بازخوانی پرونده توسعه برق هسته‌ای در ایران؛ از برجام تا مشارکت مردم

صالحی مطرح کرد:

آقای علی اکبر صالحی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما، با اشاره به نقش راهبردی مسئله تأمین انرژی در جهان گفت: برای همه فعالیت‌ها نیاز به انرژی وجود دارد، اما آثار استفاده از انرژی گاهی مخرب است؛ مانند انرژی‌های فسیلی که گاز‌های گلخانه‌ای تولید می‌کند و بر شرایط اقلیمی اثر می‌گذارد.

وی با اشاره به مسئله افزایش یک و نیم درجه‌ای دمای کره زمین، افزود: این گرمایش کره زمین، خود را به صورت آثار مخرب زیست محیطی مانند بارش‌های سیل‌آسای اخیر در حوزه خلیج فارس نشان می‌دهد؛ بنابراین، بشر باید هر چه سریعتر برای تأمین انرژی بدون استفاده از سوخت‌های فسیلی و با انرژی پاک اقداماتی انجام دهد.

این استاد دانشگاه با بیان این که منظور از انرژی پاک، نوعی از انرژی است که کمترین میزان گاز‌های گلخانه‌ای را تولید کند و تا حد ممکن تجدیدپذیر باشد، ادامه داد: انرژی هسته‌ای نوعی از انرژی‌های پاک است، اما تجدیدپذیر نیست؛ پاسخ نهایی بشر به تأمین انرژی، به سمت انرژی هسته‌ای از نوع گداخت حرکت می‌کند.

ترامپ مانع از حضور ایران در طرح بین‌المللی گداخت هسته‌ای شد

وی تأکید کرد: اگر بشر بتواند نیروگاه‌های هسته‌ای از نوع گداخت را احداث کند، پاسخ نهایی را به تأمین انرژی پایدار، حداقل در بخش برق، داده و وقتی برق باشد، تقریبا همه کار‌ها قابل انجام است. رسیدن به این مرحله زمان می‌برد و ایران هم در حال کار کردن روی آن است.

آقای صالحی اظهار کرد: کشور‌های مختلف برای رسیدن به این هدف، طرح مشترکی را در فرانسه با عنوان ایتر (ITER) پیگیری می‌کنند که ایران هم قرار بود بعد از برجام عضوی از این طرح بین‌المللی باشد، اما ترامپ (رئیس جمهور سابق آمریکا) مانع از آن شد.

وی با تأکید بر این که یکی از موضوعات مهم برای کشور‌های مختلف امنیت انرژی (Energy Security) است، گفت: اگر کشور به دنبال توسعه پایدار است، باید از تأمین انرژی پایدار هم مطمئن باشد؛ قیمت انرژی باید به گونه‌ای تعیین شود که در دسترس باشد و فناوری‌های مربوطه هم باید در اختیار یک کشور قرار داشته باشد.

رئیس سابق سازمان انرژی اتمی با اشاره به این که تصمیم گرفته شده بود که ۲۰ هزار مگاوات نیروگاه هسته‌ای در ایران احداث شود، گفت: اکنون به دلایلی مثل جنگ تحمیلی و مسائل بین‌المللی و شرایط تحریمی، هزار مگاوات نیروگاه هسته‌ای در کشور وجود دارد و دو هزار مگاوات نیروگاه جدید نیز در دست تأسیس است.

وی بیان کرد: کلنگ احداث این دو هزار مگاوات نیروگاه جدید در سال ۱۳۹۵ در بوشهر بر زمین خورد و اکنون در شرف تکمیل است؛ بسته به نوع مطالعه در مورد سبد انرژی کشور، بین ۸ تا ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای باید در ایران تولید شود.

صرفه‌جویی حداقل ۱۰ میلیون بشکه‌ای در نفت‌ خام با تولید هر هزار مگاوات برق هسته‌ای

این استاد دانشگاه همچنین گفت: تولید هر هزار مگاوات برق هسته‌ای در مصرف ۱۰ تا ۱۲ میلیون بشکه نفت خام صرفه‌جویی می‌کند؛ یعنی اگر اکنون ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای در کشور تولید می‌شد، می‌توانستیم معادل ۲۴۰ میلیون بشکه نفت خام در مصرف سوخت فسیلی صرفه‌جویی کنیم.

وی تأکید کرد: این اعداد به معنای این است که می‌توانستیم هر روز حدود ۸۰۰ هزار بشکه نفت خام را صادر کنیم، اما اکنون این میزان را به اشکالی مثل گاز، گازوئیل و مازوت، برای تولید برق، مصرف می‌کنیم.

