دبیر جشنواره موسیقی فجر: بودجه فقط 9 میلیارد تومان!
گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم – یاسر یگانه : چهل سالگی یعنی پختگی، یعنی نه دیگر آنقدر جوانی که فرصت اشتباه‌های بچگانه را داشته باشی و نه آنقدر پیری که فرسوده و خموده باشی. چهل سالگی زمانی برای رسیدن به اوج است؛ اوجی که پیش از آن حضیض‌های بسیاری را دیده‌ای… حالا جشنواره موسیقی فجر هم چهل ساله
گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم – یاسر یگانه : چهل سالگی یعنی پختگی، یعنی نه دیگر آنقدر جوانی که فرصت اشتباه‌های بچگانه را داشته باشی و نه آنقدر پیری که فرسوده و خموده باشی. چهل سالگی زمانی برای رسیدن به اوج است؛ اوجی که پیش از آن حضیض‌های بسیاری را دیده‌ای… حالا جشنواره موسیقی فجر هم چهل ساله شده است. اما آیا این رویدادِ چهل ساله، اعتباری به اندازه‌ی چهل سال برگزاری را دارد؟ این پرسشی بزرگ است. پرسشی که اگر خودمان بخواهیم به آن پاسخ دهیم، حتما جواب منفی است. اما باید علت‌ها را جویا شد. زوایای مختلفِ داستان را بررسی کرد تا بدانیم در این چهل سال چه بر سر این جشنواره آمده و اکنون در چه وضعیتی است و در آینده باید به کدام سمت برود.
تنها چند روز به آغازِ چهلمین جشنواره موسیقی فجر باقی مانده است. ما اما از مدت‌ها پیش(مهرماه) برای یافتنِ پرسش‌هایمان و برای اطلاع از روند برگزاری جشنواره موسیقی فجر، سراغِ رضا مهدوی دبیر چهلمین دوره‌ی جشنواره موسیقی فجر رفته بودیم تا پرسش‌هایمان را درباره روند برگزاری جشنواره با او در میان بگذاریم.
حاصل گفت‌وگو با رضا مهدوی را در ادامه می‌خوانید:
جشنواره الان در چه وضعیتی است؟
شورای سیاستگذاری جشنواره، هرچند با تأخیر تشکیل شد، اما بسیار مؤثر و مفید عمل کرد. استادان برجسته‌ای که در این شورا حضور داشتند، نقطه‌نظرهای ارزشمندی را ارائه دادند. فراخوان جشنواره نسبت به دوره‌های قبل تکمیل‌تر شده است. چهلمین دوره از نظر عدد و جایگاه، به دلیل نمادین بودن عدد 40 و دوره پختگی آن، اهمیت ویژه‌ای دارد. هدف این است که تأثیرگذاری جشنواره نسبت به گذشته بیشتر و آشکارتر باشد و جایگاه آن، چه برای مردم ایران و چه در سطح جهانی، به‌ویژه به دلیل بخش بین‌المللی و حضور گروه‌های دعوت‌شده از نقاط مختلف جهان، ارتقا یابد. این جشنواره همچنان تلاش می‌کند، با وجود فراز و فرودهای گذشته، منشأ خیر و اثری مثبت برای جامعه هنری و موسیقیدانان ایرانی باشد.
سومین سالی است که دبیر جشنواره موسیقی فجر هستید؟
دومین سال است. سال‌های قبل من دبیر پژوهش یا بخش‌های دیگر یا عضو شورای داوری بودم.
سال گذشته ما همینجا با شما درباره موارد زیادی صحبت کردیم. شما گفتید که می‌خواهید اتفاقات مثبتی را رقم بزنید. اصلی‌ترین بحثی که سال گذشته هم مطرح شد بحث بودجه جشنواره بود. امسال بودجه جشنواره چه تغییری کرده؟ آیا افزایش بودجه آنقدر چشمگیر بوده که بتونید برنامه‌هایی که مد نظرتان هست را انجام دهید؟
در دو سال گذشته، بودجه جشنواره موسیقی فجر که از سوی دولت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأمین می‌شود، معادل 9 میلیارد تومان بوده است. این بودجه برای اجرای فعالیت‌های اجرایی جشنواره به انجمن مربوطه اختصاص داده شده است. سال گذشته با اضافه کردن اجراهایی در بخش موسیقی مردمی و پاپ ایرانی در فرهنگسرای بهمن، موفق شدیم 6 میلیارد تومان از محل فروش بلیت کسب کنیم. این اقدام برای اولین بار امکان تسویه‌حساب به‌روز با تمامی عوامل جشنواره را فراهم کرد که رضایت هنرمندان را نیز به همراه داشت.
