آمریکا در حیاط خلوت روسیه؛ رقابت واشنگتن و مسکو در ارمنستان

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، دیدار «سورین پاپیکیان»، وزیر دفاع ارمنستان، با «لوید آستین»، رئیس پنتاگون، به‌عنوان مرحله جدیدی در همکاری‌های نظامی ایروان و واشنگتن، بازتاب گسترده‌ای در منطقه قفقاز جنوبی و عرصه جهانی داشته است.

این دیدار در شرایط متشنج ژئوپلیتیکی منطقه، نشان‌دهنده تمایل آمریکا برای گسترش همکاری با ارمنستان است. لوید آستین این دیدار را «یک رویداد تاریخی» خواند و بر نقش رو به رشد آمریکا در تقویت بخش‌های دفاعی و امنیتی ارمنستان تأکید کرد؛ اما این رویداد تنها به معنای تعمیق روابط ارمنستان و آمریکا نیست، بلکه تأثیر قابل‌توجهی بر توازن قدرت در منطقه خواهد داشت.

در این دیدار، اصلاحات در نیروهای مسلح ارمنستان، مسائل امنیتی و چشم‌انداز همکاری واشنگتن و ایروان مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

به گزارش وزارت دفاع ارمنستان، «لوید آستین بار دیگر بر حمایت از حاکمیت ارمنستان تأکید و آمادگی خود را برای کمک به اصلاحات ارتش ارمنستان اعلام کرد.»

پنتاگون بر حمایت‌های قابل‌توجه خود از ارمنستان در دو سال گذشته تأکید کرده است.

این حمایت‌ها شامل تحویل آمبولانس‌های زرهی به ایروان برای نیازهای ارتش، حمایت از ایجاد یک مرکز امنیت سایبری برای مقابله با چالش‌های مدرن و همچنین کمک به ساخت یک مرکز آموزش ملی برای تربیت کادرهای نظامی مطابق با استانداردهای ناتو است.

در این دیدار، توجه ویژه‌ای به گارد ملی ایالت کانزاس آمریکا شد.

آستین با اشاره به اینکه «این نهاد به‌طور فعال از اصلاحات ارتش ارمنستان حمایت می‌کند»، پس از آنکه سفر پاپیکیان به آمریکا را «نشانه‌ای مهم در جهت تقویت روابط دوجانبه» خواند، ابراز امیدواری کرد که «در آینده درباره اصلاحات ارتش ارمنستان و همچنین امکان برقراری صلح پایدار در قفقاز جنوبی گفتگو شود.»

حمایت گسترده آمریکا از ارمنستان در حوزه نظامی و امنیتی

آمریکا در سال‌های اخیر با هدف افزایش قدرت نظامی و امنیتی ارمنستان، حمایت‌های مالی قابل‌توجهی به این کشور ارائه کرده است.

از سال 2018 تاکنون، ارمنستان بیش از 120 میلیون دلار در قالب برنامه‌های مختلف کمک نظامی از آمریکا دریافت کرده است. این کمک‌ها شامل ارائه تجهیزات و فناوری‌های نظامی مدرن، تجهیزات ارتباطی و به‌روزرسانی پشتیبانی لجستیکی به ایروان است. علاوه بر این، هر ساله دوره‌های آموزشی برای نظامیان ارمنی مطابق با استانداردهای ناتو برگزار می‌شود. حمایت آمریکا از ارمنستان به‌ویژه در زمینه افزایش دانش تاکتیکی و استراتژیک، توانایی‌های حرفه‌ای ارتش ارمنستان را به‌طور قابل‌توجهی افزایش داده است.

آمریکا در سال‌های اخیر با توجه به ارمنستان به‌عنوان متحدی در برابر تهدیدات سایبری جهانی، توجه ویژه‌ای به حوزه امنیت سایبری داشته است.

در چارچوب این همکاری، یک مرکز عملیات سایبری با بودجه 12 میلیون دلاری در ارمنستان ایجاد شده است. این مرکز عمدتاً در زمینه نظارت بر حملات سایبری، به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته دفاعی، آموزش متخصصان امنیت سایبری (حدود 200 متخصص در سال) و تدوین استراتژی‌های حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی، از جمله بخش‌های انرژی و مخابرات، فعالیت می‌کند.

حمایت آمریکا از پروژه‌های زیرساختی و بهداشتی ارمنستان

آمریکا علاوه بر حمایت‌های نظامی و امنیتی، از پروژه‌های زیرساختی ارمنستان نیز حمایت می‌کند تا توانایی‌های این کشور را افزایش دهد.

یکی از بزرگترین این پروژه‌ها، «مرکز آموزش ملی» است که در سال 2021 با 25 میلیون دلار بودجه آمریکا ساخته شده است. این مرکز برای آموزش نظامیان ارمنی مطابق با استانداردهای ناتو، برگزاری رزمایش‌های مشترک با متحدان آمریکا و توسعه برنامه‌های آموزشی جدید با توجه به ویژگی‌های منطقه فعالیت می‌کند.

