشته باشیم آماری که گفتند هفت هشت درصد ما عقب ماندگی داریم گفتند اولش بدون پژو و به اصطلاح هایمایی که گفتند در حالی که اگر ما تولید دو تا خودرو را متوقف کردیم این را نباید از آمار کم کنیم ما قرارمان سال قبل با تولید پژو و هایما چه بوده امسال قرار است بیشتر شود حالا ما دو تا خودرو را کنار بگذاریم بگوییم مابقی را قرار بود این قدر تولید کنیم پس هشت درصد کم کردیم یعنی خود این هم یک درصدی از تولید خودروی دوستان بگویند نمی‌دانم یعنی با درنظر گرفتن این نمی‌دانم شاید بیست سی درصد می‌شود آقای دکتر خود پژو چند درصد از تولید بوده؟ یعنی می‌خواهم بگویم که این یک نکته.
پورمجیب: برداشتی که از صحبت من شد شاید صحیح نبود.
طاهری: شما جایگزین پژو را با بقیه پر کردید هشت درصد کم دارید؟
طاهری: گفتم که شش ماه اول سال به آن دلیل این اتفاق افتاد ما تا پایان سال تولید سال گذشته را رد می‌کنیم.
سوال: آقای دکتر پورمجیب این دو تا خودرو را لحاظ کردید یا نه؟
طاهری: آقای دکتر پورمجیب شفاف سوال من این است که در شش ماهه بجز پژو و هایما گفتید شش درصد کاهش داشتید با درنظرگرفتن پژو و هایما چند درصد کاهش داشتید:
پورمجیب: اگر آن دو تا را هم لحاظ کنید چیزی حدود دوازده درصد و آن جبران خواهد شد تا انتهای سال و از سال گذشته هم تولیدمان افزایش پیدا خواهد کرد.
طاهری: نکته اول یعنی ما الان سال قبل را تا الان بخواهیم مقایسه کنیم در شش ماه نه شش ماهه دوم دوازده درصد کاهش داشتیم نه هفت هشت درصد، نکته دوم این است که در این متوقف کردن خودرو‌ها که خب بنابر دلیلی ما هم دفاع می‌کنیم چه امنیت خودرو باشد استاندارد خودرو باشد پلت فرم آن هر دلیلی که وجود دارد ما قبل از اینکه تدبیر جدی بکنیم برای افزایش تولید در یک خودروی دیگر نبایستی برویم به سمت متوقف کردنی و اصلا برای اینکه از نظر کمی جوابگو باشیم ما نیازمان بیش از اینهاست چرا بایستی مثلا وقتی اعلام می‌کنیم ده هزار خودرو می‌خواهیم یک دفعه یک میلیون دو میلیون بیایند برای ثبت نام پس بنابراین نیاز باتوجه به اینکه بیشتر از اینهاست چند تا کار را باید جدی انجام بدهیم.
سوال: آقای طاهری این بخشی که مانده است را بگویید.
طاهری: ما خطایی را مدام تکرار می‌کنیم این است که معمولا وقتی خودرویی را ما در تیراژ بالا تولید می‌کنیم وقتی قرار است به هر دلیلی متوقفش کنیم که ما هم حمایت می‌کنیم بنابر ضعف‌هایی که دارد حتما قبل آن باید در همان تیراژ یا بیشتر ظرفیت ایجاد کنیم معمولا تا این لحظه که پیش شما هستم این تجربه دارد تکرار می‌شود مثلا در مورد پراید ما مثلا ظرفیتش شاید چند صد هزار ظرفیت تولید پراید داشتیم بنابر هر دلیلی که ما هم مدام دفاع می‌کنیم که باید متوقف شود خودرویی که جایگزین می‌شود می‌خواهد بیاید مثلا ۲۰ هزار ظرفیت دارد مثلا ۱۵ هزار این کار درستی نیست نکته اول.
سوال: بعدش هم می‌رویم ثبت نام می‌گذاریم مردم می‌آیند ثبت نام می‌کنند مردم را متوقع می‌کنیم بعدش مردم را در برابر حالا آن سازمان استاندارد یا سازمان دیگر قرار می‌دهیم.
طاهری: نکته دیگر این است که ظرفیت خودروسازی در ایران خودرو و سایپا در زنجیر‌های مختلف یکنواخت نیست یعنی نیامدند ظرفیت خودرو را مثلا قرار است ۷۰۰ هزار خودرو درست کنند برای همه زنجیره ۷۰۰ هزار تا باشد یک جایی ظرفیت مثلا یک و نیم میلیون است یک جایی مثلا آنی که کمترین است نهایت با آن تولید می‌آید بیرون شما فرض کنید یک جا بدنه می‌زند یک جا رنگ می‌زند یک جا موتور را می‌زند این جا‌هایی که خلاء داریم اگر سرمایه گذاری کنیم لازم نیست ما سرمایه گذاریمان در کل زنجیره خودرو باشد می‌توانیم یک افزایش و جهشی را در تولید خودرو داشته باشیم مطلب سوم برمی گردد به مسایل اقتصادی یعنی خیلی از جهاتی که مقصر را دوستان تولیدکننده و ایران خودرو و سایپا می‌دانیم به اینها شاید خیلی مربوط نباشد بحث‌های اقتصادی قیمت گذاری دستوری بحث زیان ده بودن اینها بحث اینکه برای حفظ پول بایستی بیاییم مثلا خودرویی کالایی بخریم که این را درست کنیم آن هم جدا باید یک جلسه‌ای باشد مطلب دیگری که به نظر من به اینجا مربوط می‌شود بجز اینکه شرکت‌ها را جدا جدا درنظر بگیریم اگر منافع مردم برایمان مهم باشد که هست وزارت صمت بایستی برود سراغ تولید یک خودروی اقتصادی قابل قبول توسط دو خودروساز مثلا در تیراژ حداقل یک میلیون با یک قیمت اقتصادی مثلا به قیمت امروز ۱۵۰ میلیون است و ۲۰۰ میلیون حداکثر.