امسال با وجود پیش‌بینی‌ها، افزایش بودجه برای جشنواره صورت نخواهد گرفت و احتمال کاهش آن نیز وجود دارد. دلیل این وضعیت، عدم دفاع به‌موقع از بودجه جشنواره در معاونت هنری به علت مسائل و تغییرات اخیر در دولت و ریاست جمهوری است. در حال حاضر، بودجه جشنواره به‌طور رسمی اعلام نشده است.
یکی از چالش‌های اصلی جشنواره، جذب حامیان مالی است. متأسفانه موسیقی نسبت به سینما و تئاتر کمتر مورد حمایت بانک‌های دولتی و خصوصی قرار می‌گیرد. در حالی که برای سینما و تئاتر بودجه‌های قابل توجهی، نظیر 150 تا 180 میلیارد تومان، از طریق بانک‌ها و حامیان خصوصی جذب می‌شود، موسیقی سهم بسیار کمتری از این حمایت‌ها دریافت می‌کند.
با توجه به سرمایه‌گذاری‌های کلان در حوزه‌هایی مانند ورزش، به‌ویژه فوتبال که ارقام چندصد میلیارد تومانی را شامل می‌شود، اختصاص حتی 10 میلیارد تومان به موسیقی، در مقایسه، بسیار ناچیز است. این در حالی است که سینما نیز که بودجه‌های خارج از بدنه وزارت ارشاد دریافت می‌کند، با موسیقی تفاوت چندانی ندارد و شاید تنها سه تا پنج برابر بودجه بیشتری نسبت به موسیقی جذب می‌کند.
با این وجود، ما خود را مکلف می‌دانیم که برنامه‌های جشنواره را به نحو احسن اجرا کنیم، حتی اگر بودجه محدود باشد یا حامیان مالی برای حمایت از موسیقی حاضر نشوند.
آقای مهدوی داستان این استکه حضورِ حامی مالی در چنین رویدادهایی باید برای حامی مالی هم جذابیت داشته باشد. که البته جشنواره موسیقی فجر می‌تواند این جذابیت را داشته باشد. باید تمهیداتی اندیشیده شود. در جشنواره‌ای مثل سینما چهره‌های مختلف می‌آیند و در طول روزهای جشنواره حضور دارند. نشست‌های خبری با حضور بازیگران و کارگردانان و تهیه‌کنندگان برگزار می‌شود. در جشنواره فیلم فجر هر نشست خبری خودش داستانی جذاب دارد و توجه مخاطبان را به سمت جشنواره جلب می‌کند. ولی ما در جشنواره موسیقی فجر صرفاً با یک اجرا مواجهیم؛ آن هم اجرایی که در طول سال چندین بار تکرار شده است و تازگیِ چندانی برای مخاطبان ندارد. شاید اگر چهره‌های مشهور موسیقی در بخش‌های مختلف وارد رقابت شوند و جایزه بگیرند و برنامه‌های جانبی هم جذابیت بیشتری داشته باشند؛ آن زمان داستان برای حامیان مالی هم متفاوت می‌شود و آنها هم با اشتیاق بیشتری سمت جشنواره می‌آیند.
فراموش نکنیم که چهره های حوزه موسیقی به خصوص موسیقی پاپ و حتی برخی از چهره‌های حوزه موسیقی ایرانی جذابیت‌های بسیاری برای مخاطبان دارند.
