تلاش و تعادل؛ روایت مادران دانشجو در مسیر تحصیل/ درس خواندن یا مادری کردن؟

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ «واکنش دانشگاه نسبت به مادر و متاهل بودن صحیح نیست. اگر شما دانشجو و پژوهشگر فعالی باشید و کار خود را به خوبی انجام دهید، اما زمانی که اساتید متوجه شوند که شما متاهل هستید شما را از دایره کار‌های پژوهشی خود حذف می‌کنند و این مورد بسیار برای دانشجویان متاهل و دانشجو مادرها سخت است.» بخشی از صحبت یکی از مادران دانشجو که از جو دانشگاه نسبت به دانشجو مادر‌ها معترض بوده است.

در چند سال اخیر صدای اغلب دانشجویان به گوش مسوولان رسانده شده است، اگر مطالبه یا اعتراضی داشته باشند مسوولان سعی می‌کنند در فرصت‌های مناسب جواب دانشجویان را بدهند، اما در جامعه دانشگاهی صدای مادران دانشجو به ندرت به گوش مسوولان رسیده می‌شود؛ چرا که اکثرا مادران دانشجو وقت مطالبه گری را ندارند، اما در دل گله مندی‌هایی دارند که انتظار دارند که مسوولان به آنها توجه کنند و دانشجویان مادر ما نیز در کنار دانشجویان دیگر بتوانند با خیال آسوده تری تحصیل کنند.

همچنین در مطالعات محققان دانشگاه میشیگان نشان می‌دهد که تحصیلات مادران می‌تواند تاثیر به سزایی را در موفقیت فرزندان و همینطور کسب مدارج دانشگاهی آنها ایفا کند به طوریکه مادر تحصیل کرده نه تنها نقش مضاعفی را در تشویق فرزندان در فراگیری دروس دارد بلکه می‌تواند یادگیری دروس مختلف را برای فرزندانش تسهیل کند.

در گزارش پیش رو می‌خواهیم از مادرانی که در عین خانه داری دغدغه تحصیل دارند بگوییم.

مروری بر بخشنامه دانشجو مادران

«در بخشنامه شماره ۳۵۵۱۱۹/ ۲ موارد قانونی و مصوبات معاونت آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در راستای اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در خصوص ماده ۲۶ «مرخصی تحصیلی مادران دانشجو»، ماده ۳۴ «گسترش رشته‌های مرتبط» و ماده ۳۵ «اصلاح محتوای فرهنگی-آموزشی» را ابلاغ کرد.

بر اساس این بخشنامه، دانشگاه‌ها با تقاضای کتبی دانشجویان مادر باردار برای مرخصی یک نیمسال تحصیلی قبل از زایمان بدون احتساب در سنوات تحصیلی و تقاضای مرخصی دانشجویان مادر دارای فرزند زیر دو سال، حداکثر تا چهار نیمسال تحصیلی بدون احتساب در سنوات تحصیلی موافقت کنند.

همچنین دانشگاه‌ها مکلف شده اند با تقاضای دانشجویان مادر باردار یا دارای فرزند زیر دو سال برای میهمانی، حداکثر چهار نیمسال تحصیلی به موسسه آموزش عالی همسطح یا پایین‌تر مورد تقاضا، موافقت کنند.

در این بخشنامه امکان آموزش غیر حضوری برای دانشجویان مادر پیش‌بینی شده است و بر اساس آن، دانشگاه با تقاضای دانشجویان مادر باردار یا دارای فرزند زیر سه سال برای آموزش مجازی یا غیرحضوری برای گذراندن واحد‌های دروس نظری دوره تحصیل موافقت کنند.

دانشگاه شرایطی را فراهم کند که برای اساتید راهنما به ازای داشتن هر دانشجوی مادر بارداریا دارای فرزند شیرخوار یک سهمیه به سقف استاد راهنمایی آنها اضافه شود.

همچنین طبق مصوبه کمیسیون مقررات و آییننامه‌های آموزشی و تحول در آموزش عالی، دانشگاه برای بهرهمندی از آموزش حضوری برای مادران باردار یا دارای فرزند زیر ۳ سال، شرایطی را فراهم کنند تا سقف غیبت مجاز ۳/۱۶ موضوع ماده ۶ آیین نامه مدیریت دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی را برای آنها در نظر گرفته نشود و با آنها مساعدت بیشتری شود.