سوال: حالا این خودروی اقتصادی به نظرم نگه داریم، چون در مورد خودروی اقتصادی حالا صحبت می‌کنیم.
طاهری: منظورم تیراژ است اگر کار انجام شود شما با یک حجم بالایی خودرو تولید کنید قطعه ساز آنکه می‌خواهد شاسی تولید کند آنکه می‌خواهد فرمان تولید کند برای یک میلیون ماشین قیمت به شدت پایین می‌آید آن التهاب تقاضای خودرو یک بخشیش را می‌توانیم برداریم.
سوال: حالا همین خودروی اقتصادی که الان داریم می‌گوییم ممکن است دوستان بگویند همین‌هایی که افزایش قیمت ندادند اینها الان اقتصادی است دیگر.
طاهری: خودشان قبول دارند که این اتفاق رخ نداده است.
سوال: این برنامه ریزی که وجود دارد و این هدف گذاری که به هر حال بود یک میلیون و هفتصد هزار دستگاهی که آقای وزیر عدد هدف گذاری را آوردند پایین و یک میلیون دستگاه اعلام کردند چگونه است مگر ما برنامه ریزی و راهبردی نداریم برای صنایعی که به هر حال هدف گذاری را کم می‌کنیم که خودروساز بتواند به هر حال تولید داشته باشد، این چگونه است؟
حدادی: هوشمندانه‌ترین اقدامی که الان می‌شود انجام شود از سمت وزیر محترم صمت شنیدیم و آن هم پاک کردن صورت مساله بود و به راحتی ۷۰۰ هزار دستگاه تعهد را جناب آقای اتابک را خط بطلان روی آن کشیدند. خیلی مشخص بود سال گذشته که تعهد تولید و برنامه وزارت صمت و سیاست گذار یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه بود عرضه و تولید یک میلیون و تقریبا ۳۰۰ هزار دستگاه بود ناگهان علی رغم همه هشدار‌های کارشناسان برای سال جاری اردیبهشت ماه بود که این عدد به یک میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه رسید و بازهم کارشناسان نسبت به این موضوع هشدار دادند.
یک موضوع خطیری را نباید فراموش بکنیم پاییز سال گذشته بود که ایران خودرو و سایپا در اصطلاح آن طوری که موسوم بود طرح بزرگ فروش خودشان را با نزدیک یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو انجام دادند تقریبا همه رسانه‌های مستقل و روزنامه نگاری که در این حوزه بودند اشاره کردند که خودروساز و صنعت خودرو دارد سهمیه سال آینده خودش را به اصطلاح پیش خور می‌کند و ما به عنوان اتفاق رسیدیم در سال جاری خودروساز هرچه تولید می‌کند برای تحویل به ثبت نامی‌های سال گذشته است شما مثال زدید از مشتریان سایپا مثال زدید از مشتریان ایران خودرو اتفاقی که افتاده کاملا یک اتفاق طبیعی است و بگذارید به زبان ریاضی باهم صحبت کنیم تا اینجای کار یک چیزی حدود ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو مجموع خودروسازان تولید کردند در بهترین حالت ما در نیمه دوم امسال اگر خیلی موفق باشیم اگر دوباره مجددا به قطعی برق به دلیل کمبود انرژی و فصل سرما برنخوریم همین عدد تکرار شود در بهترین حالت یعنی به نوعی صحبت‌های وزیر تکرار می‌شود ما ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو تقریبا نیمی از آن خودرویی که ادعا شده بوده را از دست دادیم و ۷۰۰ هزار تقاضا سرریز می‌شود به سال آینده مجددا تعهد تولید پیش می‌آید مجددا این تعهد تولید انباشه می‌شود و می‌رسیم به این نقطه که خودروساز همیشه مدعی است من زیان انباشته دارم قطعه ساز از بدهی هایش صحبت می‌کند یک فرآیند غیرکارشناسانه و با بی تدبیری این اتفاق انجام شد در صورتی که گفته می‌شد که این اتفاق نباید رخ بدهد یک موضوع دیگری هم هفت درصد یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاهی که البته محقق نشد یک چیزی می‌شود حدود صد و چهار پنج دستگاه، اما هفت درصد یک میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه می‌شود ۱۲۰ هزار دستگاه در حالیکه خودروساز در بهترین حالت اگر بتواند یک میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاه در سال جاری تولید کند که البته خیلی عقب است از برنامه سیاست گذار ما عملا با کمبود بیش از ۶۰۰ هزار دستگاه خودرو روبرو هستیم آن چیزی که دوستان اشاره می‌کنند که کاهش تولید جبران شده ما افزایش تولید خواهیم داشت ما داریم در رابطه با ۶۰۰ هزار دستگاه صحبت می‌کنیم ۶۰۰ هزار دستگاه خودرویی که به نظر می‌رسد که قسمت اعظم آن از قبل از فروخته شده و خودروساز توجهی به تقاضای جدید بازار نمی‌کند.
سوال: آقای پورمجیب پاسخ بدهید.
پورمجیب: فرصت اندکی می‌خواهم برای اینکه یک مقدار به زیربنایی بحث صنعت خودرو بپردازم.