متاسفانه در جامعه امروز موسیقی پاپ بیشتر دیده می‌شود و چهره‌های شاخص موسیقی دستگاهی و نواحی کمتر دیده می‌شوند. این مسئله یکی از موضوعات مهم است. اما ما از همین موسیقی مردمی پاپ ایرانی که پارسال در فرهنگسرای بهمن برگزار کردیم و شاخص‌ترین چهره‌های مردمی این عرصه را آوردیم، می‌توان گفت که شگفتی بود و بسیاری از افراد تعجب می‌کردند که اینها آمدند و چقدر منظم اجرا می‌شود در سالنی که هیچ وقت تجربه چنین اجرایی نداشته است. ما هم نگران بودیم که شاید مشکلی پیش بیاید، اما خوشبختانه همه چیز به خوبی پیش رفت. استقبال خوبی از آن صورت گرفت، اما اگر بخواهد استقبال بیشتر شود، باید بگویم این امر از کانال ما نمی‌تواند انجام شود. باید دولتمردانی که در این زمینه تخصص دارند و وارد این حوزه می‌شوند، چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، از جمله کارخانجات، تولیدی‌های انبوه که سرمایه‌های زیادی دارند یا بانک‌های دولتی و خصوصی که معمولاً وارد این عرصه می‌شوند، کمک کنند. باید این گروه‌ها تمایل پیدا کنند تا موسیقی را معرفی کنند و چهره‌هایی که بیشتر توسط مسئولان شناخته می‌شوند، تبلیغ شوند. حتی شهرداری می‌تواند در این زمینه اقدام کند و این تبلیغات می‌تواند به ما کمک کند تا بتوانیم جامعیت بیشتری به بخش بین‌المللی موسیقی و موسیقی جدی اضافه کنیم. چون هنرمندان موسیقی جدی کمتر از تبلیغات بهره‌مند می‌شوند و سالن‌های آنها پر می‌شود از طریق فراخوان‌ها و بلیت‌هایی که خریداری می‌شود. البته ما پارسال با شعار مردمی توانستیم بلیت‌ها را کاهش دهیم و فرصت خرید را برای افراد مختلف فراهم کنیم، به‌طوری که کسانی که در طول سال فرصتی برای دیدن ندارند، توانستند در این جشنواره حضور یابند. این کار موفق شد، اما اگر ما بیلبوردهای شهرداری یا وضعیت مالی بهتری داشتیم، می‌توانستیم رقابتی ایجاد کنیم. همانطور که گفتم، پارسال تقاضا کردم که جشنواره پاپ و تلفیقی ایرانی به‌طور مستقل برگزار شود، مانند جشنواره ملی جوان یا جشنواره ملی نواحی، تا خروجی‌های آنها به جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر بیاید. امسال به نظر میرسد این امکان وجود ندارد، ولی من بنا دارم با مساعدت جناب آقای سمیعی، مدیرکل محترم دفتر موسیقی، استادان را به سالن‌ها بفرستیم. امسال هم احتمالاً دو یا سه سالن برای داوری اختصاص یابد. هر کسی که با گروه کامل خود اجرا کند، می‌تواند در این جشنواره جایگاهی داشته باشد و حتی برای آن یک عنوان ویژه در نظر بگیریم که هنوز قطعی نشده است. همچنین ممکن است برای بخش آهنگسازی کلاسیک و ایرانی از نام‌هایی همچون احمد پژمان استفاده کنیم، اگر این پیشنهادات تصویب شوند. علاوه بر این، می‌خواهیم برای بخش پاپ نیز نشانی ویژه اختصاص دهیم و انشالله سال بعد این جشنواره مستقل برگزار شود. داورانی که از نسل‌های مختلف هنری هستند، خواهند آمد و به هنرمندان مسیر صحیح را نشان خواهند داد. این همه نقد و اعتراض در این عرصه وجود دارد، اما راهکاری برای آن ارائه نمی‌شود.
در گذشته پاپ در جشنواره‌ها جدی گرفته نمی‌شد و تنها درآمدزایی برای آن اهمیت داشت. امسال ما سالن میلاد نمایشگاه را داریم و همچنین بهمن را. اگر بتوانیم وزارت کشور یا شهرداری را هم به این جشنواره جذب کنیم، می‌توانیم سالن‌های بیشتری بگیریم. البته گرفتن سالن از وزارت کشور که سه سال است دشوار بوده، امسال شاید میسر شود. اما باید در نظر داشت که برخی سالن‌ها اجاره‌های سنگینی دارند و همکاری با آنها سخت است.