بر اساس این بخشنامه، تمامی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مکلف به ایجاد، گسترش و تقویت رشته‌های تحصیلی متناسب با جایگاه زن در خانواده و نقش خانواده و زن بر اساس فرهنگ اسلامی ایرانی، از قبیل مدیریت خانه و خانواده هستند.

در این بخشنامه تاکید شده است: حذف محتوای آموزشی مخالف فرزندآوری در تمامی رشته‌ها و گرایش‌های موجود در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور که دارای اختیار بازنگری برنامه‌های درسی هستند، الزامی است.»

تسهیلات دانشجویان مادر

دانشجویان می‌توانند با مراجعه به دانشکده‌های محل تحصیل و ارائه درخواست خود، از مزایای مندرج در قانون فوق به شرح ذیل بهره‌مند شوند.
با تقاضای کتبی دانشجویان مادر باردار برای مرخصی یک نیمسال تحصیلی قبل از زایمان بدون احتساب در سنوات تحصیلی موافقت شود و با تقاضای مرخصی دانشجویان مادر دارای فرزند زیر دو سال حداکثر تا چهار نیمسال تحصیلی بدون احتساب در سنوات تحصیلی موافقت شود.

همچنین، با تقاضای دانشجویان مادر باردار یا دارای فرزند زیر دو سال برای میهمانی به میزان حداکثر چهار نیمسال تحصیلی در دانشگاه/ دانشکده علوم پزشکی هم سطح یا پایین‌تر مورد تقاضا موافقت شود.

از طرفی با تقاضای دانشجویان مادر باردار یا دارای فرزند زیرسه سال جهت آموزش مجازی یا غیر حضوری برای گذراندن واحد‌های دروس نظری دوره تحصیل موافقت شود.
نحوه آموزش دروس مجازی این دانشجویان به ترتیب اولویت به شرح ذیل است:

آموزش از طریق سامانه آرمان دانشگاه علوم پزشکی مجازی، برای دروسی که در این سامانه موجود است و آموزش از طریق سامانه آموزش مجازی دانشگاه محل تحصیل دانشجو، جهت دروسی که در سامانه آرمان موجود نیست؛ درصورتی که دانشگاه محل تحصیل دانشجو امکانات لازم برای برگزاری دروس غیر حضوری را نداشته باشد، با همکاری سایر دانشگاه‌های کلان منطقه آموزشی دروس مجازی را به صورت مشترک ارائه کنند.

مهم‌ترین مسئله یک مادر دانشجو چیست؟

یکی از مادران دانشجو معتقد است که شرایط دانشگاه‌ها برای مادران دانشجو فراهم نیست چه از لحاظ امکانات دانشجویی و چه از لحاظ همراهی و همکاری که یک مادر دانشجو انتظار دارد.
وی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو بیان کرد: به عنوان مثال اساتید وقتی متوجه شدند که بنده مادر یک نوزاد هستم و شرایط مناسبی ندارم که بخواهم در زمان مقرر در کلاس حضور داشته باشم با من دچار چالش شدند.

همچنین مسوولان آموزشی نیز با بنده همکاری نکردند این موضوع درحالی است که بخشنامه از سمت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در رابطه با این مسئله داریم، اما افراد اصلا به این موضوعات توجه کافی نمی‌کنند.

دانشجوی مادر افزود: ترم گذشته مجبور مرخصی به تحصیلی شدم و نتوانستم در کلاس‌ها شرکت کنم و الان مجبور هستم که واحد‌های کمتری انتخاب کنم تا بتوانم به فرزند خود رسیدگی کنم.

وی در رابطه با پاسخ دانشگاه به شرکت غیر حضوری مادران دانشجو به دانشگاه‌ها گفت: دانشگاه در همان ابتدا پاسخ قاطعانه‌ای داد و گفت که اصلا دانشجویان این امکان را ندارند که غیر حضوری از کلاس‌ها استفاده کنند.