سوال: می‌خواهیم بحث حالا این تحویل و اینها هم بپردازیم.
پورمجیب: ما چالشی که در صنعت خودرو داریم ابتدا باید زیربنایی به آن نگاه کنیم میزان تقاضایی که ما به در صنعت خودرو اینگونه اعتقاد داریم میزان تقاضایی که الان به عنوان تقاضای واقعی از آن نام برده می‌شود از دید ما همه اش تقاضای واقعی صنعت خودرو نیست بخشیش برای حفظ ارزش پول است که مشتریان محترم ما می‌آیند برای ثبت نام و کالای ما را به عنوان یک کالای سرمایه‌ای به آن نگاه می‌کنند و طبیعتا وقتی شما یک نظام ارزش گذاری روی این صنعت پیاده می‌کنید که یک تفاوت معناداری بین قیمت بازار و قیمت کالای درب کارخانه بوجود می‌آید این اختلاف پتانسیل قیمتی همیشه یک جریان شدید از آن رد می‌شود و این یک قانون بلامنازعی است که در بازار همیشه حاکم است.
سوال: به هر حال مدل‌های عرضه شما هم مهم است نوعی که مهندسی که خود شرکت این کار را انجام می‌دهد.
پورمجیب: پس ما باور داشته باشیم اگر که قیمت بازار با قیمت درب کارخانه یک تفاوت معنادار داشته باشد این معنی و مفهومش این است که یک تقاضا‌های کاذبی هم این وسط بوجود می‌آید ما اعتقاد داریم که یک و هفتصد که به عنوان یک تیراژ مطرح می‌شود حتی دو میلیون، دو میلیون و نیم هم خودرو تولید شود با این نظام قیمت گذاری بازهم صف‌های در انتظار خواهیم داشت برای اینکه برای ارزش پول مردم مراجعه می‌کنند ولی وظیفه ما خودروسازان حداکثری نیاز تولید را برآورده بکنیم.
سوال: الان در سایپا مثلا یک مدل خودرو فکر کنم یکی از مدل‌های کوییک مثلا ثبت نام را می‌گذارند بدون اینکه زمانبندی به آن بخورد تحویل می‌دهند اشکالی هم پیش نمی‌آید به نظرم خود خودروساز هم بدش نمی‌آید که این تحویل را یا عرضه را یک جوری مهندسی کند که اختلاف قیمتی بین بازار و تولید اتفاق بیفتد و همیشه به دنبال این باشد که این فاصله را این حالا گپ یا هر فاصله‌ای که می‌افتد این وسط را بخواهد جبران کند با رساندن قیمت تولید به قیمت بازار، به هر حال اینجا تولیدکننده وظیفه اش چیست؟
پورمجیب: این شائبه‌ای که شما می‌گویید کاملا واقعی است این شائبه در مورد صنعت خودرو دائما وجود دارد ولی با یک پاسخ ساده به این شائبه جواب می‌دهم در صنعت خودرو اگر حتی به صورت اغراق آمیز فرض کنیم که خودروساز به عمد بعضی از خودروهایش را تیراژش را پایین می‌آورد که قیمت محصولش برود بالا برای اینکه بتواند سودآوریش را مدیریت کند این سالبه به انتفاء است برای اینکه ما نظام قیمت گذاریمان در صنعت خودرو تابع این تیراژ تولیدی که انجام می‌دهیم نیست اگر دو عدد تولید بکنیم تا ۲۰۰ هزار تولید بکنیم قیمتی که درب کارخانه است برای ما متفاوت نخواهد بود و می‌گویم که ما ناشی از تولیداتی که داریم انجام می‌دهیم چه به مقدار کم تولید کنیم چه مقدار بسیار انبوه تولید کنیم حاصل هر یک عدد تولید زیان برای کارخانه تولید می‌کند به گونه‌ای که ما از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲ بالغ بر ۱۲۲ هزار بیلیارد تومان زیان انباشته در ایران خودرو شناسایی کردیم که حاصل تولید است اگر تولید را بیاوریم پایین حتی به خاطر اینکه دیگر ما نمی‌توانیم هزینه‌های متغیر هم پوشش بدهیم زیانمان مضاعف می‌شود پس ما انگیزه مان برای اینکه بتوانیم تولید را ببریم بالا به علت این است که بتوانیم هزینه‌های متغیرمان را کم کنیم.
طاهری: جمله‌ای اینجا دارم، فرمایششان درست است منتهی با یک سوال بنده، فرض کنید الان نیاز غیرواقعی نیست یعنی آنهایی که واقعا لازم دارند می‌خواهند بیایند بگیرند آیا تولید داخل ما کفاف نیاز واقعی را می‌دهد یا نمی‌دهد؟ بحث سر این است حتی قبل از این که این اتفاقات بیفتد این عدد را بگویم جالب است سال ۹۲ یعنی بیش از یازده سال قبل فکر می‌کنید تولید خودرویمان چقدر بوده است یک میلیون و ۶۲۰ هزار دستگاه یعنی هنوز ما بعد یازده سال به آن دوباره نمی‌توانیم برسیم این جوری نیست که ما یک زمانی در این کشور یک و نیم میلیون خودرو یک میلیون و ۶۲۰ هزار خودرو تولید شد در سال ۹۲، نیاز حداقل واقعی کشور یک و نیم میلیون است منتهی یک اتفاقی بین سال ۹۷ تا ۱۴۰۰ افتاد در چهار سال آن هم این بود که تولید خودرو تقریبا نصف شد واردات هم ممنوع شد یعنی حساب کنید سه چهار میلیون نیاز داخلی حدود سیصد چهارصد هزار دستگاه خارجی نیاز انباشته شد یعنی شما سالی یک و نیم میلیون خودرو اگر تولید کنید آن سه چهار میلیون هم جبران کنید می‌شود نیاز واقعی اصلا فرض کنید برای حفظ پول هم نیست قیمت دستوری هم نیست هیچ مشکلی هم نیست یعنی می‌خواهم بگویم بخشی از این ور هم اگر سوال بپرسید کم کاری است که به نظرم می‌آید که حداقل ما برای اینکه این دو تا را جبران کنیم دیگر امسال را نمی‌توانم بتوانند دوستان جبران کنند برای سال قبل حداقل باید برای دو میلیون دستگاه خودرو برنامه ریزی کنند.