این دهه فجر متعلق به تمام ایرانی‌هاست و باید تمام نهادها و حتی بخش خصوصی در این جشنواره مشارکت کنند. ما در کشور 31 استان داریم و چرا باید تنها 16 استان در این جشنواره همکاری کنند؟ چرا سالن‌داران در تمامی استان‌ها، مانند دانشگاه‌ها، بانک‌ها، استانداری‌ها و اداره‌کل‌های ارشاد، از این جشنواره حمایت نکنند؟ این حمایت می‌تواند به برگزاری جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر در تمام کشور کمک کند. اگر سالن‌های بیشتری در اختیار داشتیم، می‌توانستیم هر شب در تهران و شهرستان‌ها گروه‌های منتخب خود را برگزار کنیم. امسال جشنواره از 23 بهمن آغاز خواهد شد و اختتامیه آن در 29 بهمن برگزار می‌شود.
برای حضور چهره‌های حوزه موسیقی ایرانی چه فکری کرده‌اید.
تلاش داریم که شاکله اصلی جشنواره موسیقی فجر بر اساس موسیقی دستگاهی و نواحی باشد. به طور ویژه دوست دارم که 80 درصد جشنواره به این حوزه‌ها اختصاص یابد، چه در بخش نواحی و چه در بخش تلفیق. البته بخش پاپ مردمی نیز وجود دارد که برای این جشن بزرگ ضروری است. پارسال برای اولین بار بخش کودک و نوجوان را شامل کردیم و از بچه‌ها بین هفت تا هجده سال دعوت کردیم تا تک‌نوازی کنند. این اقدام نوآورانه بود زیرا هیچ‌گاه در جشنواره‌ها، بچه‌ها به طور مستقل تک‌نوازی نداشتند و تنها گروه‌های نوازی از هنرستان‌ها و آموزشگاه‌ها شرکت می‌کردند. این تجربه بسیار خوب بود و استقبال خوبی هم از آن شد. امسال قصد داریم این روند را ادامه دهیم.
اما در کنار این تلاش‌ها، ما موسیقیدانان جدی و سرشناس خود را نیز داریم که از سال 64 در جشنواره‌ها حضور داشتند. جشنواره‌های دهه 60 و 70 بسیار پربار و معتبر بودند و من معتقدم که در آن سال‌ها جشنواره‌های موسیقی فجر به معنای واقعی کلمه فستیوال بودند. خاطره‌ای از جشنواره هشتم دارم که در سال 71 برگزار شد. در آن زمان، من به دعوت مرکز صدا و سیمای استان کردستان، به سنندج رفتم و در جشنواره شرکت کردم. ما با استاد امیر بیداریان به همراه استاد جلیل اندلیبی که برای افتتاح و اجرای جشنواره دعوت شده بودند، در این جشنواره حضور یافتیم. این تجربه برای من بسیار مهم بود زیرا به من انگیزه داد که در این راه ادامه دهم. پدرم همیشه به من می‌گفت که نباید وارد موسیقی حرفه‌ای بشوی و باید شغل دیگری داشته باشی، اما این مسیر را ادامه دادم و در عرصه‌های مدیریتی و برنامه‌ریزی جشنواره‌ها فعالیت کردم.
هدف ما این است که این جشنواره برای نسل نو تأثیرگذار باشد. تأثیر این جشنواره زمانی نمایان می‌شود که جوانان ببینند که استادان بزرگی در کنارشان نشسته‌اند و می‌توانند از آنها آموخته‌ها و تجربه‌های ارزشمند دریافت کنند. این امر باعث می‌شود که نسل جدید در مسیر درست قرار بگیرد. یکی از نکات مهم این است که تالار وحدت و دیگر سالن‌های مهم باید فضایی برای اجراهای جدی و حرفه‌ای داشته باشند. باید در این سالن‌ها گروه‌هایی که برای رقابت آمده‌اند و استعدادهای جدید، حمایت شوند. نمی‌توان همه گروه‌ها را به بهانه فروش بلیط به سالن‌های بزرگ راه داد؛ باید گروه‌ها بر اساس ظرفیت و توانمندی‌هایشان وارد این فضاها شوند.
