تلاش برای خودکفایی در تولید گوشت قرمز، امسال

معاون وزیر جهاد کشاورزی خبر داد؛

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، محمد ابراهیم حسن نژاد، معاون امور تولیدات دامی وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه میزان تولید گوشت قرمز در کشور، سالانه حدود ۹۰۰ هزار تن است، اعلام کرد: بخشی از نیاز کشور به ویژه در حوزه صنایع غذایی از طریق واردات تامین می شود که سالانه بالغ بر ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن می شود، اما تلاش می کنیم که در سال 1403 کل نیاز کشور از طریق تولید داخل رفع شود.

وی افزود: برای افزایش تولید برنامه ریزی شده است و با توجه به اینکه ظرفیت افزایش تولید را داریم، برنامه ریزی کرده ایم که در این زمینه نیز به خودکفایی برسیم.

حسن نژاد تصریح کرد؛ بخش زیادی از نیاز صنایع غذایی از طریق واردات تامین می شود که اغلب آن، به شکل منجمد و مقدار کمتری نیز برای مصرف عمومی بصورت گوشت گرم وارد می شود که در هر دو بخش، امکان افزایش تولید وجود دارد.

مشروح سخنان معاون امور تولیدات دامی وزیر جهاد کشاورزی در برنامه صف اول سه شنبه 26 اردیبهشت شبکه خبر:

سوال: برای شروع از تولیدات دامی از فضای کلی تولیدات دامی کشور بگویید اوضاعمان چطوری است در مقایسه با گذشته آیا وضعیت بهتری داریم وضعیت بدتری داریم؟
حسن نژاد: همانطور که استحضار دارید بخش امور دامی یکی از زیر بخش های مهم بخش کشاورزی است و در واقع وظیفه مهمش تولید مواد پروتئین حیوانی و نیاز جامعه در این بخش است که خوشبختانه ظرفیت های بسیار خوبی در این بخش در حوزه تولید وجود دارد و هم در ارتباط با تولید شیر و مواد لبنی هم در حوزه گوشت مرغ و تخم مرغ. در کلیت عرض کنم که کشور در ارتباط با تولید شیر و مواد لبنی خوشبختانه خودکفا است و کلیه نیازها در این حوزه در کشور توسط دامداران کشور تولید می شود.

سوال: وقتی می گوییم تولیدات دامی شامل گوشت هم می شود یا نه؟
حسن نژاد: بله همه تولیدات در واقع مواد خام دامی هستند.

سوال: درباره شیر خاطراتمان هست صف های شیر که می ایستادیم در دهه ۶۰ در دهه ۷۰ و گاهی در در این نوبت ها ممکن بود دو ساعت منتظر بمانیم تا شیر برسد بعد به یک تعداد هم بیشتر نمی دادند بعضی مغازه ها بیشتر از دو تا شیشه شیرینی می دادند و بعضی هایشان خیلی جاهای خاص ۵ تا ۶ تا بیشتر نمی دادند در حد ۳ کیلو و این ها و مردم خلاصه در این صف ها عمری گذرانده اند، حالا سال هاست که دیگر این صف ها دیگر دیده نمی شود درباره شیر همینطور درباره بسیاری دیگر از تولیدات لبنیات که باز مثال بارزش پنیر است انواع پنیرهای خارجی که ما در دهه ۷۰ داشتیم در دهه ۶۰ داشتیم و پنیر هلندی و دانمارکی و تایلندی و حالا دیگر خبری از این ها نیست؟