رئیس سابق سازمان انرژی اتمی بیان کرد: تولید هر هزار مگاوات برق هسته‌ای از انتشار حدود ۷ میلیون تن گاز آلاینده در محیط زیست پیشگیری می‌کند؛ یعنی اگر با تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هسته‌ای می‌توانستیم ۱۴۰ میلیون تن تولید گاز‌های آلاینده را کاهش دهیم، اکنون وضعیت کیفیت هوا و شرایط آب و هوایی کشور تا این حد نامطلوب نمی‌شد.

بیشتر بخوانید:

نیروگاه‌های کوچک مقیاس هسته‌ای مصرف آب کمتری دارند

وی با تأکید بر این که بخش عمده خشکسالی‌ها به علت انتشار گاز‌های گلخانه‌ای است، افزود: زمانی که در سازمان انرژی اتمی مسئولیت داشتم، اعلام کردم که بهتر است برای توسعه برق هسته‌ای، به سمت استفاده از نیروگاه‌های کوچک مقیاس برویم؛ زیرا ایران یک کشور خشک است و احداث نیروگاه‌های بزرگ هزار مگاواتی، به حجم زیادی از آب نیاز دارد که چنین امکانی را نداریم.

آقای صالحی با بیان این که تأمین چنین حجمی از آب نیازمند احداث نیروگاه در نزدیکی سواحل کشور است، گفت: در شمال ایران به علت فراوانی جمعیت، شرایط طبیعت و وجود کانون کشاورزی، نمی‌توان چنین کاری کرد؛ ضمن این که خزر یک دریاچه است، اما در حوزه خلیج فارس، تنها جایی است که امکان احداث نیروگاه‌های بزرگ مقیاس هسته‌ای وجود دارد.

وی تصریح کرد: اگر نیروگاه‌ها کوچک مقیاس باشند؛ یعنی در حد ۵۰ مگاوات به جای هزار مگاوات، میزان آب مورد نیاز برای خنک کردن آن‌ها، ناچیز است. اگر از برج‌های خشک در این نیروگاه‌های کوچک استفاده شود، باز هم مصرف آب کاهش می‌یابد.

کاهش هدرفت در انتقال برق با توسعه نیروگاه‌های کوچک مقیاس

آقای صالحی با بیان این که­ با احداث نیروگاه‌های کوچک مقیاس، دیگر نیازی به احداث نیروگاه در جنوب کشور برای تأمین برق نقاط مرکزی و شمالی کشور وجود ندارد، تأکید کرد: تأمین برق از فواصل طولانی باعث می‌شود که در طول مسیر، افت ولتاژ و هدررفت در شبکه رخ دهد.

وی افزود: ساخت نیروگاه‌های کوچک مقیاس هسته‌ای، سرمایه‌گذاری اولیه کمتری هم نسبت به نیروگاه‌های بزرگ مقیاس نیاز دارد. ساخت یک نیروگاه هزار مگاواتی، هزینه شبانه پنج میلیارد دلاری نیاز دارد، اما ساخت چنین نیروگاهی یک شبه شدنی نیست و این رقم در طول مثلا ۷ سال ساخت نیروگاه به ۸ میلیارد دلار افزایش می‌یابد.

بخش خصوصی و صنایع داخلی توان ساخت نیروگاه‌های کوچک مقیاس هسته‌ای را دارند

رئیس سابق سازمان انرژی اتمی اظهار کرد: اگر یک نیروگاه کوچک مقیاس که هزینه کمتری دارد، راه اندازی شود، می‌تواند تأمین مالی ساخت نیروگاه کوچک مقیاس بعدی را انجام دهد که بخش خصوصی می‌تواند این کار را انجام دهد.

وی همچنین اظهار کرد: صنایع داخلی توان ساخت­ تجهیزات و اجزای مورد نیاز برای نیروگاه‌های کوچک مقیاس را دارند، اما برای تأمین تجهیزات نیروگاه‌های بزرگ، باید صنایعی در همان حد به وجود بیاید که صرفه اقتصادی ندارد؛ به طور مثال، به علت صرفه اقتصادی نداشتن، ساخت مخزن تحت فشار نیروگاه را فقط چند کشور انجام می‌دهند­.

آقای صالحی بیان کرد: این نیروگاه‌های کوچک مقیاس می‌توانند در محل صنایع آماده و در محل مصرف، فقط نصب شوند که قیمت را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد و از نظر ایمنی هم فوق العاده هستند.

وی در پاسخ به علت این که چرا تاکنون چنین اتفاقی در ایران رخ نداده، توضیح داد: دنیا هم تازه در حال حرکت به سمت ایجاد نیروگاه‌های کوچک مقیاس هسته‌ای است؛ البته اوایل در آمریکا و روسیه با نیروگاه‌های کوچک کار را آغاز کردند، همچنین تأمین انرژی بسیاری از زیردریایی‌های نظامی و ناو‌های هواپیمابر با این نیروگاه‌ها انجام می‌شود، اما به صورت تجاری، این مسئله تازه در حال اجرا است و ایران هم ان شاءالله در این زمینه، قدم‌های مؤثری را برخواهد داشت.