جشنواره موسیقی فجر باید سطح خود را جدی بگیرد و برای این کار، باید انواع مختلف موسیقی در کنار هم در جشنواره‌های متفاوت به نمایش درآید. این جشنواره نباید به‌طور یکسان همه گروه‌ها را بپذیرد. همانطور که در سینما فیلم‌های مختلف از جمله کمدی، مستند و معناگرا وجود دارد، در موسیقی هم باید این تفاوت‌ها رعایت شود. جشنواره موسیقی فجر باید رقابتی باشد و از هر نوع موسیقی که در آن اجرا می‌شود، تقدیر و ارزیابی مناسبی انجام شود.
در مورد پیشکسوتان نیز، باید گفت که هر سال از آنها دعوت کرده‌ایم. اما بعضی از افراد مخالف برگزاری جشنواره به صورت رقابتی هستند و معتقدند که یا جشن باید برگزار شود یا رقابت. این افراد به اشتباه به این نتیجه می‌رسند که اگر جشنواره رقابتی باشد، نمی‌تواند جشن واقعی باشد. این در حالی است که در هنرهای دیگر مانند سینما، رقابت‌های مختلف در کنار جشن‌ها وجود دارد و این دو با هم قابل تلفیق هستند.
اگر جشنواره در شرایط مناسب‌تر برگزار شود، می‌تواند فضای بسیار خوبی برای هنرمندان جوان و پیشکسوتان فراهم کند. البته مشکل اصلی این است که میزان حمایت از جشنواره، به‌ویژه در سطح دولتی، هنوز به اندازه کافی نیست و باید توجه بیشتری به آن داشته باشیم.
حالا یه نکته‌ای هست شما مجبورید برای اینکه تمام اقشار بتونن از اجراها استفاده کنند، قیمت بلیت‌ها رو هم برای اجراهای جشنواره کاهش بدید.
نمی‌تونیم قیمت بلیت‌ها را خیلی بالا ببریم. سال گذشته قیمت بلیت‌ها از 90 تا 450 هزار تومان بود. البته اجراهای غیر پاپ قیمت از 90 تا 200 هزار تومان بود.
البته الان کنسرت‌هایی که در طول سال برگزار می‌شود از 450هزار تومان شروع می‌شود و به بالای یک میلیون تومان میرسد. شما اگر کل درآمد بلیت‌فروشی را هم به برخی از هنرمندان پیشنهاد بدید، خیلی برایشان جذابیت ندارد.
در خصوص وضعیت جشنواره و مشکلات موجود، باید گفت که پارسال با وجود شرایط سختی که به دلیل مشکلات اقتصادی و محدودیت‌های مختلف پیش آمده بود، برخی از گروه‌های برجسته موسیقی جشنواره را بایکوت کرده بودند. امسال امیدواریم شرایط بهتر باشد، اما هنوز نمی‌دانیم که شرایط چگونه خواهد بود. ما در تلاش هستیم تا با بودجه‌ای که در اختیار داریم، بتوانیم از گروه‌ها و هنرمندان برجسته حمایت کنیم، اما این موضوع با محدودیت‌هایی مواجه است.
یکی از مشکلات عمده‌ای که در این زمینه با آن روبه‌رو هستیم، این است که نمی‌توان به تعداد زیادی از گروه‌ها، مخصوصاً آن‌هایی که به‌طور جدی کار می‌کنند، بودجه کافی اختصاص داد، چرا که این می‌تواند موجب فشار اقتصادی به جشنواره شود و در نهایت به‌جای کیفیت، به‌دنبال فروش بلیط بیشتر خواهیم رفت. این موضوع می‌تواند موجب گسترش اپیدمی فروش بلیط به‌عنوان یک اولویت در جشنواره شود، که نمی‌خواهیم چنین اتفاقی بیفتد.