حسن نژاد: شما خیلی خوب و مفصل این بخش مواد لبنی را توضیح دادید، من عرض کردم کشور در این زمینه خودکفا است و ما در سال حدود ۱۱ و نیم میلیون تن تولید شیر در کشور داریم که بخش زیادی در واحدهای صنعتی کشور تولید می شود و بخشی هم در واحدهای سنتی و روستایی که بخش صنعتی کلاً در واحدهای کارخانه های صنایع لبنی کشور فرآوری می شود و به محصولات مختلف در واقع تبدیل می شود و در جامعه توزیع می شود. ما پارسال بیش از ۱۸۵ هزار تن علاوه بر توزیع شیر خام شیر خشک تولید کردیم و حدود ۹۵ هزار تن از این صادر شد به سایر مناطق دنیا ما در ارتباط با پنیر بیش از ۹۵ هزار تن صادرات پنیر داشتیم در سالی که گذشت با حدود ۱۳ هزار تن صادرات کره و خوشبختانه در این بخش ما اگر این محصولاتی که در واقع بر پایه شیر دارند تولید می شوند تبدیلش کنیم به شیر یعنی پارسال حدود ۲ میلیون تن ما صادرات شیر در کشور داشتیم که در واقع علاوه بر تامین نیاز صنایع داخل کشور به سایر مناطق دنیا صادر شد.

سوال : این درباره لبنیاتمان بود درباره بقیه تولیدات هم بفرمایید؛
حسن نژاد: در ارتباط با بحث گوشت مرغ با توجه به اینکه در کشور بیش از ۱۸۳۰۰ واحد مرغداری هم اکنون در حوزه تولید گوشت سفید فعال هستند و در حال تولید هستند ما سالانه حدود ۲ میلیون و ششصد هزار تن تولید گوشت سفید داریم در واقع گوشت مرغ در کشور دارد انجام می شود و با تلاشی که واقعاً تولید کنندگان در این بخش انجام داده اند و با میزان جوجه ریزی که انجام شد ما در سال ۱۴۰۲ در واقع بیش از یک میلیارد و ۵۶۰ میلیون قطعه جوجه ریزی در واحدهای مرغداری کشور انجام شد و در واقع رشد قابل توجهی نسبت به سنوات گذشته داشتیم ، امسال هم برنامه ریزی در سال ۱۴۰۳ برای تولید در واقع خود اتکایی با گوشت سفید است و ایشالا برنامه این است که به طور کامل علاوه بر تامین نیاز جامعه همه ذخایر مربوط به ذخایر استراتژیک هم در محل تولیدات داخلی تامین شود و برنامه ای هم در ارتباط با مازاد تولید برای صادرات داریم که از ابتدای سال ما با جوجه ریزی که انجام شده و تولیدی که انجام شد استارت صادرات هم در ارتباط با گوشت سفید زده شد و تا به امروز بیش از ۴ هزار تن هم در همین ۱۴۰۳ صادرات گوشت مرغ داشتیم و برنامه ریزی که انجام شده بر اساس برنامه ماهیانه علاوه بر تامین نیاز داخل بتوانیم بخشی از تولیدات را هم صادر کنیم در حوزه تخم مرغ هم باز به همین شیوه است بیش از نیاز کشور تولید تخم مرغ داریم در واحدهای مرغداریمان در سال گذشته حدود یک میلیون و ۱۳۰ هزار تن تولید تخم مرغ در کشور انجام شد و ۱۳۹ هزار تن از این تولید صادر شد به اغلب کشورهای اطراف و در این بخش هم باز ما بیش از نیاز داریم تولید می کنیم برنامه ای که برای سال ۱۴۰۳ در حوزه تخم مرغ پیش بینی شده ۱۶۰ هزار تن صادرات پیش بینی شده علاوه برتامین نیاز داخلی که نیاز داخل هم حدود یک میلیون و دویست و چهل و پنجاه هزار تن در واقع نیاز داخل است که برنامه ریزی کامل در حوزه تولید در این بخش با مشارکت خود تولید کنندگان و تشکل های تولیدی تخمگذار کشور به عمل آمده است.
در مورد گوشت قرمز میزان تولید در گوشت قرمز حدود ۹۰۰ هزار تن است ما در مورد گوشت قرمز به اندازه نیاز کشور در حال حاضر تولید نداریم و بخشی از نیاز از طریق واردات تامین می شود که حدود ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن ما در واقع نیاز به واردات داریم برای گوشت قرمز که در سال گذشته بخشی از این نیاز از خارج از کشور تامین شد امسال هم در واقع برنامه مان در ارتباط با افزایش تولید اقداماتی را در حوزه افزایش تولید در گوشت قرمز پیش بینی کرده ایم که انجام شود در سال ۱۴۰۳ که در این بخش هم امکان خود اتکایی ظرفیت کشور این ظرفیت درش هست که در ارتباط با گوشت قرمز هم خود اتکا باشیم البته ما در طی ۴۰ سال گذشته به جهت اینکه نیازمان در بخش صنعت و فراوری گوشت قرمز زیاد است در واقع بخش زیادی از گوشت صنعتی کشور را وارد کردیم و همواره واردات را داشته ایم خصوصاً آن بخشی که به شکل منجمد می آید و بخش زیادی هم در بخش صنایع فراوری گوشت مورد استفاده قرار می گیرد و بخش کمی هم در بخش خانوار است که به شکل تازه وارد کشور می شود اما برنامه ۱۴۰۳ در ارتباط با گوشت قرمز هم مشابه سایر تولیداتی که در سایر زیر بخش های دامپروری وجود دارد موضوع خود اتکایی است.