سوال: شما یکی از جا‌هایی هستید که وقتی مردم با مشکل مواجه می‌شوند در بحث خودرو باید به شما مراجعه بکنند، اما آیا اینگونه است که مثلا کسانی که تحویلشان سال ۱۴۰۳ بوده تابستان بوده پیامک به آنها آمده که سال آینده خردادماه خودرویشان را دریافت خواهند کرد یا مثلا خردادماه امسال برای ۲۰۷ پول کامل را پرداخت کردند باید ظرف سه ماه دریافت می‌کردند همچنان دریافت نکردند و خودروساز به نوعی امروز و فردا می‌کند آیا شما ورودی دارید به این موضوعات یا نه؟
پالوج: یکی از وظایف سازمان حمایت همین مواردی است که شما گفتید و ما شکایت‌های مصرف کنندگان و خریداران خودرو در سراسر کشور هم سازمان حمایت و هم وزارت صنعت، معدن و تجارت دریافت می‌کنند که خودمان از سازمان حمایت در هفت ماهه اجرایی تقریبا حدود هزار و ۲۰۰ شکایت داشتیم و با شکایت‌هایی که به استان‌ها واصل شده تقریبا حدود ۴ هزار و ۵۰۰ مورد شکایت داشتیم ما همه موارد را منعکس می‌کنیم به شرکت‌های خودروساز و پیگیری می‌کنیم سازمان حمایت متولی بر تولید نیست و نوساناتی و مشکلاتی در تولید برخی محصولات اتفاق می‌افتد ولی ما همه موارد را پیگیری می‌کنیم هم براساس قانون و آیین نامه حمایت از حقوق مصرف کنندگان.
سوال: اگر پیگیری می‌کنید چرا حل نمی‌شود شما فقط به خودروساز منعکس می‌کنید چه اتفاقی بعدش می‌افتد؟
پالوج: منعکس می‌کنیم جواب خودروساز را هم می‌خواهیم در بحث خودرو‌های تولید داخل یا مونتاژ مشکلات تولید باشد مشکلات واردات قطعات باشد در شرکت‌های داخلی هم مشکلاتی باشد از شرکت‌ها پیگیریم که به تعهدات خودشان عمل کنند و متولی بخش تولید نیستیم و ممکن است در یک مدل خاصی مشکلی از تولید باشد یا با تاخیر باشد و البته این را پیگیریم و شرکت‌ها موظفند که براساس قانون در صورت تاخیر خسارت تاخیر به خریداران پرداخت شود.
سوال: اینها موظف براساس قراردادشان که موظفند شما هم الان می‌گویید یا به خاطر تولید است یا به خاطر واردات قطعه است یا به خاطر مشکلاتی که وجود دارد الان شکایت شده طرف قرارداد دارد پولش را پرداخت کرده به غیر از شما دیگر جایی نمی‌توانند بروند یا تماس می‌گیرند با رسانه یا هم اینکه به شما مراجعه می‌کنند به شما که مراجعه می‌کنند همه این مواردی هم که گفتید، گفتید به هر حال که خودروساز دچار مشکل است خب چکار کند طرفی که این قرارداد را بسته و این پول را پرداخت کرده است؟
پالوج: گفتم این موارد را پیگیری می‌کنیم و تا آنجایی که خودروساز امکان داشته باشد پیگیری می‌کنیم شرکت‌هایی که تحویل خودرو انجام شود وقتی خودرویی موجود نباشد یکی دو ماه تاخیر باشد این مشکل ما متولی تولید نیستیم اگر متولی هم باشیم به هر حال مشکلی است که اتفاق افتاده این را پیگیریم در برنامه ریزی‌ها اینها را لحاظ کنند می‌خواهیم حق و حقوق مصرف کننده از این جهت تضییع نشود که مصرف کننده بتواند حداقل این و باید هم خسارت‌های تاخیر به آن پرداخت شود.
سوال: اصلا این وظایفی که برعهده سازمان حمایت است درست انجام می‌شود؟
طاهری: یکی از گرفتاری‌های ما در بحث خودرو بحث عدم انسجام ساختاری است یعنی شما نهاد‌های متولی که ارتباط با خودرو دارند لیست بکنید اینجا که بشود پاسکاری کنند با یکدیگر شاید به ۲۸ تا برسد یعنی از وزارت صمت و نمی‌دانم شورای رقابت و قیمت.
سوال: الان سازمان حمایت دارد در این می‌گویند مردم مراجعه می‌کنند.
طاهری: به شکایت‌های مردم رسیدگی کند و جواب بدهد.
سوال: الان آقای پالوج می‌گوید رسیدگی می‌کنیم منعکس می‌کنیم به دوستان خودروساز خب تمام شد تا همین جا.