در مورد بخش‌های مختلف جشنواره، باید گفت که من قویاً مخالف بلیط‌فروشی در جشنواره‌ها هستم. در جشنواره‌های معتبر جهانی، هنرمندان برای رقابت در سطح بین‌المللی شرکت می‌کنند و هزینه‌های آنها از سوی دولت‌ها و نهادهای مختلف پوشش داده می‌شود. این جشنواره‌ها با هدف ارتقای سطح هنری و فرهنگی کشورها برگزار می‌شود و هنرمندان برای دریافت رتبه‌های بین‌المللی مورد قضاوت قرار می‌گیرند. این رویکرد باعث می‌شود که هنرمندان برای مشارکت در چنین جشنواره‌هایی ارزش بیشتری قائل شوند و در نتیجه اعتبار جشنواره نیز افزایش یابد.
جشنواره موسیقی فجر به‌عنوان یک رویداد مهم در کشور ما، در مقایسه با جشنواره‌های جهانی مانند جشنواره‌های موسیقی استانبول یا اوینیون فرانسه، هنوز جایگاه بالاتری ندارد، ولی با برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت صحیح می‌توانیم در 5 سال آینده به جایگاه بالاتری برسیم. پارسال ما 20 درصد به کیفیت جشنواره افزودیم و این روند در سال جاری نیز باید ادامه یابد. البته این افزایش کیفیت به شرطی ممکن است که بودجه و امکانات بیشتری در اختیار جشنواره قرار گیرد.
من اعتقاد دارم که برای موفقیت جشنواره، بودجه آن باید مستقل از سایر بخش‌ها مانند معاونت هنری باشد. در حال حاضر، جشنواره موسیقی فجر به‌عنوان یک رویداد مهم هنری، باید بودجه‌ای مستقل از بخش‌های دیگر داشته باشد تا بتواند به‌طور جدی و حرفه‌ای برگزار شود. در صورتی که بودجه‌ها به‌طور مستقل در نظر گرفته شوند و به درستی تخصیص یابند، می‌توانیم جشنواره‌ای معتبرتر و با کیفیت‌تر برگزار کنیم.
در نهایت، برای رسیدن به جایگاه بین‌المللی، جشنواره باید توجه بیشتری به محتوای جشنواره‌ها، انتخاب گروه‌ها و هنرمندان و فراهم کردن شرایط مناسب برای رقابت‌های جدی داشته باشد. تنها در این صورت است که جشنواره موسیقی فجر می‌تواند جایگاه خود را در سطح جهانی پیدا کند.
قبول کنیم که نگاه تبلیغاتی و برندینگ درستی در این چهل دوره گذشته نسبت به جشنواره موسیقی فجر نبوده است.
حتی دفاع درستی از جشنواره انجام نشده است. هیچ مقام مسئولی پای کار نرفته تا برای بودجه و جایگاه جشنواره موسیقی فجر دعوا کند و از حق اهالی موسیقی دفاع کند. هیچ معاون وزیری یا حتی هیچ وزیری نرفته که بگوید اگر این مقدار بودجه به ما ندهید، جشنواره را برگزار نمی‌کنیم.
ما منتظریم که میزان بودجه اعلام شود. در حال حاضر منتظریم تا مسئولان و مقامات تعیین شوند. در حال حاضر همه چیز قفل شده است نه قراردادی بسته می‌شود نه بودجه‌ای جاری است(این وضعیت تا اواخر آبان ادامه داشت).
قول دادن تا آخر مهر همه چیز به روال عادی برگردد. مقام معظم رهبری چقدر عجله داشتند که پس از حادثه هلیکوپترِ رئیس جمهور، مراحل انتخاب رئیس جمهور بعدی زودتر از آن 50 روزِ مقرر شده در قانون انجام شود. علتِ این عجله‌ی حضرت آقا به خاطر این بود که ایشان سابقه ریاست جمهوری و کار اجرایی داشته و می‌داند که اهمیت این موارد چقدر بالاست.
یک دقیقه هم یه دقیقه است ما زمان را از دست دادیم من آدم دقیقه نودی نیستم. نمی‌توانم جدول جشنواره را دقیقه نود ببندم. همین شورای سیاستگذاری خیلی دیر تشکیل شد.