سوال : در این سال های اخیر ما یک چالش هایی داشتیم در رابطه با گوشت قرمز می گویند یک سری دام ها دام های مولد را از دست دادیم به خصوص درباره گوسفند اینطور بود چرا این اتفاق افتاد و چه برنامه ای دارید برای احیای این دام ها ؟
حسن نژاد: عرض کنم گوشت قرمز دو موضوع مهم دارد در کشور ما یکی اینکه ما از دیرباز تولید گوشت قرمزمان مبتنی بر دامداری روستایی مبتنی بر گله داری و مبتنی بر چرا در مرتع بوده این در واقع بیس دامپروری کشورمان خصوصاً در بخش دام سبک در واقع مبتنی بر دامداری روستایی مبتنی بر کار خانوار در روستا بوده ، خود شما می دانید و مردم عزیز هم می دانند در واقع ما در ارتباط با موضوع دامداری روستایی تغییرات جدی در حوزه روستاها به وجود آمده که یک بخشش در واقع به اعتقاد من توسعه ناهمگون و ناسازگار با تولید در روستاها اتفاق افتاده که باعث شده به نوعی دامداری روستایی تحت شعاع قرار بگیرد که این خودش به گله داری کشور یک مقدار آسیب وارد کرده و جمعیت دام مولد سبک را در روستاها کاهش داده است.

سوال : می توانید بگویید که چه اتفاقی افتاده؟
حسن نژاد: مثلاً فرض کنید اقداماتی که در ارتباط با تبدیل روستاها به شهر اتفاق افتاده و یا مثلاً در یک روستایی که قبلاً دهیار نبوده یا شهردار نبوده ما شهردار انتخاب کردیم این ها خوب یک مقدار در ارتباط با ایجاد محدودیت در دامداری در روستاها به وجود آمده یا تغییری که در بافت روستاها در حوزه مسکن اتفاق افتاده ببینید مسکن روستایی قبلاً البته الان هم همین طوری است جاهایی که هنوز دچار دگرگونی در بافت و کالبد روستاها اتفاق نیفتاده هنوز هم اینطوری است که خانه روستایی صرفاً محل سکونت نیست و روستا صرفاً سکونتگاه نیست روستا علاوه بر اینکه سکونت تولید کنندگان روستایی است و روستاییان است مکان تولید و محل تولید است و خانه روستایی هم چنین ویژگی هایی دارد شما اگر به خانه روستایی نگاه کنید علاوه بر محل سکونتش محل نگهداری دامش هم در کنار خانواده است محل فرآوری محصول هم همان جا است محل دپوی علوفه هم همان جا است محل پخت و پز هم همان جا است. یعنی خانه روستایی ترکیبش جوری طراحی شده که در واقع امکان تولید را برای یک روستایی فراهم می کند و این امکانات خودش به شکلی در دیرباز در مناطق روستایی سامان یافته بود که امکان تولید را در کنار خانوار فراهم کرده بود و این خیلی در کاهش هزینه دامداری موثر است چون مبتنی بر کار خانواده است بعد در ارتباط با تغذیه مبتنی بر مرتع است مبتنی بر شیوه گله داری است که در واقع در ارتباط با تالیف روستایی و دامدار مشارکت دارند در ارتباط با اینکه دام را به وسیله گله داری به مرتع ببرند و چرا انجام شود بعضی از اقدامات ناسازگار با توسعه روستایی به اعتقاد من تولید را در روستاها کاهش داده و دامداری را در روستاها دچار تغییر کرده که ما حتماً می بایست در ارتباط با موضوعات روستا و سیاستگذاری روستاهایمان تجدید نظر کنیم و بعضی از اقدامات ناسازگار را اصلاح کنیم .