طاهری: اینکه برای مردم خودرو نشد.
سوال: حالا مجلس چکار می‌تواند بکند در این قصه، به هر حال سازمان حمایت هم زیرمجموعه وزارت صمت است؟
طاهری: صددرصد همین جوری است اینها وظیفه شان این است که اگر کوتاهی بود حق و حقوق مردم را اینجا ایفا کنند مثلا اگر بایستی خودروساز جریمه بگیرند.
سوال: آقای طاهری شما که نماینده مجلس هستید به شما هم مراجعه می‌کنند دیگه؟
طاهری: مردم را قول دادند سه ماهه باید تحویل بدهند سه ماهه تحویل نداده شکایت کرده سازمان حمایت سازمان حمایت رسیدگی می‌کند جریمه باید بکند خودروساز را هر کاری ابزاری را که دستش دارد حق و حقوق مصرف کننده را بایستی حمایت کند.
سوال: آقای پالوج تا به حال شما خودروساز را جریمه کردید نه آن جریمه‌ای که براساس آن قرارداد اگر دیرکرد داشته باشند یک پولی به مردم بدهند شما خودتان خودروساز را می‌توانید جریمه کنید سر همین تاخیر‌ها و سر این مشکلاتی که بوجود می‌آید.
طاهری: عوض کردن نوع خودرو؟
پالوج: در این خصوص ما باید سازمان حمایت باید براساس قانون عمل کند طبق قانون تعزیرات حکومتی قانون نظام صنفی براساس آن قوانین باید عمل کند در قوانین بحثی که پیش بینی شده اگر تاخیری داشته بایستی خسارت تاخیر به خریدار پرداخت شود.
سوال: ما از سازمان تعزیرات هم پیگیری کردیم گفتند که ما ورود نمی‌کنیم، چون که قرارداد‌هایی که خودروساز می‌بندد قرارداد‌های باز است اصلا نمی‌شود به این قضیه ورود کرد. آقای حدادی به نظر شما سازمان حمایت می‌تواند در این موضوع ورود کند و موضوعات را حل و فصل کند؟
حدادی: یک پدیده جالبی رخ داد الان آقای پورمجیب گفت که احساس می‌کنم تمام مدل‌های علم اقتصاد با این جمله زیرسوال رفت گفت برای خودروساز تفاوتی نمی‌کند بین دو دستگاه تولید محصول قیمت تولید و هزینه‌های تولید تفاوتی ندارد و ضررش هم ثابت است یک همچین بینشی است و همچنین نگاهی است در مدیریت صنعت خودرو که الان در نهایت منتج به این خودرو شده منتج به این پدیده شده همین الان خیلی اتفاق جالبی که دارد می‌افتد ما داریم درباره باید‌ها صحبت می‌کنیم چه کسی باید این کار را بکند کدام نهاد باید این کار را بکند و چه کاری باید به عهده چه ارگانی باشد یک اتفاق خیلی عجیبی که این وسط رخ داد این است که مثل همیشه مثل همه اتفاق‌های دیگری و مردم مجددا اینجا گوشت قربانی هستند و معلوم نیست که منی که ۲۰۷ خریدم منی که قبلا پژو پارس خریدم ایران خودرو در حالی که می‌دانست تولید پژو پارس متوقف شده است این خودرو را فروخت. و در نهایت این را با سورن جابجا کرد الان سایپا دارد در واقع خودروی شاهین را می‌فروشد پول اطلس را می‌گیرد و کوئیک را تحویل می‌دهد اتفاقات از این دست بسیار است و به مجرد اینکه دوستان در مجموعه مدیریت خودرویی کشور صحبت می‌کنند مدام از کمبودهایشان می‌گویند مدام از ظلم‌هایی که به آنها وارد شده می‌گوید، اما هیچ وقت خودروساز نمی‌پرسد که آیا برای مردم مهم بوده؟ آیا مردم آسان بوده برای آنها که پول خودرو را فراهم بکنند؟ آیا خودروساز تخفیفی می‌دهد در لحظه واریز وجه از سمت مشتری؟ هیچ وقت این اتفاق نمی‌افتد زمانی که بداند که یک ریال شما اگر یک ریال کمتر به حساب خودروساز واریز بکنی حساب شما در واقع فعال نمی‌شود و این فرآیند تحویل خودرو را شما تخصیص داده نمی‌شود.
سؤال: آقای پالوج تا به حال اطلاعیه‌ای حالا من خودم ندیدم از شما که حالا اطلاعیه‌ای بدهید که مثلا شرکت خودروساز به دلیل اینکه فلان خودرو را در زمان مقرر تحویل نداده ما اینها را جریمه کردیم و باید مثلا حالا این قدر جریمه می‌شوند و فلان، تا به حال همچنین اتفاقی افتاده در سازمان حمایت همچنین اطلاعیه‌هایی منتشر می‌کنید شما که خودروساز هم بداند که به هر حال شما بالاسر آن هستید و دارید نظارت می‌کنید بهش؟
پالوج: عرض کردم خدمت شما ما در واقع سازمان حمایت یک سازمانی هست که ما ضابط در واقع تعزیرات حکومتی هستیم بایستی پرونده‌هایی را تصحیح بکنیم پرونده‌ها در تعزیرات حکومتی قابل بررسی و؛ و در قانون پیش بینی شده اگر خودروساز و مصرف کننده قرارداد ببندند و به قراردادش عمل نکرد در موعد مقرر خودرو تحویل نداد باید خسارت. پرداخت کنند و این نکته را خدمت شما عرض کنیم دوستان فرمودند تحویل خودرو، ما اصلا اگر خودروساز با مصرف کننده قرارداد بست و وقتی تحویل گرفت قرارداد رسمی به هیچ وجه نمی‌تواند خودرو را تحویل بدهد بحث تحویل خودرو … که نداریم به این صورت و این مواردی که تحویل خودرو می‌دهیم برای ثبت نام در سامانه است ولی وقتی قراردادی بسته شد و وجه پرداخت شد به هیچ وجه خودرو نباید تغییر کند و تغییر هم پیدا نمی‌کند.