همچنین این مادر دانشجو در رابطه با تسهیلات مادر دانشجویان گفت: دانشگاه شرایط را به من اعلام کرد و بنده مدارک را بارگذاری کردم، اما تا به الان خبری نبوده است، اما از مسوولان خواستار پیگیری این مسئله هستیم.

وی عنوان کرد: ما در بحران جمعیت هستیم و شاهده تشویق مسوولان برای فرزند آوری، اما در عمل مسوولان هیچ تسهیلاتی را برای دانشجویان فراهم نمی‌کنند.

توصیه مادر دانشجو به مسوولان

مادر دانشجو گفت: شرایط تحصیل غیرحضوری را برای مادران دانشجو فراهم کنید و برای مادران دانشجویی که کودکان زیر سه سال دارند حداقل مهد کودکی در دانشگاه‌ها ایجاد شود که در آن بازه زمانی که مادر سرکلاس است خیال خود از بابت فرزندش آسوده باشد.

از دغدغه مادران دانشجو تا مسوولانی که پاسخگو نیستند

یکی دیگر از مادران دانشجو در گفتگو با خبرنگار دانشجو افزود: مهم‌ترین دغدغه مادر دانشجو این است که فرزند خود را به چه کسی بسپارد، از طرفی دغدغه پژوهشی دارند و اینکه مادران دانشجو در کنار تحصیل فرزند خود را باید درست تربیت کنند.

وی در رابطه با همراهی اساتید دانشگاهی گفت: برخی از اساتید زمانی که متوجه می‌شوند که ما دانشجوی مادر هستیم با ما همکاری و همراهی را می‌کنند، اما بالعکس اساتیدی هستند که وقتی بنده اعلام میکردم که فرزند دارم در ابهام با بنده صحبت می‌کردند یعنی من نمی‌دانستم که آیا استاد راضی هست که من غیبت کنم یا راضی نیست.

این دانشجوی مادر گفت: هنوز آنطور که باید حقوق مادران دانشجو در جامعه جا نیفتاده است؛ چه بسا مادران دانشجو می‌خواهند تاثیر بسزایی در دانشگاه‌ها داشته باشند و افراد موثری باشند.

وی افزود: یکی از اساتید به بنده گفت که قرار نیست که ما برنامه خودمان را با شما وقف دهیم؛ ما انتظاری از کسی نداریم، اما می‌خواهیم که حداقل مسوولان و اساتید ما را درک کنند.

بهانه تراشی برای دریافت وام تحصیلی

همچینین این مادر دانشجو در رابطه با وام فرزند آوری گفت: برای وام فرزند آوری بسیار جلوی پای ما سنگ انداختن و ما حتی نتوانستیم یک وام فرزند آوری از تسهیلات دانشجویی کسب کنیم؛ بسیار بهانه برای ما آوردند تا ما یک وام نتوانیم دریافت کنیم و این مسئله برای ما بسیار دردناک است که وام فرزند اوری برای دانشجویان ۲۰ میلیون تومان بیشتر نیست، اما این وام را نیز نتوانسته ایم کسب کنیم.

توصیه به دانشجو مادر‌ها

وی افزود: بنده همچون مادران دانشجو دیگر نسبت به واکنش جامعه دانشگاهی گله‌مند هستم، اما به افرادی که می‌خواهند فرزند دار شوند میگویم که فرزند خود برکت استو نعمت‌های بسیاری به همراه دارد.

ایجاد مهد کودک در دانشگاه‌ها

این دانشجوی مادر در پایان گفت: بنده بسیار پیگیر مهد کودک در دانشگاه خود بودم، اما در آخر به در بسته خورده و در نهایت مسوول آموزشی به بنده اعلام کرد که دغدغه کنکونی دانشگاه مهد کودک نیست که بخواهیم ایجاد کنیم این صحبت بسیار برای ما دانشجویان مادر دردناک است.

سخن آخر

همانطور که صدای دانشجویان مادر را شنیدید، آنها از مسوولان انتظارات بسیار عجیبی ندارند و خواسته آنها همکاری و همراهی جامعه دانشگاهی است، در کنار همراهی جامعه دانشگاهی یک فضای امنی همچون مهد کودک در دانشگاه‌ها می‌خواهند تا بتوانند با خیال آسوده تری تحصیل کنند.