سوال : قابل برگشت هم است؟
حسن نژاد: ببینید در خیلی از جاها بله ، یعنی ما حتماً می بایست شیوه های دامداری را جوری انجام بدهیم که علاوه بر اینکه روستایی از مواهب مربوط به توسعه و زیرساخت های روستایی و همچنین امکانات رفاهی برخوردار باشد امکانات تولید هم برایش فراهم شود روشش این است که ما در واقع سهل بگیریم موضوعات حضور دام را در روستاها اتفاقاً مصووبه ای در هیئت وزیران دارد که دامداری در روستا نیازمند هیچگونه مجوزی نیست و روستاییان می توانند بدون اینکه نیاز باشد از کسی مجوز دریافت کنند در روستا پرورش دام انجام بدهند خوب می بایست حتماً این آسان کاری ها را در ارتباط با اینکه نظام پروری روستاییمان مجدد رونق بگیرد و توسعه پیدا کند متناسب با مقتضیاتی که در ارتباط با توسعه داریم این می بایست انجام شود بعضی از تغییرات در کالبد روستاها اتفاق بیفتد کالبد روستاها مکان ها و فضاهای روستا متعلق به تولید است ما در روستا حتماً یک مکان هایی داریم برای جمع شدن دام ها توزیع دام در روستا محل مثلاً فرآوری محصول خرمن جاها مکان هایی که علوفه در آن دپو می شود مکان هایی که فضولات حیوانی در آنجا دپو می شود و در واقع فضاهایی که در روستا متعلق به تولید است این ها می بایست حتماً همچنان در مطالعات روستایی حتماً به تولید اختصاص پیدا کند نه به مکان های دیگری تبدیل شود بنابراین این نوع نگاه به توسعه در روستاها که با نگاه تولید اتفاق بیفتد و توسعه زیرساخت ها هم کمک بکند به فضاها و مکان های تولید خیلی می تواند اثرگذار باشد.

سوال: تبدیل شده به برنامه؟
حسن نژاد: بله ببینید این را در واقع در دیدگاه دولت و در برنامه دولت است که این کار صورت بگیرد ما پیشنهاداتی را در بودجه ۱۴۰۳ هم داده ایم که در این راستا می تواند کمک بکند ما حتماً باید کمک کنیم به دامداران با تسهیلات بانکی با تسهیلات ارزان قیمت که بتوانند مکان های تولید خودشان را توسعه بدهند بله این در برنامه هست حتماً اعتبارات مربوط به تسهیلاتی که در اختیار جهاد کشاورزی قرار می گیرد حتماً در ارتباط با فضاها و مکان های تولید و کمک به تولید کنندگان برای احیای واحدها حتماً این کار را انجام خواهیم داد در برنامه معاونت امور دام آن بخشی که مربوط به فضاها و مکان های پرورشی است حتماً این کار در برنامه است و تدوین شده و انشاالله انجام خواهیم داد این بخشی است که در ارتباط با عرض کردم موضوعی که شما فرمودید که تولید کاهش پیدا کرده و دام های مولد یک بخشش در ارتباط با موضوعات روستایی این است.

