بقای دین وابسته به بقای کعبه و احیای حج
به گزارش خبرگزاری تسنیم، حج، یکی از ارکان مهم دین اسلام است که علاوه بر جنبههای عبادی و معنوی، آثار اجتماعی و سیاسی گستردهای دارد، حضرت امیرالمؤمنین علیبن ابیطالب علیه السّلام در حدیثی میفرمایند: «فَرَضَ اللّهُ… الْحَج تَقْوِیَةً لِلدِّین»؛ یعنی خداوند حج را واجب کرد تا مایۀ قوت دین شود.»، این بیان کوتاه اما عمیق

به گزارش خبرگزاری تسنیم، حج، یکی از ارکان مهم دین اسلام است که علاوه بر جنبههای عبادی و معنوی، آثار اجتماعی و سیاسی گستردهای دارد، حضرت امیرالمؤمنین علیبن ابیطالب علیه السّلام در حدیثی میفرمایند: «فَرَضَ اللّهُ… الْحَج تَقْوِیَةً لِلدِّین»؛ یعنی خداوند حج را واجب کرد تا مایۀ قوت دین شود.»، این بیان کوتاه اما عمیق به نقش کلیدی حج در تثبیت و تقویت هماهنگی و پایبندی دینی مسلمانان اشاره دارد.
سفر حج، علاوه بر دعوت مؤمنان به بازگشت به اصل توحید و بندگی، زمینهای برای وحدت امت اسلامی را فراهم میکند. در فضایی که ملّیت، قومیت و فرقهگرایی رنگ میبازند و همۀ مسلمانان با یک لباس و یک هدف واحد گرد هم میآیند، حج به تجسم عملی همبستگی و انسجام دینی تبدیل میشود.
علاوه بر جنبۀ وحدتبخش حج، این فریضۀ مقدس در ساختار اجتماعی و سیاسی امت اسلامی نیز نقش مؤثری دارد. مناطقی مانند عرفات، مشعر و منا نهتنها نقطههای عبادتی بلکه مراکز تاریخی برای احیای روح انقلاب الهی هستند. حضور گستردۀ مسلمانان کنار یکدیگر فرصتی برای تبادل افکار و تجدید عهد با آموزههای دینی ایجاد میکند.
حج، دینی را که ممکن است در جریان زندگی مادی و روزمره کمرنگ شود، از نو به قلبها و عملها بازمیگرداند. این رویداد عظیم بهمثابۀ یک نیروی تقویتی است که نهتنها در راستای تعالی معنوی، بلکه در جهت تحکیم پایههای اجتماعی دین اسلام عمل میکند و امت اسلامی را بهسوی پایداری و خودسازی سوق میدهد.
مرحوم آیتالله سیدمحمد ضیاءآبادی در کتاب ارزشمند خود، «حج، برنامۀ تکامل»، به ابعاد گسترده این حدیث میپردازد و مینویسد: «بدیهی است هر بنیه و سازمانی که بهاقتضای طبیعت این عالم، بر اثر عوامل مُضعف، رو به ضعفی و سستی برود، احتیاج به عامل تقویت دارد تا ضعف آن را جبران کند و به حال اولش برگرداند، دین هم که سرمایۀ سعادت دو جهانی انسان است، بر اثر تبلیغات سوء بیگانگان از خارج و طغیان تمایلات و شهوات از داخل، قهراً قدرت معنویاش در وجود انسان و جامعۀ مسلمانان رو به ضعف میگذارد…، اما ناگهان نسیم لطف و عنایت میوزد و ندای الله عَلَى النَّاسِ حِجُّ البَیْتِ گوشها را مینوازد و تکان در دلها میافکند».
وی حج را فرصتی ناب برای بازگرداندن مسلمانان به مسیر صحیح بندگی معرفی و تأکید میکند: «کعبه، همچون مادری مهربان، فرزندان دورافتادۀ خود را در آغوش میگیرد. با احیای مناسک حج و زنده نگاه داشتن این فریضه، مناسبتهای عبودیت و خداباوری بازسازی میشود و مسلمانان با ایمانی محکمتر و دینی استوارتر به دیار خود بازمیگردند.
مرحوم ضیاءآبادی در این کتاب با اشاره به تأثیر مناسک حج در شکستن پردههای غفلت درباره آخرت و جدایی از دنیا، به سخن حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام استناد میکند که آن حضرت فرمود: «همواره دین برپاست مادام که کعبه سرپاست.»
آیتالله ضیاءآبادی خاطرنشان میکند: «بقای دین در اجتماع مسلمین، بسته به بقای کعبه و احیای مناسک حج است.»
در مطالعه این دیدگاه، میتوان دریافت فریضۀ حج نهتنها یک عمل عبادی صرف، بلکه یک جنبش اصلاحی و تقویتی برای جامعه مسلمین است. این سفر معنوی همهساله قدرت دین و ایمان را بازسازی میکند و تبدیل به نیرویی برای مقابله با انحرافات داخلی و تهدیدهای خارجی میشود. مناسک حج، جامعۀ مسلمین را برای حفظ گوهر دین و مقابله با ضدیتها و مروّجان فساد آماده میکند و آن را به جایگاهی امن در مسیر توحید و بندگی بازمیگرداند.
انتهای پیام/+