سؤال: آقای پالوج شما سازمان حمایت هم مصرف کنندگانید و هم تولید کنندگانید من می‌آیم خودروی مثلا پارس ثبت نام می‌کنم یا ۲۰۷ ثبت نام می‌کنند به من پیامک می‌آید که شما بیا سورن بگیر یا از آن طرف شاهین ثبت نام می‌کنند به من می‌گویند بیا اطلس بگیر آخرش کوئیک می‌گویند به تو تحویل می‌دهیم اینکه نشد که یک طرفه شد که.
پالوج: شما فرمودید اینها هیچ کدام در واقع قراردادی با شرکت بسته نشده پولی از طرف مصرف کننده به شرکت پرداخت نشده اینها ثبت نام‌هایی هست که در سامانه انجام شده و همان موقع در اطلاع رسانی سامانه دارد اعلام شده که ممکن است این خودرو‌ها در واقع تغییر داشته باشد و این تعیین اولویت مبنای بر این نیست که حتما این خودرو تحویل داده بشود و البته حجم بسیار زیادی همان خودرو‌ها تحویل داده شد.
سؤال: آقای حدادی ما صحبت‌های پایانی شما را بشنویم خیلی کوتاه، این وضعیت آیا این منوالی که دارد می‌رود آیا به سرمنزل مقصود می‌رسد این مدلی یا خیر ما حالا ما با این عددی که از تولید خودرو وزیر صمت اعلام کردند مرتب ما به سال آینده خواهیم انداخت قرارداد‌هایی که به هر حال با مردم داریم؟
حدادی: فکر می‌کنم که خیلی روشن در واقع اگر بخواهیم صحبت بکنیم خیلی بی تعارف اگر بخواهیم صحبت بکنیم قرار بر این باید باشد فارغ از همه باید‌ها و نباید‌ها قرار باید بر این باشد که آمار واقعی منتشر بشود من به شما اطمینان خاطر می‌دهم که کمتر از یک هفته دیگر تمام این صحبت‌هایی که امروز اینجا شده به راحتی به فراموشی سپرده می‌شود تمام تعهداتی که همین امروز قولش داده شده ما نه تنها افزایش تولید تا پایان سال می‌رسیم بلکه افزایش تولید در سال آینده هم خواهیم داشت درباره آنکه چه اتفاق‌هایی باید رخ بدهد من فکر می‌کنم یک نگاه کارشناسی دقیق و منصفانه اگر رعایت بشود اوضاع بهتر می‌شود.
سؤال: آقای طاهری آیا شما در مجلس می‌توانید به هر حال سازمان حمایت را و به هر حال وزارت صمت را مجابش بکنید که به نوعی عمل بکند که مردم یک جایی را داشته باشند اگر از خودروساز به هر حال آن قراردادی که باید اجرایی نشد یا آن اتفاقی که باید نیفتاد به آنجا مراجعه بکنند و به یک نتیجه‌ای برسد؟
طاهری: در مورد این سؤال، سؤال مهمی است ببینید ما وقتی مثلا تولید خودرو، مشکل ارز داریم هزار تا بحث دیگر در بعضی از نکات مربوط به خودرو واقعا مشکلی نداریم یعنی کار را الان هم می‌توانیم انجام بدهیم هیچ نیازی نیست که مردم را اذیت کنیم یک حرف خیلی خوبی آقای دکتر پزشکیان دارد در شعار‌های انتخاباتی اش و بعد‌ها هم بار‌ها تکرار کرده گفته مثلا آن قسمت از کار را می‌توانیم انجام بدهیم این را به مردم بگوییم حالا آن قسمت از جمله اینها همین حرف شماست بحث خدمات پس از فروش وعده مان عمل کردن اینکه دیگر مثلا علم غیب و اینها نیست بیاییم بگوییم آقا بعد از این مدت اگر واقعا سه ماهه نمی‌توانیم از اول ۴ ماهه بفروشیم اگر قرار است خودرویی متوقف بشود.
سؤال: عمل نکردند دیگر آقای طاهری شما چه کار می‌کنید در مجلس؟
طاهری: مال یک روز دو روز نیست ما مجلس مثلا به جز سؤال از وزیر و شاید در همین مجلس جدیدی که شکل گرفته مثلا اگر سه جلسه با وزیر بوده که وزیر جدید بوده تا جایگزین بشود ۹۰ درصدش بحث خودروی همین مشکلاتی که مردم بوده یعنی منتقل شده و خواسته شده که این قسمت از کار دیگر واقعا نباید مردم را اذیت بکنیم شما یک موقعی است می‌گویید آقا من ۱ میلیون و ۵۰۰ را برای این که برسانیم به ۲ میلیون مثلا یک سرمایه گذاری می‌خواهد ولی برای ثبت نامی که به وعده ام عمل بکنم اینکه دیگر سرمایه گذاری نمی‌خواهد خدمات پس از فروشم را درست انجام بدهم که این دیگر یعنی عمده مراجعات ما از این جنس است به نظرم واقعا تنظیم گری، نظارت بر خودروساز‌ها عمل به وعده‌ها کاری است که اگر اراده بکند وزارت صمت که بالادست همه اینهاست با ابزار‌های خوبی هم که دارد حتما می‌تواند از ماه بعد این کار را انجام بدهد یعنی برای فروش‌های بعدی، پیش فروش‌های بعدی، خدمات پس از فروش این کار را انجام بدهد اگر عزم و اراده‌ای باشد.