سوال: که بخش تدریجی بوده اما ما در ۴ تا ۵ سال اخیر یکی دو تا افت جدی داشتیم..
حسن نژاد: دقیقاً اینطوری است ما بعد از سال ۹۹ که یک خشکسالی هایی در کشور اتفاق افتاد و در سال ۱۴۰۰ شدت گرفت باعث شد که دام مولد خریداری شود و جمعیت دام مولدمان کاهش پیدا کند ما اگر به آمارهای رسمی که در کشتارگاه های کشور در آن سال ها اتفاق افتاده نگاه کنیم می بینیم که میزان کشتار بالاتر از یک سال عادی اتفاق افتاده ، یعنی ما داممان یک نتاجی دارد آن نتاجی که منجر به کشتار می شود و تامین گوشت می شود یک جمعیت مشخصی است اگر بیش از آن اتفاق بیفتد معنیش این است که ما کشتار مازاد اتفاق افتاده که این در آمارهای مربوط به سال ۹۹ و۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ مشاهده می شود که در اثر خشکسالی است که اتفاق افتاده و منجر به کاهش دام مولد شده که در برنامه وزارت جهاد کشاورزی و در واقع معاونت امور دام این است که حتماً در ارتباط با احیای جمعیت دامی اقدام کنیم در سال ۱۴۰۲ اقدامات بسیار خوبی در حوزه احیا دام مولد اتفاق افتاد ما واقعاً مواجه بودیم در سال ۱۴۰۲ در شش ماهه اول با گرانی علوفه که با اقدامی که وزارت جهاد کشاورزی انجام داد ما بیش از یک میلیون تن نهاده مدت دار در اختیار دامداران قرار دادیم که بتوانند بدون پرداخت پول دامشان را تغذیه کنند و مولدین به کشتار نروند که در واقع اثر خودش را بگذارد روی تولید که خوشبختانه ما شاهد هستیم که بسیار اثرگذار بود آن اقدام اثراتش در سال ۱۴۰۳ حتماً نمایان خواهد شد که در واقع ما هم جمعیت مولدمان را در حد قابل قبول داشته باشیم البته اقداماتی هم در سال ۱۴۰۳ پیش بینی شده برای اینکه باز ما تقویت کنیم مولدین را هم در دام سنگین و هم در گله های دام سبک که انشاالله حالا توضیح خواهم داد .

سوال: نژاد ایرانی را که از دست نمی دهیم یعنی قرار نیست که الان برای احیای این دام های مولد برویم سراغ نژادهای غیر ایرانی؟
حسن نژاد : در ارتباط با بعضی از گونه ها مثل دام سنگین ما اصلاً ترکیب قالب دام سنگینمان در حال حاضر هلشتین ایرانی است که یک سابقه حدود ۴۰ ساله در این کشور دارد با اقدامات اصلاح نژادی که رویش انجام شده کاملاً نسبت به شرایط موجود کشور آداپته است اما در مورد گوسفند خیر ما ۲۷ نژاد یا گونه های گوسفند در مناطق مختلف داریم که متناسب با اقلیم کشور متناسب با جغرافیای کشور متناسب با میکروکلیم های کشور آداپته شده و توسعه پیدا کرده و موجود است آنها را نه هیچگونه برنامه اختلاط نژادی مخصوصاً در دام سبکمان نیست دام سبک کشور از استعداد بسیار خوبی برخوردار است هم از نظر تولید و هم از نظر مقاومت در مناطق مختلف در واقع هم استعداد و ضریب تبدیل پرورش ما از نظر میزان تولید استعداد دام سبک کشورمان مناسب و کافی است و اصلاً لزومی به اختلاط نژادی و در واقع ترکیب نژادی و جلوگیری حتماً خواهیم کرد از این نوع نگرانی هایی که شما فرمودید.