خسارت محض دیگری در راه است؟/ پیوستن به FATF تضمینی برای خروج از لیست سیاه نیست

عرفان میرزائی، مسئول اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق علیه السلام در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، پیوستن ایران به FATF را تحلیل و بررسی کرد.

مسئول اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق علیه السلام در بررسی پیوستن ایران به FATF با بیان این که در هفته‌های اخیر شاهد مواضعی از سوی دولت چهاردهم هستیم که گواه بر مطرح شدن مجدد موضوع پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF) است که در سال‌های اخیر به یکی از مسائل مهم و بحث‌برانگیز در عرصه سیاسی و اقتصادی کشور تبدیل شده است.

وی اضافه کرد: مسئله ایران و گروه ویژه اقدام مالی FATF چندین سال است از بحث‌های داغ سیاسی، حقوقی، مالی و اقتصادی وافکار عمومی است. از طرفی موضوع تعهد به توصیه‌های FATF همیشه موافقان و مخالفانی داشته است. موافقان تعهد ایران به توصیه‌های FATF دلیل می‌آورند که تعهد به توصیه‌ها باعث بهبود تجارت و تبادلات بین المللی مالی و غیرمالی و درنهایت بهبود شرایط اقتصادی می‌شود.

مهمترین دلیل مخالفان هم مباحث امنیتی و استقلال اقتصادی در مواجه با اقتصاد بین المللی است که اتفاقاً قائل هستند نه تنها شرایط اقتصادی بهتر نمیشود بلکه در بلندمدت ضربات سختی را از کشور‌های متخاصم با جمهوری اسلامی خواهیم خورد.

هدف گروه ویژه اقدام مالی؛ تامین منافع سیاسی و اقتصادی کشور‌های قدرتمند

میرزائی عنوان کرد: گروه ویژه اقدام مالی FATF یک سازمان بین دولتی است که در ظاهر به‌عنوان نهادی برای مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم تاسیس شده است، اما با هدف تأمین منافع سیاسی و اقتصادی کشور‌های قدرتمند و مسلط شدن بر کشور‌های مستقل فعالیت می‌کند.

بیشتر بخوانید: 

وی خاطرنشان کرد: دو موضوع اساسی برای سازمان FATF که در ارتباط با کشور‌ها اهمیت فراوان دارد؛ تولید اطلاعات صحیح و به اشتراک گذاری این اطلاعات است که در بیانیه تفسیری توصیه شماره ۴۰ بند‌های ۹ و ۱۰ و هم چنین بیانیه تفسیری توصیه شماره ٢٤ به این موضوع اشاره شده است؛ هم چنین سازمان FATF به طور صریح‌تر در بند ۷ بیانیه تفسیری توصیه شماره ٤٠ بیان کرده است که مراکز اطلاعات مالی (FIU) باید بدون در نظر گرفتن محدودیت‌های دولتی، قانونی قضایی و… قادر باشند تا با یک دیگر به تبادل اطلاعات بپردازند؛ در بند ۳۱ برنامه اقدام مخصوص ایران آمده است که ایران باید در حوزه همکاری‌های بین المللی در زمینه تبادل و اشتراک گذاری اطلاعات مربوط به ذی نفع نهایی تضمین بدهد.

FATF یک موضوع سیاسی است تا فنی

مسئول اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق علیه السلام تاکید کرد: FATF بیشتر یک پروژه سیاسی است تا یک موضوع فنی. دولت آقای پزشکیان تمایل دارد که این موضوع را در رسانه‌ها ضریب بدهد و به نظر می‌رسد این اقدام ناشی از یک تصمیم سیاسی است.

هدف این است که چالشی در فضای سیاسی کشور ایجاد شود تا توجه‌ها به سمت آن معطوف گردد، تا مشکلات و ناکامی‌های خود را توجیه کند. همان رفتار و سخنان تکراری که دیگران نگذاشتند کاری انجام بشود.