شورا کی تشکیل شده است؟
هفته پیش، نباید این را می‌گفتم! اما شورای سیاستگذاری جشنواره با کیفیت برگزار شد. ما به‌طور خاص افراد را انتخاب کردیم، و برای اولین بار، یک چهره خانم هنرمند را در شورای سیاستگذاری داشتیم. خانم نوشین پاسدار، که فوق‌لیسانس موسیقی دارند و در خارج از کشور نیز تحصیل کرده‌اند، با وقار، سنگین و متین، و با دانش بسیار، در داوری و شورای انتخاب حضور داشتند. همچنین، دو خانم را در این زمینه دعوت کردیم که سال گذشته هم حضور داشتند: خانم دکتر ستاره بهشتی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و خانم نوشین پاسدار که امسال از ایشان خواستیم در شورا حضور داشته باشند. حالا باید بدنه داوری‌مان را نیز انتخاب کنیم. چرا در 38 سال گذشته هیچ خانمی را دعوت نکردید؟ این سوال قابل تأمل است. خانم‌ها نقش بسیار مهمی در موسیقی کشور دارند. حتی در سند موسیقی کشور نیز به این موضوع اشاره نشده است. من این موضوع را در شورای انقلاب فرهنگی با آقای دکتر خسرو پناه در میان گذاشتم، و ایشان نیز پذیرفتند و گفتند که باید بندی اضافه کنیم تا این موضوع نادیده گرفته نشود. ارکستر سمفونی و ارکستر ملی اغلب از خانم‌ها تشکیل شده‌اند، مگر نه؟
قبول دارید سند موسیقی خیلی جامع نیست؟
بله، اما وقتی که 17 هنرمند دعوت می‌شوند، تنها 7 نفر می‌آیند! پس چرا 10 نفر دیگر که در جلسه شرکت نمی‌کنند در محافل خصوصی نشسته و نقد می‌کنند؟ حالا چرا نمی‌آیند در حضور همه دفاع کنند؟
شورای انقلاب فرهنگی و شورای هنری برای چند سال تعطیل شده بود، و برای هفت سال تشکیل نمی‌شد. از دولت آقای احمدی‌نژاد تا دولت آقای روحانی هیچ‌گاه برگزار نشده بود. در دوره قبلی این جلسات از سرگرفته شد. شخص آقای وزیر همیشه جلسات هفتگی خود را برگزار می‌کردند. در این زمان سندهایی نوشته شد تا از کیان موسیقی در نظام جمهوری اسلامی دفاع کنند و بگویند که بعد از 45 سال، حقانیت موسیقی و موسیقیدانان پذیرفته شده است. من که موسیقیدان هستم، نمی‌توانم در محافل به طنز انتقاد کنم. باید در حضور رئیس و اعضای شورا نقد کنم. همانطور که من به 5 مورد از این سند ایراد گرفتم. به مقدمه آن ایراد گرفتیم که تناقض دارد و قرار شد اصلاح شود. دوستان حتی برای اصلاح دوم هم اقدام نکرده بودند. بالاخره همین رئیس‌جمهور(زنده‌یاد رئیسی) بود که با شهامت امضا کرد. ایشان به عنوان یک روحانی، به عنوان قاضی القضات، و به عنوان کسی که انتظار نمی‌رفت با موسیقی ارتباط داشته باشد، این سند را امضا کرد. ایشان اجازه داد که وزیرش برای حل مسئله کنسرت آقای قربانی به اصفهان برود. کدام رئیس‌جمهوری در تاریخ چنین کاری کرده است؟ این همان رئیس‌جمهور بود که اجازه داد در اماکن تاریخی، مانند تخت جمشید، اجرا برگزار کنیم. طیِ 44 سال گذشته، هیچ‌کس جرات انجام چنین کاری را نداشت.
خوشبختانه دفتر موسیقی برای برگزاری کنسرت در تخت جمشید، خودش مستقلا وارد عمل شد و برای این اجرا مجوز ملی صادر کرد.
سند می‌گوید که باید یک شورای متشکل از چهار نهاد حاکمیتی که بودجه دریافت می‌کنند، دور یک میز جمع شوند و هر ماه سیاستگذاری کنند. این شورا باید بر اساس مسائل روز تصمیم‌گیری کرده و مشخص کند که جشنواره‌ها چگونه برگزار شوند و بودجه‌ها به چه صورت تخصیص یابند. در این سند آمده است که استاندار هر استان باید این تصمیمات را پذیرفته و ائمه جماعت نیز باید با این سیاست‌ها هم‌راستا شوند. بنابراین، اگر ما بخواهیم به صورت جزیره‌ای عمل کنیم و تنها مجوزی از مرکز بگیریم، این برخلاف قانون اساسی خواهد بود.