یکی دیگر از زمینه‌های مهم همکاری ارمنستان و آمریکا، تقویت زیرساخت‌های بهداشتی است. در سال 2023، آمریکا 7 میلیون دلار برای مدرن‌سازی مراکز درمانی ارمنستان هزینه کرده است.

نگرانی روسیه از حمایت آمریکا از ارمنستان

آمریکا در چارچوب استراتژی خود در قفقاز جنوبی، بارها بر حمایت از ارمنستان تأکید کرده است. به‌عنوان مثال، «لین تریسی»، سفیر آمریکا در ایروان، گفته بود: «ارمنستان شریک اصلی ما برای ترویج ارزش‌های دموکراتیک و ثبات در منطقه است.»

آمریکا قصد دارد کمک‌های مالی خود به ارمنستان را افزایش دهد. درخواستی برای افزایش 30 درصدی بودجه این کمک‌ها به کنگره آمریکا ارسال شده است.

طبیعتاً حمایت فعال آمریکا از ارمنستان باعث نگرانی مسکو شده است.

روسیه این سیاست را به‌عنوان تلاشی برای افزایش نفوذ آمریکا در قفقاز جنوبی ارزیابی کرده و آن را مورد انتقاد قرار داده‌ است. وزارت امور خارجه روسیه در این باره اعلام کرده است: «اقدامات مخرب آمریکا توازن قدرت را در منطقه برهم می‌زند و مانع عادی‌سازی روابط ارمنستان و آذربایجان می‌شود.»

به نظر می‌رسد که آمریکا با حمایت گسترده از ارمنستان در زمینه‌های مختلف، به دنبال تضعیف روسیه و افزایش نفوذ خود در قفقاز جنوبی است.

اهداف و پیامدهای حمایت آمریکا از ارمنستان

بدون شک، حمایت آمریکا از ارمنستان نشان‌دهنده منافع استراتژیک واشنگتن برای تقویت جایگاه خود در منطقه است.

کمک در زمینه‌های نظامی، زیرساختی و امنیت سایبری از مهم‌ترین ابعاد این همکاری است؛ اما این سیاست باعث افزایش تنش در منطقه و تبدیل ارمنستان به کانون رقابت‌های ژئوپلیتیکی می‌شود.

در عین حال، فعالیت آمریکا در منطقه باعث تضعیف سلطه سنتی مسکو و تبدیل قفقاز جنوبی به عرصه جدید رقابت‌های ژئوپلیتیکی می‌شود. سیاست‌های اصلاحی واشنگتن باعث افزایش وابستگی اقتصادی و نظامی ارمنستان به آمریکا شده و توانایی این کشور را برای تعامل با همسایگان خود محدود می‌کند.

خطرات ناشی از گسترش همکاری‌های آمریکا و ارمنستان

گسترش همکاری‌های آمریکا و ارمنستان در زمینه‌های نظامی، امنیتی و زیرساختی، خطرات و چالش‌های زیادی را برای منطقه قفقاز جنوبی به همراه دارد. از جمله این خطرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تهدید ثبات منطقه‌ای: تغییر استانداردهای نظامی ارمنستان به استانداردهای ناتو می‌تواند باعث افزایش تنش و بی‌ثباتی در منطقه شود.

ریسک‌های مرکز عملیات سایبری: اهداف و فعالیت‌های این مرکز که با حمایت آمریکا ایجاد شده است، برای کشورهای همسایه نامشخص و نگران‌کننده است.

تعمیق همکاری میان آمریکا و ارمنستان می‌تواند به عاملی برای تحولات عمیق در قفقاز جنوبی تبدیل شود؛ اما این تحولات نه‌تنها فرصت‌ها، بلکه چالش‌ها و مشکلات جدی را نیز به همراه دارد که می‌تواند بر ثبات ژئوپلیتیکی و توازن قدرت در منطقه تأثیر بگذارد.

افزایش فعالیت آمریکا در ارمنستان بخشی از رقابت ژئوپلیتیکی گسترده‌تر میان واشنگتن و مسکو است. قفقاز جنوبی برای مدت طولانی در حوزه نفوذ روسیه بوده و این کشور نقش اصلی را در میانجیگری در درگیری‌های منطقه ایفا کرده است؛ اما افزایش نفوذ آمریکا در ارمنستان، با رویدادهایی مانند سفر وزیر دفاع ارمنستان به واشنگتن و دیدار با رئیس پنتاگون، این رقابت را شدیدتر می‌کند. این امر می‌تواند روسیه را به واکنش‌های تندتری وادار کند و در نهایت منطقه را به «کانون جدید تنش» میان غرب و مسکو تبدیل کند.

انتهای پیام/