اکثر کارشناسان در حوزه روابط بانکی و تحریم‌ها معتقدند که اف‌ای تی اف تأثیری در این مشکلات ندارد و طبیعتاً کشوری که تحت تحریم‌های مالی و بانکی قرار می‌گیرد نمی‌تواند اطلاعات صحیح به اشتراک بگذارد و در نتیجه به مخفی کردن راه‌ها و ذی نفعان واقعی در حوزه تراکنش‌ها و مبادلات بین‌المللی می‌پردازد. یعنی دور زدن تحریم‌ها با ایجاد بستری غیر رسمی. به همین علت هر تعهد و فرآیندی که احتمال کشف دور زدن تحریم‌ها را به دنبال داشته باشد برای کشور تحریم شده از جهات مختلف اقتصادی، امنیتی، اجتماعی و… تهدید ایجاد کرده و آسیب پذیری آن کشور را بالا می‌برد.

همچنین میرزایی در خصوص ادعا‌های آقای همتی درباره رفع محدودیت‌های تبادل مالی بانکی بین‌المللی در صورت تصویب اف‌ای تی اف بیان کرد که: اصلی‌ترین مانع، تحریم‌های آمریکا هستند. فرض اینکه اگر اف‌ای تی اف هم حل شود، بانک‌ها در شرایط تحریمی با ما رابطه نخواهند داشت و مشکلات حل نمی‌شود.

راه حل مسائل کشور دست بیگانه نیست

میرزائی افزود: برجام پروژه‌ای بود که دولت آقای روحانی و جریان سیاسی حامی او به مردم فروختند تا بتوانند رای آنها را از آن خود کنند. بخش زیادی از این پروژه مربوط به بزرگنمایی و اغراق بیش از اندازه و تصویرسازی غیر واقعی از نتایج برجام بود. برای مثال رئیس جمهور روحانی در روز نهایی شدن برجام در اظهار نظری عجیب بیان کرد که با برجام تمامی تحریم‌های اقتصادی، مالی و حتی تسلیحاتی لغو می‌شود.

وی یادآور شد: اما با گذشت زمان و در همان ماه‌های ابتدایی بعد از اجرایی شدن برجام شواهد یکی پس از دیگری خود را بروز می‌داد که آن چیزی که تصویر شده است با آن چیزی که واقعیت است فاصله بسیار زیادی دارد.

مهمترین شاهد مثال صحبت‌های آقای دکتر سیف رئیس وقت بانک مرکزی در شورای روابط خارجی آمریکا است او به صراحت درباره آثار برجام از عبارت تقریباً هیچ استفاده می‌کند. دکتر سیف به دلیل حضور در بانک مرکزی به خوبی از آثار و نتایج توافق برجام بر روابط بانکی آگاه بود و این جمله که از او صادر شد نشان دهنده نتیجه واقعی برجام در حوزه روابط اقتصادی بود.

مسئول اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع) اضافه کرد: حافظه تاریخی ملت ایران در دولت‌های یازدهم و دوازدهم به خوبی نشان می‌دهد که گشایش اقتصادی و رفع محدودیت‌های مالی جزو وعده‌هایی است که حداقل از رهگذر برجام (که به تعبیر رهبری اتقلاب خسارت محض برای کشور بوده است) و FATF و امثال این چنین قرارداد‌هایی بدست نمی‌آید.

وی افزود: با بررسی سیر تحولات بعد از امضای برجام مشخص می‌شود که در زمانی موضوع FATF به مسئله جدی کشور تبدیل شد که ناموفق بودن پروژه برجام در حال آشکار شدن بود.

هیچ ضمانتی مبنی بر خروج کشور از لیست سیاه وجود ندارد

وی افزود: یکی از قواعد مهم وقابل توجه در FATF لزوم اجماع همه اعضا برای خروج یک کشور از لیست سیاه است؛ باتوجه به شرایط کنونی می‌توان گفت هیچ ضمانتی در راستای رای آمریکا و رژیم صهیونیستی به نفع ایران برای رفع موانع مبادلات مالی وجود ندارد؛ مؤید آن هم این است که کشوری همچون آمریکا که قطعنامه‌های سازمان ملل در رابطه با فجایع انسانی غزه و فلسطین را وتو می‌کند چرا باید در این زمینه در راستای منفعت جمهوری اسلامی ایران عمل کند؛ یعنی می‌توان گفت عملاً نه تنها اطلاعات محرمانه کشور را باید در اختیار طرف مقابل قرار بدهیم بلکه از لیست سیاه روابط مالی نیز خارج نخواهیم شد و این همان تداعی کننده بازی برد-برد است که آقایان در برجام می‌گفتند و این بار هم همانند همان موقع این بازی برد-برد برای طرف مقابل خواهد بود که تجربه‌اش را هنوز به یاد داریم.