سؤال: آقای پورمجیب موضوعات مختلفی هم در مورد مدل عرضه دارد مطرح می‌شود حالا بحث بورس مطرح می‌شود البته وزیر صمت به صراحت اعلام کرد که به هر حال مخالف عرضه خودرو در بورس هستش البته آن هم موارد خاص خودش را دارد که می‌طلبد در یک برنامه حتما به آن موضوع هم بپردازیم با این مدل تولیدی که الان داریم این تأخیر‌هایی که الان داریم مثلا الان خودروی ۲۰۷ای که خردادماه طرف پولش را کامل داده هنوز به آن تحویل ندادید چگونه است تا کی باید مردم منتظر بمانند؟
پورمجیب: من یک اجازه‌ای می‌خواهم ابتدائا یک اصلاحی بکنم فرمایش جناب آقای حدادی را که مهمان عزیز برنامه بودند یک بدفهمی از صحبت بنده کردند من عرض کردم که ما اگر که تولیداتمان چه کم و چه زیاد باشد قیمت فروش کارخانه تغییر نخواهد کرد این معنی آن این نیست که ما تمایل به تولیدات پایین داریم برعکس داشتم این را استدلال می‌کردم که ما هر چقدر تولیداتمان بالاتر باشد هزینه‌های متغیرمان را می‌توانیم پوشش بدهیم پس اصلا یک انگیزه حداکثری در خودروساز وجود دارد برای تولیدات حداکثری.
سؤال: اما در پارس این اتفاق نیفتاده شما می‌توانستید تولید بیشتر بکنیم، اما چون قیمتش افزایش پیدا نمی‌کرد به دلیل مشکلات استانداردی تولید آن را پایین نگه داشتید بعد از اینکه افزایش قیمت دادند تولید را بردید بالا؟
پورمجیب: خیر، علتش هم این هست برای اینکه ما بسیاری الان من چندین وقت است که قیمت‌های جدید به ما اعلام نشده این معنی و مفهوم آن این است که ما آیا تولیداتمان را آوردیم پایین؟ خیر ما حداکثری داریم تلاش خودمان را می‌کنیم من خواهشم این است که در محضر ملت عزیز ایران داریم صحبت می‌کنیم ما همه خادمان مردم ایران هستیم شرمنده شان هستیم به واسطه این صنعتی که الان داریم خدمت رسانی می‌کنیم ولی مردم عزیز شاهد در حقیقت ناکارآمدی در مجموعه تصمیم گیری‌ها هستند به چه ترتیب؟ من عرض کردم ما دو تا عارضه در صنعت خودرو داریم یکی عارضه ریالی، چون هر صنعتی با تخصیص منابع خودش می‌تواند به آینده خودش امیدوار باشد ما منبع ریالی و منبع ارزی داریم در منبع ریالی چرا در عسر و حرج هستیم به واسطه قیمت گذاری‌ای که الان وجود دارد خدمت مردم عزیز عرض کردم که صنعت ملی شان مواجه شده با ۱۲۰ همت زیان در ۶ سال گذشته مردم عزیز باید از ما سؤال بکنند برای چی این زیان به وجود آمده؟ حالا اگر که این ریال اگر وجود نداشته باشد شما توجه داشته باشید ما در مورد ۷۰۰ هزار نفر مستقیم شاغل در صنعت خودرو داریم صحبت می‌کنیم ما بیش از ۶۰۰ سازنده درون ایران خودرو داریم در مجموعه تأمین و تدارک وقتی ما روزی ۲ هزار تولید در روز می‌کنیم این به معنی این است که هر ۴۰ ثانیه یکبار داریم تولید خودرو می‌کنیم بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ قطعه از اقصی نقاط ایران و جهان می‌آید هر ۴۰ ثانیه یک بار یک خودرو می‌شود و می‌آید بیرون یک صنعت بزرگ به این ترتیب وقتی در نقدینگی خودش دچار بحران می‌شود زنجیره تأمین خودش را دچار بحران می‌کند.
سؤال: آقای پورمجیب الان حتما مردم می‌پرسند که ما پول دادیم چرا خودروی ما را تحویل نمی‌دهید؟ فقط همین یک مورد را الان بگویید شما.
پورمجیب: بله چشم نگاه کنید ما واقعیتش در ایران خودرو در وضعیت فعلی که داریم به سر می‌بریم ما حدود ۳۵ هزار تا معوقه داریم وضعمان از سال گذشته خودمان بهتر است در این زمینه علی رغم همه محدودیت‌های ریالی و ارزی، ما در مورد ۲۰۷ یکی از عارضه‌هایی بود که به علت آن اختلاف قیمت بین درب کارخانه و بازار اقبال بیشتری شد به آن در سامانه جامع وزارت محترم صمت که سال ۱۴۰۱ ثبت نام شد و این آزادی برای ثبت نام کنندگان به وجود آمد که هر تعدادی که می‌خواهند ثبت نام بکنند و طبیعتا ۲۰۷ جزو آن خودرو‌هایی بود که اقبال خوبی از آن شد ما عمق تأخیرمان زیر ۴۰ روز است الان و این باز معنی این است که ما در حقیقت وضعیت وخیمی در بحث تأخیر نداریم ولی بدیهی و روشن است این قابل بیان است که به واسطه ثبت نام بیش از اندازه و محدود تأمین تولیدمان عددش روشن و واضح است خطوط نصب شده ما برای تولید این محصولات مشخص است.
