به گزارش گروه سیاست خارجی ایرنا، میشل گریس تحلیل گر اندیشکده رند می نویسد: جنگ اوکراین اغلب به عنوان یک عامل تسریع کننده در همسویی فزاینده دشمنان کلیدی ایالات متحده مانند چین، روسیه، ایران و کره شمالی توصیف شده است، سقوط رژیم بشار اسد در سوریه نیز ممکن است باعث نزدیک شدن این چهار دشمن آمریکا به همدیگر شود. همسویی فزاینده این چهار کشور ناشی از این تصور مشترک است که ایالات متحده و متحدانش در طول تاریخ برای تضعیف حاکمیت آنها، کاهش نفوذ آنها و قطع دسترسی این کشورها به بازارهای تجاری اقدام کرده است. در مسکو، تهران و همچنین در پکن و پیونگ یانگ، سقوط اسد احتمالا از این منظر دیده می شود که غرب هر کاری برای تضعیف بقای آنها انجام خواهد داد.
رویدادهای اخیر در سوریه می تواند انگیزه همکاری بین ایران و روسیه را افزایش دهد.
فروپاشی سریع حکومت بشار اسد در سوریه می تواند نگرانی از تحولات داخلی، به ویژه در مسکو و تهران را افزایش دهد. روسیه به عنوان بخشی از همکاری نظامی رو به رشد بین دو کشور، فناوری های نظارتی پیشرفته را با ایران به اشتراک گذاشته است، اما رویدادهای اخیر در سوریه می تواند انگیزه همکاری بیشتر باشد. سقوط اسد یک بار دیگر درس کلیدی را برای حکومت های سراسر جهان در مورد هزینه ناکامی در از بین بردن تهدیدات داخلی علیه ادامه حکومت خود تقویت خواهد کرد. در نتیجه، کشورهای دیگر ممکن است تصمیم بگیرند که همسویی بیشتری با روسیه، ایران، چین و کره شمالی داشته باشند.
سقوط دولت سوریه همچنین می تواند به همکاری نظامی بیشتر بین روسیه، ایران و کره شمالی منجر شود. شکست سوریه می تواند روسیه را وادار کند تا تلاش های خود را در جنگ اوکراین دو برابر کند و چیزی کمتر از پیروزی کامل در درگیری را نپذیرد. تامین مهمات و نیرو از سوی کره شمالی تاکنون در تداوم تلاش های جنگی روسیه در اوکراین بسیار مهم بوده است و در صورت تشدید درگیری، روسیه ممکن است درخواست افزایش حمایت نظامی را از کشورهای همسو داشته باشد. در عوض، روسیه می تواند به ایران در بازسازی پدافند هوایی آسیب دیده خود کمک کند یا همکاری هسته ای این کشور را گسترش دهد. به همین ترتیب، روسیه می تواند فناوری ها و تخصص های پیشرفته مورد نیاز برای ارتقای برنامه های هسته ای، فضایی و موشکی خود را در اختیار کره شمالی قرار دهد.
محور روسیه و ایران
سقوط حکومت سوریه ممکن است نقطه عطفی در روابط روسیه و ایران باشد و همچنین ممکن است پیامدهای گسترده تری برای همسویی فزاینده دشمنان کلیدی ایالات متحده داشته باشد.
وقتی صحبت از روسیه و ایران به میان می آید، ریشه های این همسویی عمیق مدت ها قبل از فوریه ۲۰۲۲ آشکار شده است. در طول یک دهه حمایت از حکومت اسد، دو کشور به طور فزاینده ای همکاری با هم را ادامه داده اند، حتی در حالی که منافع امنیتی دچار تضاد می شد. سقوط رژیم سوریه ممکن است نقطه عطفی در روابط روسیه و ایران باشد و همچنین ممکن است پیامدهای گسترده تری برای همسویی فزاینده دشمنان کلیدی ایالات متحده داشته باشد.
در طول یک دهه جنگ داخلی در سوریه، رژیم اسد می توانست روی حمایت دو کشور روسیه و ایران حساب کند. در سال های اولیه جنگ داخلی، ایران به حکومت سوریه کمک کرد تا قلمرو کلیدی خود را از کنترل شورشیان پس بگیرد. مداخله روسیه در سپتامبر ۲۰۱۵ که بنا به گزارش ها پس از درخواست قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس ایران، از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در سفر به مسکو آغاز شد، کنترل هوایی قاطعی را برای نیروهای دولتی سوریه فراهم کرد.
نویسنده در ادامه این مطلب ادعا کرده که بدون حمایت روسیه و ایران، رژیم اسد احتمالا به این اندازه دوام نمی آورد … در ۱۲ دسامبر، زمانی که جنگجویان هیئت تحریر الشام کنترل حلب را به دست گرفتند و سپس به سمت جنوب حمص حرکت کردند، روسیه و ایران متعهد شدند که از رژیم سوریه حمایت بی قید و شرط خود را انجام دهند. نیروهای روسیه حملات هوایی را در حمایت از نیروهای دولتی سوریه انجام دادند، در حالی که مقامات ایرانی به نمایندگی از حکومت اسد حمله دیپلماتیک را آغاز کردند. اما در نهایت در حالی که مسکو درگیر جنگ خود در اوکراین بود و تهران با پیامدهای حملات اخیر اسرائیل به پدافند هوایی و نیروهای نیابتی خود مواجه بود، حمایت روسیه و ایران برای جلوگیری از پایان سلسله ۵۰ ساله اسد کافی نبود.
چرا سوریه اهمیت داشت؟
روسیه به نوبه خود در تلاش است تا برای ادامه دسترسی به پایگاه های خود در سوریه با هیئت تحریر الشام مذاکره کند؛ در همین حال، خروج نیروها و تجهیزات از پایگاه هوایی حمیمیم را آغاز کرده و برخی از تجهیزات دریایی را از سوریه به لیبی منتقل کرده است. این پایگاه ها در تسهیل عملیات نظامی روسیه در سوریه حیاتی بودند، اما اهداف استراتژیک بزرگتری نیز داشتند و هم به عنوان پایگاه های عملیاتی پیشرفته در جناح جنوبی ناتو و هم به عنوان مراکز لجستیکی حیاتی برای نمایش قدرت روسیه در آفریقا عمل می کردند. برای جبران کاهش بالقوه توانایی روسیه برای نمایش قدرت از پایگاه هایش در سوریه، استقرار مجدد در لیبی یا استفاده از تأسیسات و پایگاه های مصر می تواند راه حل های فوری را برای روسیه فراهم کند. به همین ترتیب، چین می تواند به روسیه دسترسی بیشتری به پایگاه خود در جیبوتی بدهد و وابستگی روسیه به چین را عمیق تر کند.