به علاوه شایان ذکر است تاکنون ۳۹بند از ۴۱بند موجود در این قرارداد در کشور اجرا شده که مابین کشور‌های عضو FATF که صرفاً تعدادی از بند‌های آن را اجرا کرده‌اند بی نظیر بوده است؛ پس خوب است با در نظر گرفتن این مورد جایگاه کشور را در قبال این نهاد بازشناسی نمایید و به جای امتیاز دهی به این نهاد، نسبت به کوتاهی‌های طرف مقابل طی سال‌های میانی و پایانی دهه ۹۰ او را ملزم به پاسخگویی بدانید.

پیوستن به FATF ایجاد بستری برای کمک به رژیم صهیونیستی

میرزائی، تاکید کرد: در شرایطی که ما در جنگ با جبهه باطل و رژیم کودک کش صهیونیستی هستیم؛ مطرح کردن چنین بحث‌هایی چه سودی برای کشور دارد؟ شواهد متعددی وجود دارد که FATF یک توطئه علیه ایران است تا روابط مالی محور مقاومت را دچار محدودیت کند و رژیم صهیونیستی و آمریکا از ابزار FATF استفاده کرده و می‌کنند.

پیوستن به FATF ایجاد بستری برای کمک به رژیم صهیونیستی در جهت فشار آوردن به کشور در مراجع بین المللی و ایجاد زمینه‌ای برای اعمال جنایات آن در منطقه است، زیرا که در صورت پیوستن به FATF ایران ملزم به اجرای محتوا‌های قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد خواهد شد؛ این به معنای آن است که جمهوری اسلامی ایران طبق توصیه شماره ۱۶ FATF ملزم خواهد بود ارتباط خود را با حدود ۶۰ نهاد و ۲۰ فرد که جزو نهاد‌ها و افراد ایرانی تحریم شده در قطعنامه شورای امنیت بوده قطع کند و هرگونه معاملات با آنها را ممنوع اعلام کند.

وی افزود: اخیرا FATF در پایان نشست اخیر خود لبنان را در فهرست خاکستری قرار داد. یعنی لبنان تحت نظارت دبیرخانه FATF قرار گرفته است و باید برنامه اقدامی را که برای این کشور مشخص شده است را تکمیل کند. می‌شود تحلیل کرد که FATF چه هدفی را دنبال می‌کند و این هدف چه نسبتی با جنگ جاری میان رژیم صهیونیستی (با مشارکت آمریکا و متحدانش) و جبهه مقاومت و مشخصا حزب الله لبنان دارد.

میرزائی مسئول اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق علیه السلام در پایان خاطر نشان کرد: خوب است مجدد یادآور شویم FATF از جمله سازوکارهایی‌است که مدعی جلوگیری از تبادلات مالی کشور‌هایی همچون ایران است که از طریق دور زدن تحریم‌ها در حال تبادلات اقتصادی خود هستند و ثمره عملی پیوستن به این قرارداد این خواهد بود که تبادلات اقتصادی کشور مخصوصاً در حوزه‌هایی همچون نفت و تأمین کالا‌های اساسی دچار اشکال شده و به معضلی جدی برخواهد خورد.

فلذا می‌توان گفت که پیوستن ایران به FATF در شرایط کنونی، تحت تأثیر تحریم‌های مالی و بانکی، به‌طور مؤثری نمی‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کند و به تعبیری محدودیت‌ها و چالش‌های پیوستن به FATF به جهت تشدید محدودیت‌های تحریم‌های ثانویه، در واقع شدیدتر از چالش‌های ناشی از عدم پیوستن به معاهدات FATF است.