سؤال: به هر حال مردم باید منتظر بمانند همین خودرو‌هایی که الان بعضا پولش را هم پرداخت کردند و هنوز تحویل ندادید.
پورمجیب: ما حتما تولیدمان را افزایش خواهیم داد همانطور که اول جلسه گفتم.
سؤال: حتما اینها را اطلاع رسانی به هر حال بکنید کسانی که به هر حال، چون دستشان به جایی هم بند نیست به نمایندگی‌ها تماس می‌گیرند آنها هم پاسخ درستی را نمی‌گیرند من خدمت مردم عرض بکنم حالا آقای پورمجیب از ایران خودرو تشریف آوردند من ممنونم از این مجموعه که آمدند در این برنامه، اما به هر حال از دوستان سایپا ما درخواست کردیم حضور پیدا کنند حاضر نشدند از دوستان وزارت صمت مدیرکل دفتر خودرویی وزارت صمت، روابط عمومی وزارت صمت درخواست کردیم که یک مسئول در این برنامه حضور پیدا بکنند باز آنها هم حاضر به شرکت در این برنامه نشدند آقای پورمجیب را به عنوان نماینده وزارت صمت معرفی کردند ولی ما سعی کردیم موضوعات خودرویی بپرسیم.
سؤال: ما جمع بندی موضوع خودرو را هم داشته باشیم آقای طاهری صحبت پایانی شما را بشنویم. من فقط یک نکته‌ای را هم بگویم در مورد موضوع خودرو، تحویل خودرو این دیرکرد‌هایی که وجود دارد تأخیر‌هایی که به هر حال وجود دارد مردم زیاد شنیدند حتما انتظار از شما در مجلس این است که یک اتفاق نویی را رقم بزنید اگر لازم است وزیر را بخواهید به هر حال یک کار نویی انجام بشود در این مدل.
طاهری: من شاید بیشترین برنامه‌ای که در صدا و سیما آمدم در مورد خودرو بوده و بیشترین وقتی که در مجلس ما گذاشتیم در کمیسیون شاید خودرو بوده چرا حل نشده دو تا نکته است: ۱ ـ نظام مسائلش چند وجهی است و ثانیا ۲ ـ گفتم انسجام ساختاری ندارد اگر دولت بخواهد طعم شیرین خودرو را مردم بچشند و از این حالت دربیایند بیرون باید رئیس جمهور یا حداقل معاون اول یک کارگروهی یک کاری را انجام بدهد این عدم انسجام ساختاری که گفتم ۲۰ و چند نهاد است بخواهم بشمارم الان یک نفر که در واقع با همه اینها بالادستی باشد از معاون رئیس جمهور که استاندارد باشد بگیر، وزیر بگیر تا الی آخر که می‌خواهیم بیاییم، واقعیت در دو تا موضوع باید فکر کند ۱ ـ بحث‌های مربوط به مستقیم تولید خودرو که یک سری ۱۰ تا به نظر من مسئله در آن من درآوردم ۲ ـ بحث‌های غیرتولیدی، بحث‌های اقتصادی که گفتم مثل مالیات بر عایدی سرمایه و اینها که وزیر اقتصاد، یعنی موازی همه اینها با هم برود جلو، ۱۰ تا نظام مسائلی که مربوط به تولید هست که عرض کردم نهاد‌های مختلف می‌توانند نقش داشته باشند به اضافه این بحث‌های اقتصادی، همه اینها را مدیریت کند یک برنامه بگیرد از وزیر صمت آن قسمتی که مربوط به تولید است، چون بالاترین دستگاه این است از وزیر اقتصاد برای بقیه قسمت ها، بقیه نهاد‌ها را هم هماهنگ کند یک ساختاری ایجاد بکند کار را ببرد جلو وگرنه تا زمانی که شما و ما تک تک این دوستان را بیاوریم یا کار را می‌اندازند گردن دیگری و در نهایت دفعه بعد جلسه بعدی الی آخر این حلقه..
سؤال: حالا ما این موضوع را پیگیری می‌کنیم ولی شما در مجلس کار را جدی‌تر می‌توانید بکنید. آقای پور مجیب صحبت‌های پایانی شما.
پورمجیب: من فقط خدمت ملت عزیز عرض بکنم که از سال ۱۳۹۵ تا حال حاضر بالغ بر ۵۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه در حقیقت در این صنعت توزیع شده به سمت صنعت اصلی که خودروساز باشد این یارانه نیامده فاصله قیمت بازار با قیمت خودرو ۵۰۰ همت را دلالت می‌کند و این باعث تخریب این صنعت در این ایام شده نظام قیمت گذاری را باید به سرعت توسط مسئولین امر، نظام را ساماندهی بکنیم یک، دو در بحث تخصیص و ثبت سفارش که باید نیاز‌های ارزی ما را سازندگان محترم ما بتوانند به موقع قطعاتشان را تأمین بکنند از اقصی نقاط دنیا این ساماندهی بشود بدین ترتیب من بتوانم این نظام تأمین تدارک را سامان بدهم و تیراژ را حداکثری بکنم از مردم عزیز بابت همه نقصان‌ها و کسری‌ها عذرخواهی می‌کنم.