از شوشا تا بیشکک؛ قزاقستان در مسیر تقویت سازمان کشورهای تُرک

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، قاسم جومارت توکایف، رئیس‌جمهور قزاقستان، در مصاحبه‌ای با روزنامه «آنا تیلی» (Ana Tili) مجموعه‌ای از بیانیه‌های مهم و راهبردی را مطرح کرد که برخی از آن‌ها از منظر توسعه بیشتر سازمان کشورهای تُرک و همچنین روابط بین آسیای مرکزی و جمهوری آذربایجان (به عنوان یک منطقه واحد ژئوپلیتیکی) حائز اهمیت است. در این گزارش سعی خواهیم کرد به ظرافت‌های این بیانات بپردازیم.

انتشار این دیدگاه‌ها از سوی رئیس‌جمهور قزاقستان در هفته‌نامه «آنا تیلی» که به زبان قزاقی منتشر می‌شود، نمادین و حائز اهمیت است. به همین دلیل، تأکید رئیس‌جمهور توکایف بر نقش بین‌المللی سازمان کشورهای تُرک از زاویه‌ای خاص قابل‌بررسی است.

توکایف: کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک، شرکای مهم ژئوپلیتیکی قزاقستان هستند

توکایف در بیانات خود، ضمن تأکید بر اینکه هدف اصلی او تقویت پتانسیل اقتصادی، حاکمیت و موقعیت بین‌المللی قزاقستان است، کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک را «شرکای مهم ژئوپلیتیکی» این کشور دانست.

وی همچنین به روابط نزدیک میان ساختارهای آموزشی و دانشگاهی و نیز قشر خلاق و روشنفکر این کشورها اشاره کرد.

توکایف در ادامه به تقویت چشمگیر روابط تجاری بین اعضای سازمان کشورهای تُرک اشاره کرد و خاطرنشان ساخت که در سال 2024 حجم مبادلات تجاری متقابل از 45 میلیارد دلار فراتر رفته است.

تأکید توکایف بر توسعه همکاری‌ها در چارچوب کریدور میانی

رئیس‌جمهور قزاقستان در بخش دیگری از سخنان خود، در خصوص اجرای مسیر حمل‌ونقل بین‌المللی ترانس خزر (کریدور میانی)، بر افزایش همکاری‌ها در زمینه‌های انرژی، صنعت و دیجیتالی شدن تأکید کرد.

توکایف همچنین حمایت آستانه از تمامی ابتکارات سازنده‌ای که به نزدیکی جهان تُرک کمک می‌کنند را اعلام کرد.

تداوم سیاست تقویت سازمان کشورهای تُرک از سوی قزاقستان

اظهارات اخیر رئیس‌جمهور قزاقستان در واقع ادامه مواضعی است که وی سال گذشته در چارچوب نشست غیررسمی سازمان کشورهای تُرک در شوشا و یازدهمین نشست این سازمان در بیشکک بیان کرده بود.

به طور خاص، او در شوشا با تأکید بر اینکه «قدرت ما در وحدت ماست»، در پرتو فروپاشی «معماری امنیت جهانی»، تقویت بیشتر جایگاه سازمان کشورهای تُرک از جمله افزایش حمل‌ونقل بار با اعضای این سازمان و سایر کشورها را ضروری دانست.

در همان زمان، توکایف با برجسته کردن همکاری نزدیک آستانه و باکو در عملکرد پلتفرم دیجیتال چندوجهی «کریدور تجاری دیجیتال» (Digital Trade Corridor)، تأکید کرد که با تکمیل یکپارچه‌سازی ادارات راه‌آهن دو کشور، حجم حمل‌ونقل بار در امتداد کریدور میانی تقریباً 70 درصد افزایش یافته است.

وی همچنین به موضوع احداث کابل فیبر نوری در بستر دریای خزر اشاره کرد.

تأکید بر نقش محوری سازمان کشورهای تُرک در بیانیه قره‌باغ و سخنان الهام علی‌اف

در خصوص توسعه سازمان کشورهای تُرک، «بیانیه قره‌باغ» که در شوشا به تصویب رسید، جهان تُرک را به عنوان خانواده‌ای مبتنی بر ریشه‌های قومی مشترک، تاریخ، زبان، فرهنگ، سنت‌ها و ارزش‌های مردمان تُرک ترسیم کرد که به ایده‌های صلح، امنیت، ثبات، توسعه و رفاه در منطقه و سراسر جهان پایبند است.

این فرمول‌بندی بر اساس سخنان الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان در سخنرانی تحلیف خود در فوریه 2024 استوار بود که سازمان کشورهای تُرک را به عنوان سازمان بین‌المللی اصلی معرفی کرد و گفت: «این خانواده ماست. ما خانواده دیگری نداریم. خانواده ما جهان تُرک است.» پس از آن، رئیس دولت آذربایجان بر لزوم اتخاذ موضعی واحد از سوی کشورهای تُرک (در شرایط چالش‌های ژئوپلیتیکی) و اقدام به عنوان «یک نیروی واحد» تأکید کرد.

پیشنهادات توکایف در یازدهمین اجلاس سازمان کشورهای تُرک در بیشکک

در ادامه این دیدگاه‌ها، قاسم جومارت توکایف در یازدهمین اجلاس سازمان کشورهای تُرک در بیشکک، با اشاره به تثبیت جایگاه این سازمان در عرصه جهانی، اظهار داشت که این امر «به لطف وحدت و همبستگی ناگسستنی ما حاصل شده است.»

وی همچنین تصویب الفبای واحد تُرکی را یک رویداد تاریخی دانست و به فعالیت مؤثر صندوق سرمایه‌گذاری تُرک اشاره کرد.

توکایف هم‌زمان ایده انعقاد توافقنامه‌ای را مطرح کرد که توسعه پایدار حمل‌ونقل بار در امتداد کریدور میانی را تضمین کند.

وی سپس به طور ویژه بر استفاده مؤثر از منابع انسانی کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک به منظور «مدرن‌سازی تمدن تُرک» تأکید کرد. در راستای همین امر، او پیشنهاد راه‌اندازی پخش متقابل کانال‌های تلویزیونی کابلی برای ایجاد فضای اطلاعاتی واحد در جهان تُرک را ارائه داد.

تأکید توکایف بر نقش قدرت‌های متوسط و حمایت از سازمان ملل متحد

در همین حال، رئیس‌جمهور قزاقستان به موضوع قدرت‌های متوسط نیز اشاره کرد که کشور تحت رهبری او نیز جزو آن‌ها محسوب می‌شود.

به گفته توکایف، این جایگاه، در وهله اول، مستلزم رفتار مسئولانه در عرصه بین‌المللی و رویکردی سازنده در قبال حادترین مشکلات عصر حاضر است. بر این اساس، آستانه همواره خود را به عنوان حامی ثابت قدم سازمان ملل متحد به عنوان «خانه مشترک تمام بشریت» معرفی می‌کند، هرچند که از فلج شدن شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز سخن به میان می‌آورد.

توکایف همچنین نقش قدرت‌های متوسط را از منظر توانایی آن‌ها در «ایفای نقشی مهم در غلبه بر بحران اعتماد بین‌المللی و کمبود رهبری مسئولانه جهانی» برجسته کرد. به بیان وی، این قدرت‌های متوسط هستند که «با تلاش‌های مشترک می‌توانند پل‌های جدید و مستحکمی بین قطب‌های متخاصم ژئوپلیتیکی بسازند» و این امر به کاهش سطح رویارویی بین‌المللی کمک خواهد کرد.

انتهای پیام/