حضور جشنواره در فرهنگسرای بهمن اتفاق خیلی خوبی بود که سال گذشته رخ داد و بخشی از اجراهای پاپ در این فرهنگسرا برگزار شد. این ایده چه کسی بود.
این ایده از آقای سمیعی، رئیس جشنواره موسیقی فجر در دوره‌ی قبلی بود. من شخصاً می‌خواستم بخش پاپ را جدی‌تر بگیریم و یک سالن ویژه اختصاص دهیم که پیشکسوتان در آن حضور داشته باشند. به عنوان مثال، از آقایان محمد اصفهانی، عصار، کهن‌دیری، عبدالجبار کاکایی و دیگران که در این عرصه‌ها شناخته شده هستند، دعوت کنیم. همچنین با آقای خشایار اعتمادی صحبت کردیم که در این بخش حضور داشته باشند. ایده این بود که از این عزیزان خواهش کنیم یک روز با هم اجرای مشترک داشته باشند تا این شیرینی در جشنواره حس شود و جوانان نسل جدید ببینند که این پیشکسوتان همچنان پای کار هستند و در کنار هم قرار می‌گیرند. این کار می‌توانست به نوعی نمادی از تداوم حضور این چهره‌ها باشد. در ابتدا پیشنهاد شد که این اجرا در یک سالن برگزار شود که به دلیل کمبود بودجه، این امکان فراهم نشد. در نهایت، تصمیم گرفته شد که این اجراها در سالن‌های بزرگتری مثل میلاد نمایشگاه (که 2000 نفر ظرفیت داشت) و بهمن (که 1500 نفر ظرفیت داشت) برگزار شود.
این اتفاق بسیار جذاب بود از این نظر که موسیقی پاپ که تا به کالایی لوکس و خاص تبدیل شده بود، این بار از آن حالت لاکچری خارج شد. به‌طوری که تعدادی از بهترین خوانندگان موسیقی پاپ به پایین شهر رفتند و این اجراها در اختیار مردم پایین شهر قرار گرفت. در عین حال، طبق گفته شما، جشنواره توانست 6 میلیارد تومان از این بخش درآمد کسب کند.
برگزاری بخش پاپ در فرهنگسرای بهمن باعث شد 6 میلیارد تومان درآمد اضافی برای جشنواره حاصل شود. این درآمد به ما این امکان را داد که برای اولین بار در تاریخ جشنواره، همه پرداخت‌ها را سر وقت انجام دهیم. در سال‌های گذشته، جشنواره اغلب با بدهی‌های طولانی مدت مواجه بود. معمولاً دبیران جشنواره می‌توانند برنامه‌ها را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که دولت از آنها حمایت کند، چرا که دولت به راحتی به برنامه‌های پربار و مفید “نه” نمی‌گوید. اما در نهایت، اگر بدهی به سال بعد منتقل شود، دبیر جشنواره نمی‌تواند بدون دغدغه در جامعه حضور داشته باشد. مدیران بعدی، چه در دفتر موسیقی، چه در انجمن موسیقی و یا بنیاد رودکی، با مشکلاتی روبه‌رو خواهند شد. در واقع، مشکل اصلی این است که بودجه سال آینده باید برای پرداخت بدهی‌های سال قبل تخصیص داده شود، نه برای اجرای ایده‌ها و برنامه‌های جدید.
شما ولی این کار را به اتفاق آقای سمیعی انجام دادید و خیر و برکت زیادی هم برای جشنواره داشت.
الان هم آقای سمیعی ما قول داده ما می‌تونیم حامی بیاریم نگران نباشید میریم صحبت می‌کنیم میاریم پای کار اینها اگر این بدنه بماند با هم بتونیم بریم.
———————–
گفت‌وگو: از برنامه تخصصی موسیقی هفت‌گاه/ یاسر یگانه
———————–
انتهای پیام/